5. Xulosa Yallig'lanish haqida malumot

Mavzu : Yallig'lanish o'chog'i bilan organizmning o'zaro aloqadorligi
Reja :
1. Yallig'lanish haqida malumot
2. Yallig'lanishni keltirib chiqaruvchi sabablar
3. Yallig'lanishlarning mahalliy turlari
4. Yiringli yallig'lanishning turlari
5. Xulosa
1. Yallig'lanish haqida malumot — inflammatio organizmning kasallik chaqiruvchi sabablarga javoban murakkab qon tomirlar reaksiyasi boiib, shikastlangan
joylarda to'qimalardagi modda almashinuv jarayonlari buzilib, to'qimalar
tlistrofiyasi (alteratsiya), hujayra elementlarining ko'payishi (proliferatsiya) va mahalliy qon aylanishining buzilishi (ekssudatsiya va emigratsiya) bilan xarakterlanadi.
2. Yallig'lanishni keltirib chiqaruvchi sabablar
Yallig'lanish chaqiruvchi (flogogen) sabablar juda xilma-xil bo'lib,
iilar ikkiga bo'lib o'rganiladi:
{.Ekzogen (tashgi) sabablar:
a) mexanikaviy omillar (lat yeyish, ezilish, jarohatlar);
b) fizikaviy omillar (issiq, sovuq, turli nurlar);
v) kimyoviy omillar (kislotalar, ishqorlar, skipidar);
g) biologik omillar (patogen mikroblar, viruslar, zamburug'lar, gelmentlar va boshqalar).
l.Endogen (ichki) sabablarga nekrotik to'qima mahsulotlari, tromb
va emboUar, cho'kmaga tushgan tuzlar, to'qimalar oralig'iga quyilgan
qon, moddalar almashinuvining buzilishidan hosil bo'layotgan metabolitlar, o'lgan to'qima, infarkt, gematoma, tuzlarning to'planishi va
boshqalar kiradi.
3. Yallig'lanishlarning mahalliy turlari
Yallig'lanishlarni davolashda va oqibatini aniqlashda, uning etiologiyasint bilish muhim ahamiyatga ega.
Yalligianishning tashqi mahalliy belgilarini dastlab, Sel's va Galen
aniqlab, sharhlab bergan:
l.Qizarish — rubor;
2.Shish yoki qavarish — tumor;
3.Qizish yoki mahalliy haroratni ko'tarish — calor;
4.0g'riq - dolor;
5.Funktsiyaning buzilishi — functio laesa.
Ayrim yallig'lanishlarda, ayniqsa, ichki organlar yallig'langanda bu
belgilaming ko'pchiligini kuzatib bo'lmaydi. M: yurak, buyrak va jigar
yallig'langanda.
Har qanday yallig'lanish quyidagi bir-biriga bog'liq bo'lgan uch
jarayonning kechishi bilan ifodalanadi:
Altemtsiya (distrofiya) jarayonida to'qima shikastlanadi, to'qimaning
tuzilishi, funktsiyasi, qon bilan ta'minlanishi va moddalar almashinuvi
buziladi.
2. Ekssudatsiya va emigratsiya jarayoni tomirlarda qon aylanishining
buzilishi tufayli kelib chiqadi. Tomirlar kengayishi, qon harakatining
sekinlashishi va tomirlar devorining o'tkazuvchanligi oshishi natijasidl
yallig'langan to'qimaga qonning suyuq qismi (ekssudatsiya) va shaklll
elementlarining, ayniqsa, leykositlaming chiqishi (emigratsiya) kuzatiladi.
Yallig'Ianishda tomirlardan to'qimaga chiqadigan suyuqlik — ekssudat yoki yaUig'lanish suyuqligi deyiladi. Ekssudat shish suyuqligi —
transudatdan oqsilni ko'proq saqlashi (ekssudatda 5—8%, transudatda
esa 2%dir), qonning shaklli elementlarini, to'qimaning parchalanish
mahsulotlarini bo'lishi bilan farq qiladi.
Ekssudat patogen agentlarni suyultiradi. Emigratsiya bo'lgan leykositlar esa patogen agentga qarshi kurashib, ularni fagositozga ucliratadi
va to'qimani o'lik hujayralardan tozalashda ishtirok etadi.
S.Proliferatsiya jarayoni — hujayra elementlarining ko'payishi bilan
ifodalanadi. Natijada to'qima yangilana boshlaydi va bunda tomiriarning endoteliy, adventisiya hujayralari, fibroblastlar, gistiositlar, fibrositlar va emigratsiya bo'lgan monositlar faol ishtirok etadi.
Proliferatsiyadan keyin xususiy yaUig'lanish hodisalariga kirmaydigan, biroq ulardan ajratish qiyin bo'lgan regeneratsiya paydo bo'ladi.
U biriktiruvchi to'qima hujayralarining o'sishi, qon tomirlarining
ko'payishidan yaUig'lanish o'chog'ida qoplovchi va bez epiteliylarini
ko'paytirishdan iborat. Yangidan hosil bo'layotgan yosh, tomirlai;ga boy
granulyatsion to'qima infiltrlangan qismlarga o'sib kiradi. U yallig'langan,
joyning o'rtasiga siljib, to'qima nuqsonlarini bartaraf qiladi. O'lgan
to'qimalaming o'ri to'Iadi va yallig'langan to'qima bilan sog'lom to'qima
o'rtasida g'ov (demarkatsion qism) hosil qiladi.
O'tkir yallig'lanish reaktsiyasi butun tanaga aniq ta'sir qiladi. Metabolizm tomonidan anaerob jarayonlarning kuchayishi kuzatiladi: shu bilan bog'liq holda, qonda oksidlanmagan metabolik mahsulotlarning, ayniqsa sut kislotasining kontsentratsiyasi - 15-20 mg% gacha, ya'ni. Normaga nisbatan 1,5-2 barobar. Keyinchalik sezilarli giperlaktatsidemiya kam uchraydi, ya'ni. Yallig'lanish hududida hosil bo'lgan sut kislotasi, ayniqsa jigarda normal ishlashi paytida tez oksidlanadi. To'liq oksidlanmagan metabolik mahsulotlar tarkibining ko'payishi ikki sababga ko'ra sodir bo'ladi: birinchidan, ular qonga yallig'lanish o'chog'idan kelib chiqadi, ikkinchidan, intoksikatsiya natijasida organizmda metabolik buzilish kuzatiladi, bu esa toksikozga olib keladi.
Yallig'lanish jarayonida leykopoez ham rag'batlantiriladi, bu ma'lum bir omil - leykopoetinning ta'siri bilan izohlanadi, bu yallig'lanish o'chog'ida leykotsitlar ishtirokida hosil bo'ladi va gematopoetik hujayralar - oq prekursorlarning ko'payishini rag'batlantiradi. suyak iligidagi granulotsitik qatorlar. Buni yallig'lanish jarayonida qon buzilmagan hayvonlarning suyak iligida granulotsitopoezni rag'batlantirishga qodir bo'lgan moddalar bilan boyitilganligidan ko'rish mumkin. Og'ir intoksikatsiya fenomeni bilan kechadigan o'ta og'ir yallig'lanish jarayonida engil leykotsitoz va LII ning keskin o'sishi, eozinofillarning deyarli butunlay yo'qolishi va limfotsitlar sonining kamayishi mumkin.