Dasturlash tizimlari, Borland C++ Builder 6 integrallashgan sohasi, uning tashkil etuvchilari Dots. Raxmankulova B. O


Download 1.23 Mb.
Pdf ko'rish
Sana11.12.2020
Hajmi1.23 Mb.
#165008
Bog'liq
40NOL2XKe60P8vsJyfbZs4dlACb60sexYSUVEEQu


Dasturlash tizimlari, Borland C++ 

Builder 6 integrallashgan sohasi, 

uning tashkil etuvchilari 

Dots. Raxmankulova B.O. 

Reja: 

• C/C++ tilida dasturlash muhitlari: Visual C++, Borland 

C++, CodeBlocks,

 Borland C++ Builder 6 integrallashgan 

sohasi bilan tanishish 

• Dastur tarkibi. 

• Konsoldan kiritish va chiqarish. 

• Simvollardan o’qish va yoshish.  

• Konsoldan formatli kiritish/chiqarish.  

• Format modifikatorlari.  

• printf(), scanf() funksiyalari.  

• Format spetsifikatorlari. 

 




Dasturni sozlash (Borland C++ ) 

Sozlash


 – dasturdagi xatoliklarni to’g’rilash va izlash. 

Angl. debuggingbug = куя, қўнғизча 

Usullar: 

• trassirovka – tovushli xabarning natijasi 

• Код қисмини узиб қўймоқ (изоҳ) 

• Қадамма-қадам бажариш – дастурни битта қаторини 

бажаради ва тўхтайди 

• Тўхташ нуқтаси – бажарилаётган дастур белгиланган 

қаторга етганда тўхтайди (қадамма-қадам режимига 

ўтади)  


• Кўздан кечириш ва қадамма-қадам режимидаги 

ўзгарувчилар қийматини ўзгартириш 





Қадамма-қадам бажариш 

F8

 – 1 қаторни бажаради ва тўхтайди 



Бўялган қатор 

F8

 



тугмасининг кейинги 

босилишида бажарилади 

F7

 –процедура ёки функцияга кириш 



Ctrl-F9

 – узлуксиз бажариш 

Ctrl-F2

 – дастур бажарилишини тўхтатиш 





Тўхтатиш нуқтаси 

F4

 – 



курсор турган қаторгача узлуксиз бажаради(1марта) 

Ctrl-F8


 – ўрнатмоқ/тўхташ нуқтасини олиб ташламоқ  

Ctrl-F9


 – кейинги тўхташ нуқтасигача бажаради 

Бу тўхташ нуқтаси 

(олиб ташлаш – 

Ctrl-


F8

)

 





Ўзгарувчи қийматини кўздан кечирмоқ 

Ctrl-F4


 – ўзгарувчиларни кўздан кечириш ойнаси 

Бу ерда 


ўзгарувчилар ёки 

ифодалар 

киритилади

 

Натижани 



кўрсатиш  

(= 


Enter

)

 



можно ввести 

новое значение 

для переменной

 

изменить 



переменную

 


C++ Builder6 muhiti 



C++ Builder6 muhiti 

1. Asosiy menyu paneli; 

2. Foydalunuvchi formasi(shakli); 

3. Programma (ilova) kodini kiritish maydoni; 

4.  Obyektlarning  o’zaro  munosabatini  daraxt 

ko‘rinishini ifodalovchi darcha; 

5. Obyektlar inspektori darchasi. 



Asosiy menyu paneli 

Doimiy  ravishda  ekranda  ko’rinib  turadi  va  ilova  yaratish  jarayonini 

boshqarish  uchun  xizmat  qiladi.  Unda  loyihani  bosh-qarish  uchun 

zarur  bo’lgan  barcha  zarur  vositalar    mavjud.  Piktogrammalar  asosiy 

menyuning nisbatan ko’p murojaat qilina-digan buyruqlariga murojaat 

qilishni yengillashtiradi.  


10 

Obyektlar inspektori 



11 

Programma (ilova) kodini kiritish maydoni 

  Kodni kiritish maydoni programma matnini ko’rish, yozish va tahrir-

lashga  mo’ljallangan.  Birinchi  yuklan-ganda  bu  darchada  ilovaning 

Win-dows-darcha  ko’rinishida  normal  amal  qilishi  uchun  zarur 

bo’lgan minimal opertorlarni o’ziga olgan matn bo’ladi.  



12 

Obyektlar inspektori 

Obyektlar inspektori darchasi tanlangan komponentalar 

xossalarini  o’zgartirish  uchun  mo’ljallangan  bo‘lib 

ikkita sahifaga ega. 

  Properties  (Xossalar)  sahifasida  komponentalar 

xossalarini o’zgartirishga, 

  Events 



(Hodisalar)- 

 



yoki 

bu 


hodisaga 

komponentaning  aks  ta’sirini  belgilash  uchun  xizmat 

qiladi.  


13 

C/C++ tilida 

ma’lumotlarni kiritish va natijalarni olish  

oqim 


ob’ektlari  orqali  bajariladi.  

Bu oqimlar  



>>

  va  


<< 

 

ko’rinishida  qabul  qilingan. 



Oqimlar  normal holatda klaviaturaga va ekranga 

ulangan 


bo’ladi. 

Ma’lumotlarni kiritish uchun  

cin

 

so’zi  ishlatiladi 

(console  input). 

Ma’lumotlarni  chiqarish  uchun   

cout

 

so’zi  

ishlatiladi (console  output). 

