6-Mavzu. To’lqin optikasi

6-Mavzu. TO’LQIN OPTIKASI


6.1. Optikaning asosiy qonunlari(2-soat)

• 
  Yorug’lik nurining qaytish qonuniga ko’ra ikki muhit chegarasiga tushgan nur va nur tushgan nuqtadan chegaraga o’tkazilgan perpendikulyar bitta tekislikda yotadi va tushish burchagi qaytish burchagi ga tengdir.
  

(1)

• 
  Yorug’lik nuri bir muhitdan ikkinchi muhitga o’tganda esa yorug’lik nurining sinish qonuni o’rinli bo’ladi.
  

(2)
bunda tushish burchagi, sinish burchagi, ikkinchi muhitning birinchi muhitga nisbatan sindirish ko’rsatkichi, va mos holda birinchi va ikkinchi muhitlarda yorug’lik nurining tarqalish tezliklari.

• 
  Sferik ko’zguning optik kuchi quyidagiga teng:
  

(3)
bunda ko’zgudan tasvirgacha masofa, buyumdan ko’zgugacha bo’lgan masofa, ko’zguning egrilik radiusi, uning fokus masofasi.

• 
  Bir jinsli muhitda yupqa linzaning optik kuchi quyidagicha bo’ladi:
  

(4)
va lar linza sirtlarining egrilik radiuslari.
(3) va (4) formulalardan masala yechishda foydalanilayotganda shuni nazarda tutish kerakki, agar hisoblanayotgan masofa ko’zgudan yoki linzadan nur yo’nalishi bo’yicha hisoblansa musbat, nurga qarshi yo’nalishda hisoblansa manfiy deb olinadi.

• 
  O’zaro biror burchak ostida tutashtirilgan ikkita ko’zgu orasidagi buyumning tasvirlari soni (5)
  
• 
  Linzaning yoki ko’zguning chiziqli kattalashtirishi quyidagicha:
  

(6)
bu yerda jismning balandligi, tasvirning balandligi.

• 
  Lupaning kattalashtirishi (7)
  

formula orqali aniqlanadi. Bunda inson ko’zining eng yaxshi ko’rish masofasi, lupaning kattalashtirishi.

• 
  Mikroskopning kattalashtirishi (8)
  

bunda ob’ektiv okulyarning fokus masofalari oralig’i, mos holda ob’ektiv va okulyarning optik kuchlari.

• 
  Telskopning kattalashtirishi (9)
  

va ob’ektiv va okulyarning fokus masofalari.