8-sinf Sana
Download 436.71 Kb.
|
kimyo8 tezis. 20.05
|
8-sinf Sana : 01.04.2020 Mavzu : Azot guruhchasi elementlari. Azot O’qituvchi: Sevara Xasanova Mavzu bayoni: . Azot guruhchasi elementlari
Bu elementlarning barchasini tashqi energetik qavatini tugallashi uchun 3 ta elektron yetishmaydi.Shu sabab,3ta elektron biriktirib olib -3 oksidlanish darajasini namoyon qiladi. Azot-N. Molekulyar formulasi-N2 Tabiatda uchrashi: Havoda erkin holda hajm jihatdan-78%, og’irlik jihatdan -75.5%, NaNO3 - Chili selitrasi tarkibida birikma holida uchraydi. Olinishi: Laboratoriyada: CuO+2NH3 = 3Cu+3H2O+N2 ↑ Sanoatda: havoni suyuqlantirib. Fizik xossasi: Rangsiz, hidsiz, ta’msiz, suvda juda oz eriydi, -210oC suyuqlanish harorati,-196 oC qaynash harorati. Kimyoviy xossasi: 1)N2 + O2 = 2NO - Q 2) N2 + 3H2 = 2NH3 + Q 3) Litiy bilan odatdagi sharoitda ta’sirlashadi: 6Li+N2=2Li3N 4) 3Mg+N2=Mg3N2 nitridlar-metallarning azot bilan hosil qilgan birikmalari. Uyga vazifa: 156-159-betlarni o’qih, 159-bet 1-5-savollar __________________________________________________________________________________ Sana : 02.04.2020 Mavzu : Azotning vodorodli birikmalari O’qituvchi: Sevara Xasanova Mavzu bayoni: NH3-bu ammiak,molekulasi qutbli. Olinishi: NH4Cl + NaOH= NH3 + H2O + NaCl 2NH4Cl + Ca(OH)2 = 2NH3 + 2H2O + NaCl Sanoatda: N2 + 3H2 = 2NH3 Fizik xossalari: Rahgsiz,o’tkir hidli; Havodan 1,7 marta yengil; 1 hajm suvda 700 hajm ammiak eriydi. Kimyoviy xossalari: NH3+ H2O = NH4OH NH3+ HCl = NH4Cl 2NH3 = N2+3H2↑ 4NH3 + 5O2 = 4NO + 6H2O 4NH3 + 3O2 = 2N2 + 6H2O Ammiakning ishlatilishi. Nitrat kislota ishlab chiqarishda Nitratlar olishda Ammoniyli tuzlarni olishda Mineral o’g’itlarni olishda Portlovchi moddalar tayyorlashda Sovutgich apparatini tayyorlashda Uyga vazifa: 159-163-betlar o’qih, savollarga javob yozish __________________________________________________________________________________ Sana : 08.04.2020 Mavzu : Nitrat kislota O‘qituvchi: Sevara Xasanova Mavzu bayoni: Molekulyar formulasi-HNO3 azotda 2-d energetik qavatcha yo’q 2s2 energetik qavatchadagi juft elektronlar qo’zg’ala olmaydi shu sababli azot V-valentli bo’la olmaydi ,yuqori valentligi-IV. Olinishi: XX-asr boshiga qadar shunday olingan: NaNO3 + H2SO4 = NaHSO4 + HNO3 Sanoatda olinishi: 1) 4NH3 +5O2 = 4NO + 6H2O 2) 2NO + O2 = 2NO2 3) 4NO2 + 2H2O + O2 = 4HNO3 Fizik xossalari: Rangsiz, ta’msiz, o’tkir hidli suyuqlik, 1,5 g/sm3, suvda yaxshi eriydi Kimyoviy xossalari: HNO3 = H+ + NO3- 4HNO3 = 4NO2 + O2 + 2H2O CuO + 2HNO3 = Cu(NO3)2 + H2O Fe(OH)3+3HNO3=Fe(NO3)3 + 3H2O Passiv metallar kons. nitrat kislota bilan ta’sirlashib NO2 gazini, suyultirilgan nitrat kislota bilan NO gazini, juda suyultirilgan kislota bilan NH3 yoki NH4NO3 ni hosil qiladi. 1 mol nitrat kislota va 3 mol xlorid kislota aralashmasi “Zar suvi” deyiladi (HNO3+3HCl) Au + HNO3 + 3HCl = AuCl3 + NO + 2H2O Pt+ 4HNO3 + 12HCl = 3PtCl4 + 4NO + 8H2O Uyga vazifa: 165-167-bet o’qish, yozih170-bet 3-4-masala __________________________________________________________________________________ Sana : 10.04.2020 Mavzu : Nitrat kislota O‘qituvchi: Sevara Xasanova Mavzu bayoni: Ishlatilishi: Mineral o’g’itlarni ishlab chiqarishda Bo’yoqlar olishda Portlovchi moddalar olishda Sum’iy tolalar ishlab chiqarishda Kinoplyonkalar ishlab chiqarishda Dori -darmonlar tayyorlashda Har -xil Nitratlarni ishlab chiqarishda “zar suvi” tayyorlashda Nitrat kislota tuzlari nitratlar deyiladi NH3 + HNO3 = NH4NO3 Metall nitratlarning parchalanishi quyidagi sxema bo’yicha boradi MeNO3 ning parchalanishi:
