Beta yemirilish va beta turg’unlik sharti. Tanlash qoidasi. Aktivlik tushunchasi va yemirilish turlari

Beta yemirilish va beta turg’unlik sharti. Tanlash qoidasi

BETA YEMIRILISH VA BETA TURG’UNLIK SHARTI. TANLASH QOIDASI.

Aktivlik tushunchasi va yemirilish turlari

• 
  Aktivlik tushunchasi va yemirilish turlari
  
• 
  Radioaktivlik vaqtida yadro bir holatidan ikkinchi holatiga o‘tadi, bu bilan yadro o‘z tarbida bo‘lgan va radioaktivlik vaqtida vujudga keluvchi zarralar (M: alfa, proton, beta,...) yengil yadrolar hamda fotonlarni chiqarishi mumkin. Buning natijasida yemirilayotgan yadrolarning tarkibi yoki ichki energiyasi o‘zgaradi.
  
• 
  Radioaktivlik tabiiy sharoitda ro‘y berib qolmay, sun’iy yo‘l bilan ham hosil kilish mumkin. Ammo ikkala radioaktivlik orasida farq yo‘q. Radioaktivlik qonunlari radioaktiv izotopning qanday olinishiga bog‘liq emas.
  

Radioaktivlik va aktivlik

• 
  Radioaktivlik va aktivlik
  
• 
  1939-yilda G.N.Flerov, K.A.Petrjaklar og‘ir yadrolarning (A=240) o‘z-o‘zidan ikkita o‘rtacha yadroga bo‘linishligini kashf etdi.
  
• 
  Qaysiki yadrolarda protonlar soni oshib ketishsa bir proton, ikki proton yemirilish mumkin. G.F.Flerov 1963-yili proton yemirilishini kuzatgan.
  
• 
  T1/2=0,1s
  
• 
  Albatta proton yemirilish ehtimoliyati rakobatlashuvchi alfa va beta-yemirilishlarga nisbatan juda kichik bo‘ladi.
  
• 
  1984-yili Oksford universiteti xodimlari radiy yadrolarining alfa zarralarga nisbatan yirik 14S yadrosini nurlanishini qayd qilishdi
  

Aktivlik

• 
  Aktivlik
  
• 
  Radioaktiv namunaning vaqt birligida yemirilishlar soni aktivlik deb ataladi.
  
• 
  (1) formuladan -dN=Ndt
  
• 
  Aktivlik birligi qilib SI sistemasida bekkerel (Bk) qabul qilingan:1Bk=1 yemir/s. Hosilaviy birliklari kyuri (Ku), rezerford (Rd): 1 Ku=3,7*1010 Bk, 1 Rd=106 Bk.
  
• 
  Tajribada radioaktiv manba yarim yemirilish davrining katta yoki kichikligiga ko‘ra turlicha uslublar ko‘llaniladi. Masalan aktivlikning pasayishi (T1/2-soat, kun, oylarda bo‘lsa), qisqa yashovchi bo‘lsa, hosil bo‘lgan ion toklariga ko‘ra, radiometr, mos tushish usullari va h.k.