3 amaliy mashg‘ulotlar. Shtangali quduq nasosi yordamida ishlayotgan quduqni ish rejimini hisoblash va jihozlarni tanlash. Ishning maqsadi

3 - AMALIY MASHG‘ULOTLAR. SHTANGALI QUDUQ NASOSI YORDAMIDA ISHLAYOTGAN QUDUQNI ISH REJIMINI HISOBLASH VA JIHOZLARNI TANLASH.
Ishning maqsadi: shtangali quduq nasosi qurilmasini ishini va uning asosiy elementlarini о‘rganish.


Ishning tartibi: Nazariy qism


4.1. Shtangali quduq nasosi qurilmasi


Shtangali quduq nasosining qurilmasi – neft qazib olishda keng qо‘llaniladi (4.1 – rasm).
ShQNQsining tarkibiga quyidagilar kiradi:

• 
  yer osti jihozi (favvora armaturasi; quduq ustining bog‘lanmasi;
  
• 
  tebratima – dastgoh) va yer osti jihozi ( nasos – kompressor quvurlari;
  
• 
  nasos shtangalari;
  
• 
  shtangali quduq nasosi; har xil turdagi himoya qurilmalari, gaz yoki qumli yakorь, filtr va boshqalar).
  

Quduqqa о‘rnatilgan ShQNQsiga suyuqlik chuqurlik plunjerli nasos yordamida uzatiladi va unga harakat maxsus uzatma tizma shtangasi (tebranma – dastgoh) orqali beriladi. Tebratma – dastgoh elektr dvigatel yordamida ilgarilma-qaytma harakati hisobiga aylanma harakat oladi.

Tebratma – dastgohning asosiy elementlariga quyidagilar kiradi: rama (21), balansirli (13) ustum (8), ikkita shatunli (14) ikkita krivoship (15), reduktor (16), tasmali uzatma (18), elektr dvigateli (19), va boshqaruv bloki kon chizig‘idagi elektr kuch beruvchi chiziqqa qо‘shiladi.
Rama ikkita sirpanchiqli kо‘rinishda bajarilgan va bir-biri bilan kо‘ndalang temir bilan birikti rilgan. Ramaga tebratma-dastgohning hamma tugunlari mahkamlanadi.
Ustun tо‘rt oyoqli konstruksiya kо‘rinishidagi kо‘ndalang bog‘lanma yordamida tayyorlangan.
Muvozanatlagich (balansir) yoyli boshcha (10) va muvozanatlagich tanasini bir balkali konstruksiyasidan tashkil topgan.
Travers muvozanatlagichni ikkita parallel ishlovchi shatunlar bilan biriktirish uchun mо‘ljallangan.
Shatun pо‘lat quvurdan tayyorlangan bо‘lib, bir uchi barmoqqa, ikkinchi uchi esa sharnir yordamida traversga mahkamlangan.
Krivoship tizma shtanggasiga tik ilgarilanma-qaytma harakat berish uchun reduktorning yetakchi valiga aylanma harakatni hosil qiladi.
Reduktor elektr dvigateldan tebranma –dastgohning krivoshipiga uzatiladigan aylanish chastotasini kamaytirib beradi.
Ponasimon tasmali uzatma elektr dvigateli va reduktorni biriktiradi hamda ponasimon tasmadan, reduktor shkividan va tezkor almashtiriladigan shkivlarni jamlanmasidan tashkil topgan.
Elektr dvigateli – tebranma-dastgohni yuritish uchun xizmat qiladi.
Shtok usti qismining osmasi –shtok ustini (7) TD bilan biriktirish uchun mо‘ljallangan. U arqon osma, yuqori va pastki traversdan tashkil topgan.
Shtok ustini germetiklash uchun armaturaning usti qismi salnikli qurilma bilan jihozlanadi. Shtokning usti qismi shtangga tizmasi yordamida plunjer va chuqurlik shtanggali nasosga biriktiriladi.

6.1-rasm. Shtangali chuqurlik nasosini qurilmasini ishlatish sxemasi:
1-chuqurlik nasosning plunjeri; 2-plunjer nasosi; 3-shtanga; 4-NKQ; 5-uchtalik; 6-salnik; 7-aylantirish dastgohining muvozanatlagichi; 8-kalpak; 9-shatun; 10-krivoship; 11-elektrdvigatelьь; 12-reduktor.

6.2-rasm.Tebratma- dastgoh:
1-muvozanatlagich boshchasi; 2-kallakni tо‘xtatgich qurilma; 3-muvozanatlagich tayanch podshipnik; 4-muvozanatlagich; 5-teskari og‘irlik; 6-osma traversning sferik podshipniki; 7-shatun; 8-krivoshipni teskari og‘irligi; 9-krivoship; 10-reduktor; 11-elektrdvigatelь; 12-tormozli qо‘l dastak; 13-rama; 14-ustun; 15-ponasimon tasma; 16-poydevor

Misol. NV1BP-44-18-12-2-I – suqma nasos, silindr bо‘yicha bajarilish B (qalin devorli, yaxlitli), yuqori tarkibli qumni ishlatishda (1,3 g/l .dan katta), shartli diametri 44 mm, plunjerning yurish yо‘li 1800 mm, napori 1200 m, ikkinchi guruhli о‘tqazish va korroziyaga chidamli.

1. 
   Misol. NN2B-57-30-12-1 – tashqi nasos, B bо‘yicha silindr bajarilgan (qalin devorli, yaxlit), shartli diametri 57 mm, plunjerning yurish yо‘li 3000 mm, napori 1200 m, birinchi guruh о‘tqazish va haydaydigan muhitiga chidamli normal bajarilgan.
   
2. 
   Shtangali chuqurlik nasosi qurilmasini ishlatish prinsipini maketda о‘rganish.
   
3. 
   “Shtangali chuqurlik quduq nasosi qurilmasi “mavzusi bо‘yicha referat tayyorlash.
   

Mustaqil tekshirish uchun savolar:

1. 
   ShQNQ sini yer usti va yer osti jihozlarini kо‘rsating.
   
2. 
   Suqma quduq nasosi tashqi nasosdan nima bilan farq qiladi.
   
3. 
   Shtangali nasosning individual yuritmasi nima hisoblanadi.
   
4. 
   Shtangali nasoning elementlarini ta’rifini keltiring.