Dasturlash paradigmalasi / Programming Paradigm

• 
  Dasturlash paradigmalasi / Programming Paradigm
  
• 
  Paradigma g’oyalar va tushunchalar, ruhsatlar va cheklovlar, kontseptsiyalar, printsiplar, postulatlar, kompyuterda muammolarni hal qilish texnikasi va dasturlash usullarini belgilaydi;
  
• 
  Paradigma muammolarni echish uchun modelni, dastur kodini yozish uchun ishlatiladigan ma’lum bir uslubni, shablonlarni (yaxshi va yomon echimlarning misollarini) taklif qiladi;
  
• 
  Sintaksis / Syntax — belgilardan dastur kodini tuzish qoidalari, lekin kodning mano (semantik) yuklanishiga ta’sir qilmaydi. Sintaksis faqat kodning rasmiy tuzilishini belgilaydi.
  
• 
  Qiymat / Value — bu xotirada ma’lum bir joyga ma’lum formatda yozilgan va dastur tomonidan boshqariladigan ma’lumotlarni ifodalovchi qiymat.
  
• 
  Tur / Type — bu qiymatlar bo’yicha bajarilishi mumkin bo’lgan qiymatlar va operatsiyalar to’plami. Masalan, JavaScript-da, Boolean turi ikkita qiymatni true va false va ular bo'yicha mantiqiy operatsiyalarni qabul qiladi, Null turi bitta null qiymatini oladi, Number turi esa minimal va maksimal qiymatlarga qo'shimcha cheklovlar hamda aniqlik bo'yicha cheklovlarga ega bo'lgan ratsional sonlar to'plami va matematik operatsiyalar + - * ** / % ++ -- > < >= <= & | ~ ^ << >>.
  
• 
  Literal — dastur kodida qiymat yozish. Masalan: raqamlar, mantiqiy qiymatlar, null va undefined qatorlar, massivlar, ob’ektlar, funktsiyalar literallari. Literallar turli xil sintaksislarga ega bo’lishi mumkin, raqamlarni yozish uchun juda oddiy sintaksisdan ob’ektlarni yozish uchun murakkab sintaksisgacha.
  
• 
  Skalyar / Scalar / Primitive / Atomic value — primitiv ma’lumotlar turining qiymati. Skalyar o’zlashtirilganda ko’chiriladi va funktsiyaga qiymati bo’yicha uzatiladi.
  
• 
  Havola / Reference — havolali turidagi qiymatga ishora qiladi, yani skalyar bo’lmagan qiymatga, JavaScript uchun bu Object, Function, Array.
  
• 
  Identifikator / Identifier — ichki va tashqi modullardan import qilingan va global o’zgaruvchilar, konstantalar, funktsiyalar, method-lar, argumentlar, class-lar nomlari.
  
• 
  O’zgaruvchi / Variable — bu ma’lumot turi, manzili va qiymatiga ega bo’lgan nomlangan xotira maydoni (identifikator). O’zgaruvchining qiymatini konstantadan farqli o’laroq o’zgartirishimiz mumkin (va ba’zi tillar uchun esa turini ham): let cityName = 'Tashkent';
  
• 
  Biriktirish / Assignment — qiymat va identifikatorni (masalan: o’zgaruvchi) bog’lash. Ko’pgina tillarda biriktirish jarayoni tayinlangan qiymatni qaytaradi (ifoda feliga ega).
  
• 
  Konstanta / Constant — o’zgarmas qiymat va turga bog’langan identifikator: const WATCH_TIMEOUT = 5000;
  
• 
  Strukturaviy turlar / Composed types — kompozitsion turlar yoki tuzilmalar birlashtirilgan bir nechta skalyar qiymatlardan iborat bo’lib, shu kombinatsiyalangan qiymat bo’yicha bir qator operatsiyalar bajarilishi mumkin, masalan: obyekt, massiv, to’plam, kortej.
  
• 
  Sanaladigan turlar / Enumerated types
  
• 
  Bayroq / Flag — Biror narsaning holatini belgilaydigan mantiqiy qiymat, masalan, ulanishni yopish belgisi, ma’lumotlar tarkibidagi qidiruvni yakunlash belgisi va boshqalar. Masalan: let flagName = false; Ba'zan, mantiqiy emas, balki sanaladigan turlarni bayroqlar deb atash mumkin.
  
• 
  Algoritm / Algorithm — bu cheklangan vaqt ichida ma’lum bir sinf muammolari uchun hisoblash tartibini rasmiy tavsifi (har qanday kirish ma’lumotlari to’plami uchun bajarish qobiliyati).