Axborot xavsizligi
Reja :
1 Tarmoq havsizligi
2 Kiber havsizlik
3 Viruslar oldidni olish
Bugungi kunda kiber havsizlik bilan kurashish har safargidan ham dolzarb tus olmoqda sabai zamonaviy dunyoda zamonaviy texnalogiyalar ham ortib bormoqda
Malumot ornida shuni aytish mumkunki har yili dunyo miqyosida 26 mlrd AQSH dolliri ga teng zarar yetkazilmoqda . HAkerlarning toriga tushmaaaslik uchun
Havsizligi toliq bolmagan maxsusu dasturlar , Himoyalanmagan tizimlar , har hil ilovalar . Kiber havsizligida ishlvchilar yani mutaxasislar foydalanuvchilarni va tashkilotlarni kiber taxdidan himoyalanish uchun Axbobot havsiligini barchaga malum qoidalariga izchil amal qilishini soraydi
Ular Himoyalanmmagan Massanger Elektron pochtaga kelib tushgan tekshirilmagan habar yoki maxsus silkani ochish Shubxali habarlardan extiyot bolish Murakab parolaran foydalanish va ularni boshqalarga berish Shubxalihabarlar va axborot resulslaridan royxatdan otmaslik yani shubhali saytlardan royxatdan o’tmaslikni maslahat beradi
Rivojlangan davlatlarda BU masalada juda kata etibor berilmoqda va amxsus davl;at tashkilotlari tuzilib Axborot infra tuzilmalari tizimlarida kiber xavsizlik choralari ko’rilmoqda Hususan ular
Amerika qoshma shtatlarida Cybersecuritiy & infrastructure security agency (Kiber havvsizlik va infra tuzilma havsizligi agentligi )
Buyuk britaniyada National Cyber Security Centre Industry 100 (Miliy kiber haviszligi Markazi)
Fransiyada Agence Nationale de le security des systems dinerormational Anssi (Fransiyaning axborot tizimlari xavsizligi Milliy agentligi )
Janubiy koreyada Kisa Korea Internet & security Agency (janubiy koreya axborot tizmilar avsizligi )
Kiber huzumdan zarar 2015 yildan 2021 yil ortasida 57 barovarga osgan Bunga hukumatlar orasidagi giyo siyosiy manfaaatlar toqnashuvi raqobat turli glabal kampaniyalar ortasidagi keskinliklar barchasi yangi kiber urishlarni keltirib chiqiarmoqda
Stuxt net (staks net) 2010 yilning iyun oyida Erondagi 14 ta sanoat abyektarida Jumladan urani boyitish zavodida dasturiy taminotga ulangan juda kichik hajimdagi 500 kilo bayitli virus Kash etilishi bilan kiber taxdid na qaar jididy tus olayotganini barcha tan olishga majbur boldi. Hakerlar urani boyitish zavodida sanoat josusligi bilan shug’ulanaishdi va ularning boshqaruv malumotlar serverlarining ishlash rejimini bildirmagan holda o’zgartirib hato portlashgacha olib kelishgan
Natanzadagi urani boyitish zavodida 5000 ta sentrafugadan 1368 tasini ishdan chiqargan va Atom ishlab chiqarish zavodini ishlab chiqarish zavodini muafaqiyatli ishdan chiqarishadi
Zararlangan davlatlar ortasida Ukraina Rossiya va Hindiston birinchilardan turadi
2021 yildagi eng kata hujum AQShda barcha shitatdalarga yonilgi yani benzin va dizel yetkazib beruvchi kompaniya DARK SIDE Hakerlar guruhi deb atovchi hakerlar guruhi tovlamachi virusi qurboniga aylandi
Hujum Bir qator Shtatlarda benzin dizel va aviatsiya yoqilgisini va boshqa qayta ishlangan yoqilgini yetkazib berishdan muamolarga sabab boldi BU humuga Amerika prizidenti Jon Baydin Favqulota holat elon qilgan
Bizning O’zbekiston ham bundya hujumlardan yiroq emas 2021 yilda faqat bita tiimdan zararli va shubhali tamoq faoliyati 17 milyonga yaqin Kiber tahdidi qayd etildi
Undan tashqai internertning miliy segmentidagi axborot resulslariga 1.3 MLN dan ortiq taxdidi aniqlandi
Do'stlaringiz bilan baham: |
