3-mavzu: Ishlab chiqarish jarayoni va uni tashkil etish asoslari Ishlab chiqarish siklini hisoblash

3-mavzu: Ishlab chiqarish jarayoni va uni tashkil etish asoslari
Ishlab chiqarish siklini hisoblash
Ushbu mavzuda ishlab chiqarish sikli davomiyligini hisoblash bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar va masalalar beriladi.
Uslubiy ko‘rsatmalar
Mahsulotlarni ishlab chiqarish davomiyligi (ishlab chiqarish sikli uzunligi) quyidagi munosabat orqali ifodalanadi.
_{Ti.ch =Tty+Ttex+ Ttab +Ti+ TY.t +Ttr+Tk+Took+Tkt}
Bu yerda:
T_{ty –}tayyorlash - yakunlash operatsiyalari vaqti summasi, soat, kun.
T_{tex –} texnologik operatsiyalar vaqti summasi, soat, kun.
T_{tab –} tabiiy operatsiyalar vaqti summasi, soat, kun_.
T_{n -}nazorat operatsiyalari vaqti summasi, soat, kun.
T_{Y.t –} transport operatsiyalari vaqti summasi, soat, kun_.
T_{k –} mahsulotlarni omborxonadan yoki sexdan sexga tashib keltirish vaqti summasi, soat, kun.
T_{ook –} operatsiyalar orasidagi kutish vaqti summasi, soat, kun.
T_{k.t –} korxona kun tartibi bilan bog’liq kutishlar vaqti summasi, soat, kun.
Texnologik operatsiyalarni bajarish vaqti ishlab chiqarish siklining asosiy qismini tashkil etadi.Texnologik operatsiyalar vaqti mexnat predmetlarining harakat turiga bog’lio’ buladi.Mehnat predmetlarining 3 xil harakat turi mavjud: ketma- ket, parallel- ketma- ket, parallel.Texnologik sikl davomiyligi harakat turlari boyicha quyidagi formulalar orqali hisoblanadi:
Ketma- ket harakat turida:

Bu yerda:

- mahsulotlarning (detallarning) barcha texnologik operatsiyalardan ishlovdan o’tish vaqtlari yig’indisi.
s – operatsiyadagi ish joylari soni.
n – partiyadagimahsulot (detal) lar soni.
m – jarayondagi operatsiyalar soni.
Menat buyumlarining ketma- ket turida ishlab chiqarish jarayoni davomiyligi eng uzun hisoblanadi.

1. 
   Parallel – ketma- ket harakat turida mahsulotlar (detallar) partiyasi uzatish (transport) partiyalariga taqsimlanadi. Bu transport partiyasi shunday tanlanadiki, ishlov berish jarayonining har bir operatsiya boyicha uzluksizligi ta’minlansin. Ushbu uzatish partiyalari kelgusi operatsiyaga qolgan mahsulotlarni ishlov berilishini kutmay o’tkaziladi.
   

Sikl uzunligi quyidagi formuladan aniqlanadi:

Bu yerda:
- qisqa operatsiyalarni bajarish vaqti yigindisi.
p – uzatish partiyasi kattaligi.
Misol:

1. 
   operatsiya – t_dona1= 20 min c= I
   
2. 
   operatsiya – t_dona2 = 2 min c= I
   
3. 
   operatsiya – t_dona3= 20,5 min c= I
   
4. 
   operatsiya – t_dona4= 18 min c= I
   

Operatsiyalarni vaqt boyicha uzun va qisqa operatsiyalarga ajratamiz.

1. 
   operatsiya (t_dona1/c₁= 20 / I= 20 min) uzun
   
2. 
   operatsiya (t_dona2/ c₂= 12 /I= 12 min) qisqa
   
3. 
   operatsiya (_tdona3/c₃= 20,5 /I= 20,5 min) uzun
   
4. 
   operatsiya (_tdona4/c₄= 218 /I= 18 min) qisqa
   

/c= 20+ 20,5= 40, min.
/c= 12+ 18= 30 min.

1. 
   Parallel harakat turida mahsulot partiyasi uzatish partiyalariga taqsimlanadi yoki donalab uzatiladi. Sikl uzunligi quyidagi formuladan aniqlanadi.
   

Buerda:
- eng uzun operatsiya davomiyligi.
Ushbu harakat turida ishlab chiqarish tsikli eng qisqa bo'ladi.Mahsulotlarning tayyorlash sharoitidan kelib chiqib mehnat buyumlarining turli harakat turidan foydalanish mumkin.
Ketma- ket harakat turini turli texnologiyaga asoslangan ko’p nomenklaturadagi mahsulotga ishlov berishda qo’llash maqsadga muvofiq (yakka tartibli ishlab chiqarish).Parallel harakat turi katta miqdordagi bir turdagi mahsulot yoki detallarga ishlov berishda yuqori samara keltiradi (ommaviy ishlab chiqarish).Parallel – ketma- ket harakat turini jixozlar quvvati notekis bo’lgan uchastkalarda bir xil turdagi mahsulot ishlab chiqarishda qo’llash natija beradi.