5- amalyot ishi 971-18 yunusova Nazokat iq sensori va ultratovushli masofa o'lchagichga asoslangan aqlli bino uchun xavfsizlik tizimlarini ishlab chiqish. Ovoz sensori va tebranish sensori asosida aqlli bino uchun xavfsizlik tizimlarini ishlab

5- Amalyot ishi 971-18 yunusova Nazokat
IQ sensori va ultratovushli masofa o'lchagichga asoslangan aqlli bino uchun xavfsizlik tizimlarini ishlab chiqish. Ovoz sensori va tebranish sensori asosida aqlli bino uchun xavfsizlik tizimlarini ishlab chiqish.


Pezonurlatgich.
Ishning maqsadi:
Arduino muhutida dasturini tuzish va pezonurlatgichni boshqarishni o’rganish, proteusda sxemalarini yi’g’ib ishga tushurish bo’yicha ko’nikmalarga ega bo’lish.
Nazariy ma’lumot
Quyidagi rasmda Proteus 8 muhitida joylashtirilgan ultratovushli modul pezonurlatgich (SRF04) ko'rsatilgan. Uning 5 ta pimi bor, ular orasida GND yerga bog’lanish pini, VCC (Voltage Collector-to-Collector) baland kuchlanishga +5 Voltga ulanish va NC (No-Connect) uzilish. TR qo'zg'atuvchi signal kiritish sifatida ishlatiladi.Ultrasonik modul TR pinidagi 10 ms dan yuqori doimiy balandlikni aniqlaganda ultratovush modul ishlay boshlaydi. ECHO qayta aloqa signalining chiqishi sifatida ishlatiladi.Ultrasonik datchik to'siqni aniqlaganda, ushbu kontaktdan tegishli signal chiqadi.

1-rasm. Ultratovushli modul (SRF04)
HC-SR04 ultratovushli masofa o‘lchagichning texnik ko‘rsatgichlari: 

• 
  O‘lchanuvchi oraliq - 2 dan 500 sm gacha; 
  
• 
  aniqligi - 0,3 sm; 
  
• 
  ko‘rish burchagi - < 15°; 
  
• 
  ma’nba kuchlanishi - 5 V.
  
• 
  Datchik 4 ta standart chiqishga ega 2,54 mm: 
  
• 
  VCC - +5 V manba; 
  
• 
  Trig (T) – kirish signalining oyoqchasi;
  
• 
  Echo (R) - chiqish signalining oyoqchasi;
  
• 
  GND - yer. 
  

2-rasm. Ultratovushli modul ishlash prinsipi

Aborotlarni olish uchun harakatlar ketma-ketligi quyidagicha: 

• 
  Trig oyoqchasiga 10 mks davomiylikda impuls berish;
  
• 
  Masofa o‘lchagich ichida impuls 40 kGs chastotali 8 ta impulslarga o‘zgartiriladi va T nurlatgich yordamida oldinga jo‘natiladi;
  
• 
  To‘siqqa yetgach, jo‘natilgan impulslar aks etadi va R qabul qiluvchi tomonidan olinadi, natijada Echo oyoqchadan chiqish signali olinadi;
  

Topshiriq:
Pezonurlatgichni boshqarish: tonni o‘zgartirish va davomiligini o‘zgartirish
1 – rasm. Foydalanilgan qurilmalar

2 – rasm. Pezonurlatgichni ulanish sxemasi



3 – rasm. Pezonurlatgichni tuzilishi


Dastur kodi:
const int trigger=8;
const int echo=7;
float dist;
void setup(){
Serial.begin(9600);
pinMode(trigger, OUTPUT);
pinMode(echo, INPUT);
}
void loop(){
digitalWrite(trigger, LOW);//Inicializando o trigger
delayMicroseconds(5);
digitalWrite(trigger, HIGH);
delayMicroseconds(10);
digitalWrite(trigger,LOW);

dist = pulseIn(echo, HIGH); //Monitorar o retorno do sinal

dist = dist/58; // calcula distância em cm
Serial.print ("Distancia = ");
Serial.print (dist);
Serial.print (" cm");
Serial.println();
delay (200);
}