1 (16) (1)

Sana01.01.1970
Hajmi
#247978
Bog'liq
1 (16) (1)


АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ №1


Мавзу : Болалар ҳукукларини ҳимояловчи Халкаро Конвенция.
Болаларга ва усмирларга даволаш-профилактик ёрдам курсатишнинг замонавий тамойиллари. ЖССТ ва БМТ нинг “Болага яхши муносабатли шифохона” болалар фондининг ташаббус тамойиллари. Болалар парвариши ва тарбиясида тиббиёт ходимларининг урни. Тиббиёт ходимлари фаолиятининг этик-деонтологик тамойиллари.
Болалар касалхонасининг тузилиши: маъмурий - хужалик булим, кабул булими, даволаш булимлари, мах,сус даволаш булимлари, ташхислаш булими, ёрдамчи булимлар. Болалар касалхонасини ишлаш тартиби: даволаш-химоялаш, санитар-гигиеник, эпидемияга карши кураш тартиби. Дезинфекция турлари. Дезинфекцияловчи суюкликларни тайёрлаш ва ишлатиш техникаси. Бемор болалар ота-оналарининг ташрифи ва озик-овкат олиб келишини назорат килиш.
Мавзунинг утказиш жойи: кафедра укув аудиториялари, беморлар палатаси; МашFулотнинг жихозланиши: таркатма материаллар, компютер;
МашFулот давомийлиги: 4 соат;
Максад:

  1. Талабаларни «ЖССТ ва БМТ нинг “Болага яхши муносабатли шифохона” болалар фондининг ташаббус тамойиллари » билан таништириш

  2. Болалар шифохонасининг структураси ва иш фаолиятини, бемор болаларни кабул килиш тартиб коидаларини урганиш.

Вазифалари:

  1. Талабаларни бемор болани кабул килиш тартиб- коидаларига ургатиш.

  2. Кабул ва даволаш булимларининг тузилишини курсатиш.

  3. Тиббиёт ходимлари фаолиятининг этик-деонтологик тамойиллари.

Талаба билиши керак:

  1. Болалар стационарнинг структурасини

  2. Кабул булимнинг иш тартиб коидаларини

  3. Даволаш булимининг иш тартиб коидаларини

  4. Кабул булимида беморни кабул килиш тартиби

  5. Болага санитария ишловини утказиш тартиб коидалари

  6. Стационарнинг иш принциплари

  7. Кабул ва даволаш булимлари хоналарини.

Талаба бажара олиши керак:

  1. Кабул булимда беморни кабул килишда иштирок этиш.

  2. Болани санитария куригидан утказиш.

  3. Болалар булимидаги даволаш - саклаш режимига риоя килиш

  4. Бола хукуклари бузилганда болани ва унинг ота-онасини тегишли модда билан таништириш.

Мухокама этиладиган саволлар:

  1. Асосий фанлар буйича:

  1. Инсон хукуклари ва озодлиги Б) Гигиена талаблари

  1. Машгулот мавзуси буйича:

Б) Шифохоналар таснифи

  1. Кабул булимини хоналари Г) Даволаш булимини хоналари Д) Бемор болани кабул килиш

