Bajardi: 114-guruh Sayitmurodova M

Mavzu: Atribut jadvallarni qayta ishlash operatorlari.

Bajardi: 114-guruh Sayitmurodova M.

Qabul qildi: dots. Rahmonov Q.

TOSHKENT-2018

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI QISHLOQ VA SUV XO’JALIGI VAZIRLIGI TOSHKENT IRRIGATSIYA VA QISHLOQ XO’JALIGINI MEXANIZATSIYALASH MUHANDISLARI INSTITUTI MAGISTRATURA BO’LIMI 5А311502 -Geodeziya va kartografiya ( suv xo’jaligida) ta’lim yo’nalishi “Davlat kadastrlari” kafedrasi Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari fanidan 4-MUSTAQIL ISH taqdimoti

REJA: I Kirish. II Asosiy qism: 1. Atribut ma’lumotlarni qayta ishlash. 2. Atribut ma’lumotlarni qayta ishlash usullari. III Xulosa. IV Foydalanilgan adabiyotlar.

Atributlar bu ma’lumotlar bazasida o’rin olgan sonli va belgili (ramzli) tavsiflardir. Atributlarda saqlanadigan ma’lumotlar umumiy, tarkibiy va belgili turlarga tegishli bo’lishi mumkin. Atribut ma’lumotlar raqamli ma’lumotlar bazasidan yoki bosmaga chiqarilgan hisobot va kitoblardan ham olinishi mumkin. Bundan tashqari atribut ma’lumotlarni turli xil so’rovlar yordamida qayd qilib borib (anketaviy so’rovnomalar qilib joylardan olish, davriy kuzatuv orqali) ham yig’ish mumkin. Agar bunday atribut ma’lumotlar yig’ilsa unda bu turdagi ma’lumotlarni ma’lumotlar bazasiga tahrirlab, kerak bo’lsa to’g’irlab kiritish lozim. Qog’oz ko’rinishdagi atribut ma’lumotlarni skanerlash orqali ham olish mumkin. Bunda maxsus dasturlardan foydalaniladi. Yoki bo’lmasa qog’ozdagi ma’lumotlarni klaviatura yordamida qo’lda terib chiqish ham mumkin. Atribut ma’lumotlarni ma’lumotlar bazasining jadvallariga to’g’ri kiritish bu GATning ma’lumotlar bazasi jarayoniga bo’lgan yuksak talablaridan biridir.

Kirish

Geoaxborot tizimidagi atribut jadvallarni oʻzaro birlashtirish va ajratish kabi ishlarda relatsion algebra usullari qoʻllaniladi.

Hozirda asosan 8 ta operatsiya qoʻllanilmoqda va ular quyidagilardan iborat:

Loyihalash (project).

Cheklash (restrict).

Boʻlish (divide).

Kesishish (intersectin.

Bogʻlash (join).

Birlashtirish (union).

Farqlash (difference).

Mahsulot (product).

1. Atribut ma’lumotlarni qayta ishlash.

Cheklash operatsiyasiga misol.

Loyiha operatsiyasiga

misol.

Mahsulot operatsiyasiga misol

2. Atribut ma’lumotlarni qayta ishlash usullari.

Boʻlish operatsiyasiga misol

Birlashtirish operatsiyasiga misol

Kesishish operatsiyasiga misol

Farqlash operatsiyasiga misol

Bogʻlash operatsiyasiga misol

Xulosa

Barcha GAT dasturlari atribut ma’lumotlarni yaratish, tahrir qilish va uni boshqarish xususiyatiga ega. Bundan tashqari bu dasturlardagi ma’lumotlar bazasani boshqaruvchi kichik dasturlar ham shunday imkoniyatni beradi. Faqatgina ba’zi dasturlarda ma’lumotlar bazasini boshqarish katta ahamiyat kasb etsa, ba’zi dasturlar ma’lumotlarni tahliliga katta etibor qaratishgan. Shu sababli ham GATda ma’lumotlar bilan ishlayotgan sizning maqsadingizga qarab dasturni tanlashingiz va ishlatishngiz kerak bo’ladi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1.T.X. Boltayev, O.M.Akbarov GEOAXBOROT TIZIMLARI (Maxsus kurs) Toshkent – 2010. 2. T.X. Boltayev, Q.Raxmonov Geoaxborot tizimining ilmiy

asoslari Toshkent – 2015. 3. Internet saytlari.