Amaliy mashg‘ulot №1 Mavzu: Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarning ta’limiy imkoniyatlari bilan tanishish

---

Amaliy mashg‘ulot № 1 
 
Mavzu:Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarning ta’limiy imkoniyatlari 
bilan tanishish. 
Ishning maqsadi: Axborot – kommunikatsiya texnologiyalarning ta’limiy 
imkoniyatlari bilan tanishish 
Nazariy ma’lumotlar: 
Operatsion tizimlar.- foydalanuvchi bilan kompyuter orasidagi muloqotni 
ta’minlaydi; kompyuter qurilmalari orasidagi ma’lumot almashinishini boshqaradi 
va nazorat qiladi; ma’lumotlarni joylashtirishda kompyuter resurslaridan (xotira, 
tashqi xotira) unumli foydalanishni ta’minlaydi; boshqa dasturlarni yuklaydi; tarmoq 
operatsiyalarini bajaradi va h.k. 
Hozirgi kunda ishlatilayotgan operatsion tizimlarga misol tariqasida 
quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: 
MS Windows. SMP (Symmetric Multiprocessind) ko‘p protsessorli, ko‘p 
masalali, grafik interfeysga ega bo‘lgan operatsion tizim. x86, x86-64, IA-64, ARM, 
Alpha, MIPS, Power PC platformalarda ishlaydi. Plug and Play texnologiya bilan 
ta’minlangan, klassterizatsiya, masofadan o‘rnatish xizmati (RIS- remote installation 
service) bilan ta’minlangan. 
Fayl tizimi imkoniyatlari: 
• 
Fayl tizimini tiklash; 
• 
Katta hajmdagi fayllarni ishlatish; 
• 
Fayl himoyasi; 
• 
Fayllarni siqilgan holda saqlash va h.k. 
Vazifasiga ko‘ra, Windows operatsion tizimining bir qancha xillari mavjud: 
server uchun, ishchi stantsiyalar uchun, cho‘ntak kompyuterlari uchun. 
Hozirgi kunda shaxsiy kompyuterlarning ko‘pchiligida aynan shu operatsion 
tizim o‘rnatilgan. 
Solaris. Solaris - Sun Microsystems tomonidan yaratilgan grafik qobig‘li operatsion 
tizim. Solaris operatsion tizimi avval boshdan yopiq manbali kod bilan 
chiqarilganiga qaramay, hozirda uning anchagina qismi ochiq manbali kodga ega 
qilib kompaniya tomonidan ommalashtirilgan. Hozirda IBM, Intel, Hewlett-ackard, 
Dell va boshqa bir nechta ishlab chiqarnvchi kompaniyalar o‘zining x86 va AMD64 
platformali tizimlarida Solaris operatsion tizimini ishlatadi. 
Hozirgi kunda Windows operatsion tizimlariga talab yuqori. Asosiy sabab 
unda keng qamrovli grafik interfeysning mavjudligi. Bu esa foydalanuvchilarga uni 
tez o‘zlashtirish imkonini beradi. 
1-topshiriq: 
1. 
Kompyuter ishga tushganda ekran nimalarga bo‘linadi? 
2. 
Ish stoli va masalalar panelidan nima maqsadda foydalaniladi? 
3. 
Belgi va yarliklar nima? 

---

4. 
Dasturni ishga tushirishning qanday usullarini bilasiz? 
5. 
Dastur oynasini kattalashtirish va kichiklashtirish yo‘llarini aytib bering. 
6. 
Dasturning ishini tugatish uchun nimalar qilish kerak? 
7.