Е) Беморга санитария ишловини бериш.
Болалар ҳукукларини ҳимояловчи Халкаро Конвенция.
1990 йил 2 сентябрь - Бола хукуклари тугрисидаги конвенция кучга кирди.Бола хукуклари тугрисидаги конвенция болалар хукукларини хамма жойда амалга ошириш максадида ишлаб чикилган инсон хукуклари борасидаги халкаро шартнома хисобланади. У, карийб бутун жахон хамжамиятлари томонидан ратификация килинган. Хукуматлар ушбу конвенцеяни ратификация килганларида, бу билан уз зиммаларига уни бажариш буйича расмий ва ошкора юридик мажбурият оладилар, улар болалар хукукларини химоя этишга ва куллашга, шунингдек, бу ишга конвенция моддаларига мувофик ёрдамлашишга киришадилар. Ун нафар мустакил, сайлаб куйиладиган инсон хукуклари буйича халкаро экспертдан ташкил топган БМТнинг Болалар хукуклари буйича кумитаси мазкур хукукларга амал килинишини текшириб туриш ишларини амалга оширади. Конвенция комплекс характерга эга, яъни болалар учун инсон хукукларининг фукаролик, сиёсий, иктисодий, ижтимоий ва маданий сингари барча сохаларини таъмин этадиган ягона конвенциядир. Бола хукуклари тугрисидаги конвенциянинг асосий принсипларига мувофик болалар “уларнинг ота-оналари ва бокувчиларининг ирклари, терисининг ранглари, жинслари, тиллари, динлари, сиёсий ва бошка эътикодлари, миллий, этник ёки ижтимоий келиб чикишлари, моддий мавкелари, сог- саломатликлари ва тугилганликлари хамда кандай булмасин, бошка холатлардан катъий назар” камситишларга йул куйилмайди. (2-модда); болалар уз хаётларининг барча жабхаларида, жумладан, жисмоний, рухий, аклий, ижтимоий ва маданий сохаларда яшаш ва ривожланиш хукукига эгадирлар (6-27-моддалар); хар бир кичкинтой ёки барча болаларга тегишли хамма карорлар ёки харакатларда болаларнинг манфаатлари хисобга олиниши керак. (3-модда); болалар тинч йигилишлар утказиш, узларининг хаётларига боглик барча ишларда фаол иштирок этиш, фикр-мулохазаларини эркин ифода этиш ва уз карашларига жиддий муносабатда булиш хукукларига эгадирлар.Хозирги кунда бола хукукларини таъминлаш глобал муаммолардан бири булиб, уни хал этиш билан боглик масалалар жахон хамжамиятининг доимий диккат-эътиборида. Бу бежиз эмас. Чунки ёш авлод жамият тараккиёти ва истикболини таъминловчи етакчи куч хисобланади. Хар бир миллатнинг эртанги куни, унинг ёруг истикболи узининг хар томонлама баркамол, истеъдодли ёшларига боглик. ҳайси юрт тараккиётга эришмокчи булса, шубхасиз болалар тарбиясига, уларнинг соглом ва баркамол булиб вояга етишига асосий эътиборни каратади. Шунинг учун хам мустакиллигимизнинг илк кунлариданок, болалар ва ёшларнинг маънавий, жисмоний камолотига катта эътибор каратилди. Агар эътибор килсак, мустакил Узбекистонимиз томонидан кабул килинган биринчи конунлардан бири хам “Узбекистон Республикасида Ёшларга оид давлат сиёсатининг асослари” булиб, у 1991йилнинг 20 ноябрида килинган эди. Ёки Давлатимиз рахбарининг 1993 йил 4 мартда кабул килган фармонига мувофик таъсис этилган мустакил Узбекистоннинг илк ордени «Соглом авлод учун» деб номланди. Бу юксак нишон уз максаджамият такдирини, келажак такдиринимамлакат олдидаги улуг максадларни кузлаб таъсис этилган эди.Соглом авлодгина, баркамол миллатгина буюк давлатни бунёд этиши мумкинлигига тимсол булди. Хозир дунё буйича 110млн бола мактабга жалб этилмаган. Хар йили 100 минглаб болалар каровсизликдан нобуд булмокда. Бу ракамлар хар биримизни мушохадага ундайди. Шунинг учун хам бола хукукларини таъминлаш глобал муаммолардан бири булиб, уни хал этиш дунё хамжамиятининг доимий диккат- эътиборида.Бугунги кунда Узбекистон Республикаси ахолисининг 40 фоизини 18 ёшгача булганлар, яъни болалар ташкил этади. Шунинг учун, мамлакатимизда бола хукукларини химоясига оид халкаро-хукукий меъёрлар конунчилигимизга имплементация килинмокда, болалар ва ёшларга оид конунчилик такомиллаштирилмокда, бола хукуклари химояси билан шугулланувчи давлат ва нодавлат ташкилотлар фаолиятининг хукукий асослари мустахкамланмокда.Болалар ва ёшларнинг хар томонлама баркамол булиб етишишлари учун давлат дастурларидан келиб чикувчи вазифалар амалга оширилмокда. Узбекистон Республикаси Конституцияси бола Хукукларига алохида эътибор каратган. Бола хукуклари химояси сохасидаги миллий конунчилигимизнинг асосини хам Узбекистон Республикаси Конституцияси ташкил этади.Конституциянинг 64-65 моддалари айнан болалар хукукининг мухофазасига багишланган. Яъни Ота-оналар уз фарзандларини вояга етгунларига кадар бокиш ва тарбиялашга мажбурдирлар.