Basketbol o’yini rivojlanish tarixi hamda o’yin qoidalari

Basketbol o’yini rivojlanish tarixi hamda o’yin qoidalari

Bajardi: Egamberdiyev Elbek

ReJA: 1. BASKETBOL O’YININING KELIB CHIQISHI 2. Basketbol o’yini texnikasi va traktikasi 3. O’zbekistonda basketbolning paydo bo’lishi va rivojlanish tarixi.

Basketbol o’yinining kelib chiqishi

• Hozirgi zamon basketbol o’yinining rivojlanish tarixi 1891-yilning dekabr oyidan boshlangan. Sprigfild shahridagi xristian maktabi anatomiya va fiziologiya o’qituvchisi doktor jeyms a.neysmit talabalarning qish faslidagi jismoniy mashg’ulotlarini bir qator jonlantirishga harakat qildi. Neysmit tomonidan ijro qilingan o’yinning dastlabki varianti 5 ta asosiy shartdan va 13 ta asosiy qoidalardan iborat bo’lgan.

Neysmit yangi o’yin uchun futboll to’pini tanlaydi

Neysmit yangi o’yin uchun futboll to’pini tanlaydi

Chunki bu to’pni qo’l bilan ilib olish oson bo’lib, uni oshirish qiyin hamda erga urilgan vaqtda to’p yerdan doimo yuqoriga otilib o’ynashi unga maqul bo’lgan. Bumday o’yinning avj olishi hozirgi zamon basketbol ishqibozlarini hayratga solishi mumkun, chunki o’sha yaratilgan vaqtlarda ham bu o’yin shu nom bilan atalgan.

Neysmit shaftoli terishga mo’ljallangan savat-

Chani zal ichidagi balkonga osib qo’ygan, savatchaning yonidagi narvon ustida farrosh o’tirgan. Uning vazifasi muvaffaqqiyatli tashlangan va savatchaga tushirilgan to’pni sa-

Vatchadan olib pastga o’yinchilarga uzatib tu-

Rishdan iborat bo’lgan.

1891 yil 21 dekabrda springfild kolledjining gimnastika zalida basketbol bo’yicha birinchi match o’tkazildi. Matbaa manbalari bu o’yinning uch xil tug’ilish sanasini qayd etadilar: 1891yil 21 dekabr, 1892 yilning 15 va 20 yanvari. O’yin yaratuvchining ta’kidlashiga ko’ra esa birinchi uchrashuv 1891 yilning rojdestvo bayrami oldidan o’tkazilgan ekan. Guruhda 18 kishi bor edi. Shuning uchun o’yinda har biri 9 kishidan iborat 2 jamoa ishtirok etdi. O’yin ko’pchilikka shu qadar maqul bo’ldiki, tez orada neysmitni o’yin qoidalarini ko’chirib berishini so’rab holi joniga qo’yishmadi. Keyinroq, 1892 yilda u o’z o;yinining qoidalar kitobini nashr ettirdi. Unda 13 ta asosoiy band bo’lib ularning ko’pchiligi bizning hozirgi kunlarimizda ham amal qilmoqda. Tamoyil jihatdan u qoidalarning hozirgilaridan fari to’pni olib yurish qoidalari deb hisoblash mumkun.

1891 yil 21 dekabrda springfild kolledjining gimnastika zalida basketbol bo’yicha birinchi match o’tkazildi. Matbaa manbalari bu o’yinning uch xil tug’ilish sanasini qayd etadilar: 1891yil 21 dekabr, 1892 yilning 15 va 20 yanvari. O’yin yaratuvchining ta’kidlashiga ko’ra esa birinchi uchrashuv 1891 yilning rojdestvo bayrami oldidan o’tkazilgan ekan. Guruhda 18 kishi bor edi. Shuning uchun o’yinda har biri 9 kishidan iborat 2 jamoa ishtirok etdi. O’yin ko’pchilikka shu qadar maqul bo’ldiki, tez orada neysmitni o’yin qoidalarini ko’chirib berishini so’rab holi joniga qo’yishmadi. Keyinroq, 1892 yilda u o’z o;yinining qoidalar kitobini nashr ettirdi. Unda 13 ta asosoiy band bo’lib ularning ko’pchiligi bizning hozirgi kunlarimizda ham amal qilmoqda. Tamoyil jihatdan u qoidalarning hozirgilaridan fari to’pni olib yurish qoidalari deb hisoblash mumkun.

Basketbol o’yini texnikasi

• Basketbol o’yinining birinchi xalqaro qoidalari 1932 yilda fiba ning birinchi qurultoyida qabul qilindi, keyin ular bir necha marotaba o’zgartirildi. Oxirgi asosiy o’zgarishlar 1998 va 2004 yillarda kiritildi.
• 2 ta jamoa basketbol o’ynaydi, har bir jamoa dan maydonda 5 nafardan azo qatnashadi. Basketboldagi har bir jamoaning maqsadi to’pni raqib jamoa savatiga tashlash va boshqa jamoaga to’pni savatga tashlashga yo’l bermaslikdir.

Basketbol o’yin maydoni

Basketbol o’yin maydoni

O’yin maydoni hech qanday to’siqsiz to’rtburchak tekis, qattiq sirt bo’lishi kerak. Rasmiy fiba musobaqalari uchun o’yin maydoni 28 metr uzunlikda va eni 15 metrdan iborat bo’lib, chegara chiziqlaridagi ichki tomondan o’lchanadi. Barcha boshqa musobaqalar uchun tegishli hududiy tuzilmalar, mintaqaviy komissiya yoki milliy federatsiya, mavjud maydonlar uchun minimal o’lchovdagi 26x14 metrlik maydonchalarni tasdiqlash huquqiga ega.

savat

• savat

Basketbol savatchasi poldan 3.05 metr balandlikda joylashgan. Vilkalar quyidagi qurilishga ega bo’lishi kerak: material mustahkam po’latdan, eng kam ichki diametri 45 sm, ichki diametri maksi-

Mal 45.7 sm, to’q sariq rangga bo’yalgan. Xalqqa qalqon dizayni bilan biriktirilgan bo’lishi kerak.

basketbol to’pi haqida ma’lumot

• basketbol to’pi haqida ma’lumot
• Basketbol to’pi sintetik material yoki teridan tayyorlanadi
• Basketbol topining vazni 600 gr
• Rangi: to’q sariq yoki sabzi rang

to’pni yerga urib yurish, to’pni bir qo’llab ketma-ket yerga urish to’pni yerga urib yurish deyiladi.

O’zbekiston hududida basketbol 1913-1914 yillarda tarqala boshlangan ligi ma’lum. Ammo o’lkamizda basketbolfaqat 1917 yildan boshlab rivojlana boshladi. O’zbek sportchilarining basketbol bilan tanishishi osiyo bo’yicha vakill l.barxashning nomi bilan bog’liq. 1920 yilda farg’ona basketbol jamoalarini tashkil qilib ularni qoidalari bilan tanishtirdi. 1934 yildagi basketbol bo’yicha o’tkazilgan birinchi o’rta osiyo spartakiadasiga esa o’zbekiston erkaklar va ayollar terma jamoalari birinchi o’rinni egalladilar.

• O’zbekiston hududida basketbol 1913-1914 yillarda tarqala boshlangan ligi ma’lum. Ammo o’lkamizda basketbolfaqat 1917 yildan boshlab rivojlana boshladi. O’zbek sportchilarining basketbol bilan tanishishi osiyo bo’yicha vakill l.barxashning nomi bilan bog’liq. 1920 yilda farg’ona basketbol jamoalarini tashkil qilib ularni qoidalari bilan tanishtirdi. 1934 yildagi basketbol bo’yicha o’tkazilgan birinchi o’rta osiyo spartakiadasiga esa o’zbekiston erkaklar va ayollar terma jamoalari birinchi o’rinni egalladilar.

E’tiboringgiz uchun rahmat