Kiritish va chiqarish 

14 

cin >> a; 

cin >> a>>b;  == cin >> a; cin>>b; 

cin >> s1 >> s2 >> s3;  

cout << “ x sonini kiriting”; 

cin >> x; 

 

cout << “ y sonini kiriting”; 

cin >> y;

 

cout <<

 ichida bevosita arifmetik amallarni ham 

yozsa  bo’ladi.  

Masalan: 

cout << a+b*c; 

cout << sin(x) ; 

Kiritish va chiqarish (misol) 

15 

Bu 

so’zdan 

keyin 

natijasi 

chiqayotgan  

o’zgaruvchilarning    nomlari,  qo’shtirnoq    ichida 

istalgan 

so’z  yoki  gap,  arifmetik  amallar 

keltirilishi mumkin.  

Masalan: 

cout << a; 

cout << a << y; 

cout << “a=“<< a << “y=” << y; 

cout <<“funksiyaning qiymati =“<< F; 

cout << “ 1-laboratoriya ishi “; 

Kiritish va chiqarish (misol) 

16 

Agar natija haqiqiy tipga ega bo’lsa, uning 

aniqligini nazorat qilish mumkin.  

Buning uchun  

cout . precision (n); 

  funksiyasi ishlatiladi. 

Bu erda 

n

 

– aniqlilik ko’rsatkichi. 

Masalan: 

cout.precision(3); 

cout <

Kiritish va chiqarish (misol) 

17 

Natijalarni 

8 va 16 s.s

 larida ham chiqarsa 

bo’ladi. Buning uchun  

oct

 (8 s.s) va 

hex

 (16 s.s) 

so’zlari  ishlatiladi.   

 

Masalan: 

cin >> a; 

cout << a << endl; 

cout << oct << a << endl; 

cout << hex << a << endl; 

 

Ekranda  kiritilgan son avval 10 s.s.da, keyin   8 

s.sda  va 16 s.s.da  ko’rinadi. 

 

Kiritish va chiqarish (misol) 

18 

Иккита сонни киритиш ва чиқариш 

Топшириқ. 

Иккита бутун сонни киритиб уни 

экранда чиқариш. 

Оддий фикр:

 

#include  

#include  

void main() 

  int a, b, c; 



  printf(

Ikkita butun sonni kiriting \n"); 



  scanf ("%d%d", &a, &b); 

  c = a + b; 

  printf("%d", c); 

  getch(); 

Киритиш учун изох 



Икки сонни клавиатурадан 

киритиш 


Натижа 

#include  

#include  

void main() 

  int a, b, c; 



  cin>>”Иккита бутун сонни киритинг”; 

  cin>>a>>b); 

  c = a + b; 

  cout<

  getch(); 



20 

Сонни клавиатурадан киритиш 

scanf ("%d%d", 

&

a, 


&

b); 


Киритиш формати 

scanf – форматли 

киритиш 

Киритилувчи сонни ёзиш учун 

ячейка адреси 

Формат 

– киритувчи (чиқарувчи) ўзгарувчилар тўғрисида 

маълумотни кўрсатадиган символли қатор. 

%d

 

– бутун ўзгарувчи 



%f

 

– ҳақиқий ўзгарувчи 



%c

 

– битта символ  



%s

 

– символли қатор 



12 

7652 


a –a ўзгарувчи 

мазмуни 


 

&a –a ўзгарувчи 

адреси 

Клавиатурадан иккита бутун сонни киритишни 



кутиш(пробел ёки Enter орқали), биринчи 

киритилган сон a ўзгарувчига, иккинчиси эса b 

ўзгарувчига 


21 

Хато нимада? 

int a, b; 

scanf ("%d", a); 

scanf ("%d", &a, &b); 

scanf ("%d%d", &a); 

 

scanf ("%d %d", &a, &b); 



scanf ("%f%f", &a, &b); 

 

 



&a 

%d%d 


&a, &b 

Бўш жойни олиб 

ташлаш керак 

%d%d 


22 

Sonni ekranga chiqarish 

printf ("%d", c); 

Bu erga butun son 

kiritiladi 

Bu sonni c yacheyka  o’ziga 

oladi 


printf (“Natija: %d", c); 

printf ("%d+%d=%d", a, b, c ); 

Kiritiluvchi formati 

Qiymatlar ro’yxati 

a, b, c 

printf ("%d+%d=%d", a, b, a+b ); 

Arifmetik amal 


23 

Butun sonni kiritish 

int x = 1234; 

printf ("%d", x); 

1234 


printf ("%9d", x); 

Minimal son joylashishi 

     1234 

Jami 9 ta joy 

 

ёки "


%i" 

yoki "


%9i" 

24 

Haqiqiy sonni chiqarish 

float x = 123.4567; 

printf ("%f", x); 

123.456700 

printf ("%9.3f", x); 

Минимал сон 

жойлашуви, 6 рақам 

каср қисмида 

  123.457 

жами 9 та жой,  

3 рақам каср қисмида 

printf ("%e", x); 

1.234560e+02 

Стандарт кўриниш: 

1,23456·10

printf ("%10.2e", x); 



  1.23e+02 

жами 10 та жой,  

2 та сон каср қисмининг 

мантиссасида 



25 

To’liq echim 

#include  

#include  

void main() 



  int a, b, c; 

  clrscr(); 

  printf(“Ikkita butun sonni kiriting\n"); 

  scanf("%d%d", &a, &b); 

  c = a + b; 

  printf("%d+%d=%d", a, b, c); 

  getch(); 

НАТИЖА: 


 Ikkita butun sonni kiriting 

  25 30 

  25+30=55

 

Буни компютер чиқаради 

Буни фойдаланувчи киритади 

Буни компютер чиқаради 



Download 1.23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling