Akkumilyator bateriyasi razriyatlanishi

Akkumilyator bateriyasi razriyatlanishi

Umumiy ma’lumotlar

Dvigatelni starter yordamida ishga tushirish uchun va generator ishlamaganda yoki

uning quvvatiyetarli bo’lmaganda avtomobildagi barcha tok iste’molchilarini elektr

energiyasi bilan ta’minlash vazifasini akkumulyator batareyasi bajaradi. Akkumulyator

elektr tokining kimyoviy manbai bo’lib, u tashqaridan elektr toki berilganda kiyomviy

energiyani yig’ish (zaryadlanish) va uni elektr energiya ko’rinishida tashqi

iste’molchilarga uzatish (razryadlanish) qobiliyatiga ega bo’lgan moslamadir. Energiyani

bir ko’rinishdan ikkinchi ko’rinishga o’tish jarayoni akkumulyatorning butun ishlash

davrida uzluksiz davom etib turadi.

Dvigatelni ishga tushirish jarayonida starter juda qisqa vaqt ichida katta miqdorda, 250

Dvigatelni ishga tushirish jarayonida starter juda qisqa vaqt ichida katta miqdorda, 250

A dan 1000 A gacha tok iste’mol qiladi. Shuning uchun, avtomobillarga o’rnatiladigan

akkumulyatorlarning ichki qarshiligi imkon boricha kichik, katta razryad toklariga

chidamli bo’lishi kerak. Tuzilishi katta razryad toki berishga moslashtirilgan

akkumulyator batareyasi - startyor akkumulyatorlar batareyasi deb yuritiladi.

Avtomobillarda asosan qo’rg’oshin-kislotali va ba’zi hollarda ishqorli akkumulyatorlar

ishlatiladi.

Akkumulyatorlardagi fizika-kimyoviy jarayonlar.

• Akkumulyatorlardagi fizika-kimyoviy jarayonlar. qo’rg’oshin-kislotali
• akkumulyatorlarning ishlash prinsipi elektroliz vaqtida elektrodlarning qutblanish
• xodisasiga asoslangan. qutblanish, deb elektrodlar orasida potensiallar ayirmasini xosil
• qilishga aytiladi va u zaryadlanish, ya’ni akkumulyatorning energiya to’plash jarayonida
• sodir bo’ladi.
• To’la zaryadlangan akkumulyator batareyasining musbat plastinasidagi aktiv massa
• qo’rg’oshin ikki oksididan ( PbO2 ), manfiy plastinadagi - g’ovak qo’rg’oshindan (Pb)
• tashkil topib, elektrolit sifatida sulfat kislotaning ( H2SO4 ) distillangan suvdagi eritmasi
• ishlatiladi.

Akkumulyator batareyasining plastinalari orqali zaryadlanish va razryadlanish toklari

Akkumulyator batareyasining plastinalari orqali zaryadlanish va razryadlanish toklari

o’tganda sodir bo’ladigan jarayonlarni "qo’sh sulfatlanish" nazariyasi asosida tushuntirish

mumkin va uning moxiyati quyidagidan iborat.

Razryadlanish jarayonida manfiy plastinadan eritmaga qo’rg’oshin ionlari Pbqq ajralib

chiqadi va elektrolit tarkibidagi sulfat kislotaning dissotsiatsiyasi natijasida xosil

bo’ladigan sulfat ionlari SO4 bilan reaksiyaga kirishadi.

Pb + SO 4 = Pb SO4

Bundan keyin, to’rtvalentli qo’rg’oshin ionlari ikkitadan manfiy zaryad olib, ikki

valentli qo’rg’oshin ionlariga aylanadi

Suv molekulalarining ikkitasi qo’rg’oshin ikki oksidi bilan reaksiyaga kirishganligi

sababli, musbat plastina atrofida ikkita suv molekulasi xosil bo’ladi.

Akkumulyator batareyasining zaryadlash jarayonida xar ikkala elektroddagi qo’rg’oshin

sulfat tuzi (PbSO4) elektrolitga o’tadi va ionlashadi.

Reaksiya natijasida elektrolitda xosil bo’ladigan erimaydigan qo’rg’oshin sulfat PbSO4

Reaksiya natijasida elektrolitda xosil bo’ladigan erimaydigan qo’rg’oshin sulfat PbSO4

tuzi manfiy plastinaga o’tiradi.

Musbat plastinadagi qo’rg’oshin ikki oksidi PbO2 eritmaga o’tadi va suv bilan

reaksiyaga kirishib turt valentli qo’rg’oshin Pbqqqq va bir valentli gidroksil ON -

ionlarini

xosil qiladi

PbO2 + 2 H2 O= Pb (OH) 4 = Pb + 4 O H