Давлат ва жамият етим болаларни ва ота-оналарининг васийлигидан махрум булган болаларни бокиш, тарбиялаш ва укитишни таъминлайди...65 - модда. Фарзандлар ота-оналарнинг насл-насабидан ва фукароликхолатидан катъи назар, конун олдида тенгдирлар.Оналик ва болалик давлат томонидан мухофаза килинади. Демек, бола дунёга келиши билан инсон хамда фукаро хукук ва эркинликларга эга булади хамда бу давлат томонидан кафолатланади. 1989 йил 20 ноябрда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 44 сессиясида “Бола хукуклари тугрисида”ги Конвенция кабул килинди.Мазкур халкаро конвенция Узбекистон Республикаси томонидан дунёнинг 193 давлати каторида 1992 йил 9 декабрда ратификация килинди. Мазкур Бола хукуклари тугрисидаги Конвенция тарихда энг кенг микёсида ратификация килинган инсон хукуклари буйича шартнома хисобланади. Конвенциянинг 2-моддасида “Иштирокчи давлатлар уз юрисдикцияси доирасида булган хар бир бола учун ушбу Конвенцияда назарда тутилган барча хукукларни, хеч кандай камситишларсиз, ирки, тана ранги, жинси, тили, дини, сиёсий ёки бошка эътикодлари, миллий ёки ижтимоий келиб чикиши, мулкий ахволи, боланинг соглиги ва тугилиши, унинг ота-онаси ёки конуний васийлари ёки бошка холатлардан катъи назар, хурмат киладилар хамда таъминлайдилар”деб курсатилган. Мамлакатимизда доимий равишда болалар ва ёшларга оид конунчиликни такомиллаштириш, уларнинг хукукларини химоя
килиш хамда уларнинг баркамол ривожланиши учун барча шарт-шароитларни яратиш борасида амалий ишлар амалга оширилмокда.Жумладан, 2008 йил 7 январда “Бола хукукларининг кафолатлари тугрисида”ги ҳонун кабул килинди Ушбу конунда “Бола хукуклари тугрисида”ги Конвенция талаблари, шунингдек, Узбекистон Республикаси Конституцияси ва конунларида назарда тутилган бола хукукларининг асосий ва кушимча кафолатлари пухта мустахкамланди. Мазкур конуннинг 3-моддасида бола — ун саккиз ёшга тулгунга (вояга етгунга) кадар булган шахс тушунилиши назарда тутилган хамда бола хукукларининг кафолатлари мустахкамланган.Узбекистон Республикаси бола хукукларини химоясига оид халкаро-хукукий хужжатларга кушилишга алохида ахамият берилмокда. Жумладан, Халкаро мехнат ташкилоти томонидан 1973 йил 26 июнда кабул килинган “Ишга кабул килишнинг энг кичик ёши тугрисида”ги Конвенцияни 2008 йил 4 апрелда, 1999 йил 17 июньдаги “Болалар мехнатининг огир шаклларини такиклаш ва йук килишга доир шошилинч чоралар тугрисида”ги Конвенцияни 2008 йил 8 апрелда, Бирлашган миллатлар ташкилотининг “Трансмиллий уюшган жиноятчиликка карши Конвенциясини тулдирувчи Одам савдосининг, айникса, аёллар ва болалар савдосининг олдини олиш хамда унга чек куйиш ва унинг учун жазолаш хакида”ги протоколлар 2008 йил 8 июлда ратификация килинди хамда 2008 йил 11 декабрда “Бола хукуклари тугрисида”ги Конвенцияга доир, “Болалар фохишабозлиги ва болалар порнографиясига тааллукли Факультатив протокол”га шунингдек юкоридаги Конвенцияга доир, “Болаларнинг куролли можароларда иштирокига тааллукли Факультатив протокол”га 2008 йил 12 декабрда кушилди.
Укитувчининг кайдлари Болалар тугилганидан хар бир инсонга тегишли булган хеч ким дахл килолмайдиган эркинлик ва хукукларга эга булишади. Бу бола хукуклари тугрисидаги конвенциянинг асосий коидаларидан булиб, бу конвенция бутун дунё юзидаги болалар ва уларнинг оиласи хаетини узгартирадиган «Бола хукуклари тугрисидаги халкаро шартнома» хисобланади. Дунедаги барча давлатларда инсонлар маданий еки диний эътикодидан катъий назар дунедаги 2 миллиард боланинг хар бири яшаш, соглик таълим олиш, гамхур оилавий мухит, уйин-кулгу ва маданий хордик олиш хукуклари, барча турдаги эксплуатация ва емон муомаладан химояланиши, хукукларидан фойдаланиши, шунингдек уларнинг фикр- мулохазалари ва овозлари ахамиятли масалаларни хал этишда хисобга олиниши учун курашмокда.1989 йилда кабул килинган Конвенция инсон хукуклари буйича нодавлат ташкилотлар ва экспертларнинг 60 йилдан ошикрок курашларининг кульминация нуктаси булди. Хозирги кунда барча давлатлар (иккита давлатдан ташкари) ушбу шартномада белгиланган нормаларга амалга килишга келишишган. Бу шартнома барчанинг, айникса хукумат учун барча болалар, 18 ешгача булган барча инсонлар хакида кайгуриш, уларни химоя килиш устувор вазифа эканлигини таъкидлайди.Конвенция юридик мандат билан чекланиб колмасдан болаларга нисбатан янги ахлок принциплари ва халкаро муомала нормаларини яратади.Конвенцияга кадар болалар хукукларига доир бошка халкаро шартномалар ва битимлар бор эди, аммо бу конвенция шу маънада ягонаки у:

