Aralash funksiyali brikmalar qabul qildi : bo`riboyev a bajardi: rahmatov qilichbek jizzax- 2023 reja

ORGANIK KIMYO 2

ARALASH FUNKSIYALI BRIKMALAR

• QABUL QILDI : BO`RIBOYEV A
• BAJARDI: RAHMATOV QILICHBEK

JIZZAX- 2023

REJA:

• OKSIKISLOTALAR
• AMINAKISLOTALAR
• NOMENKLATURASI

Oksikislotalar, oksikarbon kislotalar — tarkibida ham karboksil (—COOH), ham gidroksil (— OH) guruhi boʻlgan organik birikmalar. Oʻsimliklar olamida koʻp tarqalgan. Kupchiligining optik izomerlari bor. Tarkibida 1 ta karboksil va 1 ta gidroksil guruhi bulgan oksikislota O.ning eng oddiysi hisoblanadi. Gidroksil guruhining karboksil guruh birikkan ugleroddan kancha uzoklikdagi uglerod bilan birikkanligiga qarab a-, r-, u va 5-O. farqlanadi. O.ning soddalari qovushoq suyuqliklar yoki kristall moddalar boʻlib, suvda yaxshi eriydi. O. spirt va kislotalarning umumiy xossalarini namoyon qiladi. O.ning yana oʻziga xos boshqa xossalari ham bor. u va 5-O. ichki efirlar — laktonlar xreil qiladi. O. usimlik va hayvon organizmlarida (mas, sut, olma, limon kislotalar) uchraydi. Aromatik O. dori va azoboʻyagichlar ishlab chiqarishda qoʻllanadi.[

• Oksikislotalar, oksikarbon kislotalar — tarkibida ham karboksil (—COOH), ham gidroksil (— OH) guruhi boʻlgan organik birikmalar. Oʻsimliklar olamida koʻp tarqalgan. Kupchiligining optik izomerlari bor. Tarkibida 1 ta karboksil va 1 ta gidroksil guruhi bulgan oksikislota O.ning eng oddiysi hisoblanadi. Gidroksil guruhining karboksil guruh birikkan ugleroddan kancha uzoklikdagi uglerod bilan birikkanligiga qarab a-, r-, u va 5-O. farqlanadi. O.ning soddalari qovushoq suyuqliklar yoki kristall moddalar boʻlib, suvda yaxshi eriydi. O. spirt va kislotalarning umumiy xossalarini namoyon qiladi. O.ning yana oʻziga xos boshqa xossalari ham bor. u va 5-O. ichki efirlar — laktonlar xreil qiladi. O. usimlik va hayvon organizmlarida (mas, sut, olma, limon kislotalar) uchraydi. Aromatik O. dori va azoboʻyagichlar ishlab chiqarishda qoʻllanadi.[

Tarkibida ham gidroksil guruh, ham karboksil guruh tutgan birikmalar gidroksikislotalar (oksikislotalar) deb ataladi. Boshqacha ayt-ganda ular spirt-kislotalardir. Gidroksil va kar-boksil guruhlarning bir-biriga nisbatan joyla-nishiga qarab gidroksikislotalar  -, -va  - ok-sikisl Oksikislotalardan sut kislotasi, olma kislotasi, vino kislotasi juda qadimdan ma'lum. Bu moddalar ham spirtlar, ham kislotalar kabi reaksiyaga kirishishlari bilan bir qatorda ularga fazoviy izomeriyaning bir turi-optik izomeriya xosdir. Vant-Goff va Le-Bellarning (1871) fikricha molekula tarkibida 4 xil guruh bilan birikkan uglerod (asimmetrik) atomi mavjud bo`lsa, u 2 xil optik izomerlar hosil qiladi. M-n, sut kislotasi shunday izomerlar hosil qiladi:

• Tarkibida ham gidroksil guruh, ham karboksil guruh tutgan birikmalar gidroksikislotalar (oksikislotalar) deb ataladi. Boshqacha ayt-ganda ular spirt-kislotalardir. Gidroksil va kar-boksil guruhlarning bir-biriga nisbatan joyla-nishiga qarab gidroksikislotalar  -, -va  - ok-sikisl Oksikislotalardan sut kislotasi, olma kislotasi, vino kislotasi juda qadimdan ma'lum. Bu moddalar ham spirtlar, ham kislotalar kabi reaksiyaga kirishishlari bilan bir qatorda ularga fazoviy izomeriyaning bir turi-optik izomeriya xosdir. Vant-Goff va Le-Bellarning (1871) fikricha molekula tarkibida 4 xil guruh bilan birikkan uglerod (asimmetrik) atomi mavjud bo`lsa, u 2 xil optik izomerlar hosil qiladi. M-n, sut kislotasi shunday izomerlar hosil qiladi:
• otalarga bo`linadi. M-n:

Oksikislotalardan sut kislotasi, olma kislotasi, vino kislotasi juda qadimdan ma'lum. Bu moddalar ham spirtlar, ham kislotalar kabi reaksiyaga kirishishlari bilan bir qatorda ularga fazoviy izomeriyaning bir turi-optik izomeriya xosdir. Vant-Goff va Le-Bellarning (1871) fikricha molekula tarkibida 4 xil guruh bilan birikkan uglerod (asimmetrik) atomi mavjud bo`lsa, u 2 xil optik izomerlar hosil qiladi. M-n, sut kislotasi shunday izomerlar hosil qiladi: