Adabiyotlar. Jismlarning vertikal harakati

Mavzu: Jismlarning vertikal harakati.
Reja:

1. 
   Jismlarning vertikal harakati.
   
2. 
   Vertikal yuqoriga tashlangan jismning harakati.
   
3. 
   Adabiyotlar.
   

1.Jismlarning vertikal harakati.

Balandlikdan qo‘yib yuborgan, jism tortish kuchi natijasida to‘g‘ri yer sirtiga tomon harakatlanadi. Jismning bunday harakati pastga qarab vertikal harakat deyiladi.

Jismni yuqoriga vertikal yo‘nalishda ₀ boshlang‘ich tezlik bilan uloqtirilsa, t vaqt ichida h = ₀·t balandlikka ko`tarilgan bo‘lar edi. Ammo yerning tortish kuchi ta’sirida shu t vaqt ichida jismning ko‘tarilish balandligi h=gt<sup>2</sup>/2 ga kamayadi.
Y uqoriga vertikal otilgan jism harakati tekis sekinlanuvchan harakatdan iborat bo`lib t vaqtdan keyingi h balandlik

Formula bilan aniqlanadi.

Jismning t vaqtdan keyingi tezligi  =₀–gt bilan aniqlanadi.

Jismning ko‘tarilishi uchun ketgan vaqti

Jismning maksimal ko‘tarilish balandligi ifodasi quyidagicha bo‘ladi:

Jismning ko‘tarilishi uchun ketgan vaqti uning tushish vaqtiga teng bo‘ladi, ya’ni t_k=t_t.

Pastga vertikal otilgan jismning harakati tekis tezlanuvchan harakatdan iborat bo‘ladi. Bunda jismning t vaqtdan keyingi tezligi  = ₀+ gt ifoda bilan aniqlanadi.
Pastga vertikal otilgan jism harakati tenglamasini quyidagicha yozamiz:

O‘tkazilgan tajribalar asosida jismlarning vertikal tushishida ikkita qonuniyat borligi aniqlandi. Birinchidan, jismning vertikal tushishi to‘g‘ri chiziqli tekis tezlanuvchan harakatdan iborat, ikkinchidan, hamma jism erkin tushish vaqtida doimiy tezlanish bilan harakatlanadi.

Erkin tushish tekis tezlanuvchan, (yuqoriga tik otilgan jism tekis sekinlanuvchan) harakatda bo‘lganligi uchun jism harakatining o‘rtacha tezligi quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi:

Vertikal yuqoriga tashlangan jism harakatining tavsifi. Vertikal yuqoriga tashlangan jismning harakati