  1. Кенг камровли - у болаларнинг фукоралик сиесий, иктисодий, ижтимоий, ва маданий хукукларини таъминлайди.

  2. Универсал - хар кандай миллатлар бирлашмаси, барча вазиятларда барча болаларга тегишли.

  3. Мутлок - хаттоки ресурсларга эга булмаган хукумат хам болалар хукукларини химоя килиш харакатларини бажаради.

  4. Яхлит - барча хукуклар булинмайдиган, узаро боглик ва бир хил кимматлилигини таъкидлайди.

Конвенцияни яратиш сабаблари:

  1. Аксарият жамиятларда махсус болалар хукукларига доир юридик еки ижтимоий тузилмалар мавжуд эмас.

  2. Хар кандай жамиятнинг келажаги болаларнинг соглом ривожланиши билан таъминланади.

  3. Катталарга нисбатан болалар хаёт шароитларига купрок заиф булишади.

  4. Ахолининг бошка ешдаги гурухларига нисбатан болалар хукумат харакати еки фаолиятсизлиги таъсирига купрок учрайди.

  5. Болалар овоз беришмайди ва сиесий таъсирга эга эмас, шунингдек иктисодий кудратдан (хокимликдан) махрум.

  6. Болалар купрок эксплуатация ва емон муомолага дуч келишади.

  7. Купгина жамиятларда болалар уз ота-оналарининг мулки ва улар усиш даврида булганликлари сабабли жамиятга уз хиссаларини кушимча хали тайер эмас деган фикр таркалган.

Конвенция тамойиллари (принциплари):
Конвенция 4 асосий принципларга асосланади. Биринчи икки тамойил барча инсонларга тегишли булиб, конвенция уларнинг болаларга муносабатини таъкидлайди. Иккинчи икки тамойил эса айнан болаларга тегишлидир.