NH4NO3 =N2O + 2H2O 2NaNO3 + H2SO4 = Na2SO4 + 2HNO3 4HNO3 + Cu = Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Uyga vazifa: 167-169-bet o’qih, reakiyalarni yozish __________________________________________________________________________________ Sana : 14.04.2020 Mavzu : Fosfor O‘qituvchi: Sevara Xasanova Mavzu bayoni: Fosfor V-guruh bosh guruhchada joylashgan. Tashqi elektron pog’onasi …3s23p3 , u 3 va 5 valentli bo’la oladi. 3, 0, +3, +5 oksidlanish darajani namoyon qiladi. Tabiatda uchrashi: fosforit va apatit tabiiy birikmnasi - Ca3(PO4)2 Olinishi: Ca3(PO4)2 + 5C + 3SiO2 = 3CaSiO3 + 2P + 5CO Fizik xossalari: Fosforning bir necha xil allotropik shakl ko’rinishi mavjud. Oq P - yorug’lik ,harorat ta’sirida qizil P ga aylanadi. qizil fosfor havosiz joyda oq fosfor bug’larini hosil qiladi. Kimyoviy xossalari: Oq fosfor faol. U kislorod,galogen,S,va ayrim metallar bilan ta’sirlashadi. 4P + 5O2 = 2P2O5 2P + 3Cl2 = 2PCl3 2P + 3S = P2S3 2P + 3Ca = Ca3P2 2P + 3H2 = 2PH3
Ishlatilishishi: 6P + 5KClO3 = 5KCl + P2O5 gugurtning yonish jarajoni. Uyga vazifa: 174-179-bet o’qish, 22-jadval __________________________________________________________________________________ Sana : 16.04.2020 Mavzu : Azotning kislorodli birikmalari O‘qituvchi: Sevara Xasanova Mavzu bayoni: Azot odatdagi sharoitda kislorod bilan ta’sirlashmaydi,uning quyidagi oksidlari mavjud: N2O, NO, N2O3, NO2, N2O4, N2O5 Azot (II) – oksid - NO Rangsiz, hidsiz, suvda juda oz eriydi, suyuqlanish harorati - 163.6 oC, qaynash harorati -154.8 oC . Bu oksid chaqmoq chaqqan vaqtda hosil bo’ladi. N2 + O2 = 2NO 3Cu + 8HNO3 = 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O 2NO + O2 = 2NO2 Azot (IV) –oksid - NO2 NO2 - qizg’ish-qo’ng’ir rangli,o’tkir hidli zaharli,bo’g’uvchi gaz. Suvda yaxshi eriydi. NO2 laboratoriyayada misga konsentrlangan.nitrat kislota ta’sir ettirib olinadi. Cu + 4HNO3 = Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O 2NO2 + H2O = HNO3 + HNO2 Uyga vazifa: 164-165-bet o’qish, 159-bet 1-3-savollar __________________________________________________________________________________ Sana : 21.04.2020 Mavzu : Nitrat kislota O‘qituvchi: Sevara Xasanova Mavzu bayoni: Mineral o’g’itlarni ishlab chiqarishda Bo’yoqlar olishda Portlovchi moddalar olishda Sum’iy tolalar ishlab chiqarishda Kinoplyonkalar ishlab chiqarishda Dori -darmonlar tayyorlashda Har -xil nitratlarni ishlab chiqarishda “Zar suvi” tayyorlashda Nitrat kislota tuzlari nitratlar deyiladi NH3 + HNO3 = NH4NO3 Metall nitratlarning parchalanishi quyidagi sxema bo’yicha boradi Uyga vazifa: 165-167-bet o’qish, konspekt yozish __________________________________________________________________________________ Sana : 24.04.2020 Mavzu : Fosforning kilorodli birikmalari O‘qituvchi: Sevara Xasanova Mavzu bayoni: P2O3 – oq, mumsimon zaharli modda. P2O5 - oq kristall gigroskopik (suvni shimib oluvchi) modda. 4P + 3O2= 2P2O3 (Kislorod kam bo`lsa) 4P + 5O2= 2P2O5 (Kislorod yetarli bo`lsa) (gugurt yonganda P2O5 hosil bo’ladi) Rangsiz, gigroskopik kristall modda. Suvda juda yaxshi eriydi. 42,3 0C da suyuqlanadi D igidrofosfatlar – NaH2PO4 Gidrofosfatlar – Na2HPO4 Fosfatlar – Na3PO4 K + H3PO4 = … 179-181-betlarni o`qish; Download 436.71 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|