3-amaliy mashg‘ulot Mavzu: Quduqlarni perforatsiya qilish texnikasi

---

3-amaliy mashg‘ulot 
Mavzu: Quduqlarni perforatsiya qilish texnikasi 
Mahsuldor qatlamni ochish ikki marta malaga oshiriladi: birlamchi – burg‘ilash 
vaqtida, ikkilamchi – quduqni mustahkamlovchi tizma bilan mustahkamlangandan 
keyin perforatsiya qilish. Mahsuldor qatlamni quduq mustahkamlangandan sung 
perforatsiya qilib ochish - uning qurilishida muhim ahamiyatga ega bulgan 
jarayonlardan biri bo‘lib hisoblanadi, qaysiki keyingi qatlamdan flyud olish va 
sinash ishlari unga bog‘liq bo‘ladi. 
Umumiy olganda qatlamni perforatsiya bilan ikkilamchi ochishda albatta suyuqlik 
qavatini (5-10 mm), pulat quvur devorini (6-12 mm), sement toshining qalinligini 
(quduq diametrining aniq o‘lchamiga bog‘liq ravishda 25-50 mm va undan katta) 
engib utish lozim, shuningdek quduq tubi zonasidagi tulib tiqin hosil qilgan 
kollektorlarni, qaysiki kollektor turi va burg‘ilash ochish vaqtida salbiiy tasr 
hududining joylashishiga bog‘liq holda, uning uzunligi 40-50 dan 100-150 mm 
gacha va udan ortiq masofada joylashishi mumkin. Perforatsiya jarayoning asosiy 
vazifasi – aytib utilgan tusiqlarni engib utib va quduq bilan gidrodinamik aloqani 
urnatish lozim, shuningdek quduq tubi zoanasini utkazuvchanligini oshirish va oqim 
olish jaryonlari har xil tadbirlarini samarali amalga oshirishnita’minlash lozim. 
Quduqlarni burg‘ilash usullari. 
O‘qli 
Torpedali 
Kumulyativli
Birinchi uchta perforatsiya usuli konlarda geofizik partiyalar tomonidan ularda 
mavjud bo‘lgan asbob-uskunalar yordamida amalga oshiriladi.
Suyuqlik-qum oqimili perforatsiya 
Suyuqlik-qum oqimili perforatsiya neft konlari mutaxassislari va texnologik 
jihozlari bilan amalga oshiriladi.
Qudularni o‘qli perforatsiyasi 
Quduqlarni uqli perforatsiya qilishda, quduqqa kabel orqali uq otish 
asbobi tushiriladi, u bir nechta (8-10) qismlardan tashkil topgan, 
kamor-12,5 mm uqlar bilan uqlangan. Kamorlar portlovchi modda 
va detonatir bilan tuldiriladi. Elektr impuls berilishi natijasida 
otilish sodir bo‘ladi. Uq tizmani va sement toshini tishib, tog‘ 
jinsiga kirib boradi. 
O‘qli perfaratorlarning ikkita turi mavjud: 
Gorizontal stvoli perforatorlar. Perfaratorning radial ulchamlari 
kichigligi sababli stvol uzunligi uta kichik; 

---

Quduq markaziy o‘qiga nisbatan perpendikulyar bulgan, uqning uchish 
yunalishining oxirida gorizontal yo‘naltirgichli, vertikal stvolli perfaratorlar. 
Uqli perfarator PB-2 bir nechta seksiyadan tashkil topgan bo‘lib, ularining har biri 
PM (portlovchi modda) kamorlari mavjud. Stvollar uq bilan uqlangan va zichlovchi 
qoplama (prokladka) lar bilan berkitilgan. YUqori seksiyada ikkita pilta qurilmasi 
(zapalnqx) mavjud, ya’ni ular kabel orqali tok berilganda ishga tushadi. PM ning 
ko‘p martalik yonishi natijasida kamordagi gaz bosimi 2 ming MPa ga etadi, buning 
natijasida uq otilib chiqadi.