  1. Болалар ирки, терисининг ранги, жинси, тили, дини, сиесий еки бошка бир эътикодлари, миллий, этник еки ижтимоий келиб чикиши, моддий ахволи, саломатлиги еки тугилиш холатларига караб, ота-онаси еки конуний васийлари еки бирон-бир бошка шароитлар, холатлар буйича камситилиши мумкин эмас.

  2. Болалар яшашга ва баркамол ривожланишга, яъни жисмоний, рухий-ижтимоий,эмоционал аклий, ижтимоий ва маданий ривожланиш хукукларига эга.

  3. Бола еки болалар, шу жумладан гурухга дахлдор барча карорлар еки харакатларда биринчи навбатда боланинг манфаатларини хисобга олиш лозим. Бу карор хукумат, маъмурият еки суд органлари, ёхуд оила томонидан кабул килинишидан катъий назар одилона хисобланади.

  4. Болаларга узларининг хаётига тегишли барча масалалар ечимида иштирок этиш имкониятини бериш ва уз фикрларини ифодалаш эркинлигини таъминлаш зарур. Болалар узларининг фикрларини эшитишларини ва жиддий тарзда инобатга олиниши хукукига эгадирлар.Конвенцияни кабул килинган давлатлар барча болаларга нисбатан инсон хукукларини амалга оширишилини таъминлашга маъсулдирлар. БМТнинг бола хукуклари буйича кумитаси болалар хукуклари назарияси ва амалиети буйича 10та мустакил экспертлар таркибидан иборат сайланми халкаро орган конвенциянинг амал килинишини кузатиб боради. Конвенция ратификациялангандан 2 йил кейин давлатлар кумитага доклад такдим этишади, сунгра бундай докладлар хар беш йилда такдим этилади.Докладларни тайерлашда давлатларга тегишли миллий ассоциациялар билан маслахатлашиш таклиф этилади. Кумита йилига 3 марта Женевада докладларни хамма олдида куриб чикиш учун йигилади. Кумитанинг фикр-мулохазалари ва тавсиялари жамоатчилик уртасида кенг таркатиш учун мулжалланган булиб, давлатларда болалар хаётини мунтазам яхшилаш борасида мухокама ва мунозаралар учун асос булади.

Болалар хукуклари булинади:

  • Тиббий санитария хизмати ва ижтимоий таъминот хукуки. Хар бир бола:

  • Яшаш ва ривожланиш хукукига

  • Мос хает тарзини кечириш хукукига

  • Максимал соглик даражаси ва самарали тиббий - санитария хизмати хукукига

Ногирон булиб колиш эхтимолида мустакилликка ердамлашувчи ва инсоний кадр-кимматни таъминловчи, шунингдек жамият хаетидаги иштирокини енгиллаштирувчи махсус парвариш хукукига

  • Ижтимоий таъминланиш, шунингдек болаларни парваришлаш муассасалари хизматларидан фойдаланиш хукукига эгадир.

Болалар ва уларнинг оилаларининг хукуклари:

  1. Уз ота-оналари билан бирга яшаш еки улардан ажралганда улар билан контактда булиш хукуки

  2. Ота-онаси билан бирга булиш учун миллий чегараланишларни кесиб утиш хукуки

  3. Оилавий мухитни саклаб колиш мумкин булмаганда бошка шахс еки муассасанинг четлашиши.

  4. Угил килиб (киз килиб) олишнинг ишончли тизими

  5. Угирлашдан химояланиш хукукига

  6. Ота-оналарнинг емон муомаласи еки гамхурлик курсатмаслигидан химояланиш хукуки

  7. Болани парваришлаш, химоялаш еки даволаш учун зарур булган васийликни доимий бахолаш хукукига эга.

Ота-оналар ва уларнинг оилалари хукуклари

  1. Узининг боласини тарбиялаш

  2. Болаларни тарбиялаш учун ердам олиш

  3. Иккала ота-она уртасида масъумиятнинг тенг таксимланиши

  4. Болаларни овкатлантириш, кийим-кечак ва уй-жой билан таъминлаш учун моддий ердам олиш ва куллаб-кувватланиш


  5. Download

    Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling