Davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram

---

Mustaqillik

Mustaqillik — davlatning ichki va tashqi

ishlarda boshqa davlatlarga qaram

boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M.

tamoyillariga rioya etish davlatlararo

oʻzaro munosabatlarda yetakchi,

hukmron qoidadir. Har bir davlatning

mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv

yashashning prinsiplaridan biridir. U BMT

Ustavi va xalqaro shartnomalar va

deklaratsiyalart mustahkamlab qoʻyilgan.

---

Unga rioya qilish hozirgi zamon xalqaro

huquqining asosiy vazifasidir. Davlatning

suvereniteti uning boshqa davlatlar bilan

munosabatlaridagi mustakilligini ham

bildiradi. M. davlatning faqat siyosiy

emas, balki iqtisodiy mustaqilligini ham

anglatadi.

M. insoniyatning azaldan orzu-umidi

boʻlib kelgan. Ana shu gʻoya asosida

AQSH, Fransiya, Lotin Amerikasi

mamlakatlarida inqiloblar yuz berdi. 20-

asrning 90-yillariga kelib sotsialistik

mamlakatlarda inson huquqlarini himoya

qilish va ozodlikka intilishning yangi

bosqichi boshlandi. Sharqiy Yevropa

mamlakatlarida qariyb yarim asr hukm

---

surgan totalitar davlat tuzumi inqirozga

yuz tutib, demokratik tartibotlar qaror

topa boshladi. Yugoslaviya Sotsialistik

Federativ Respublikasi parchalanib, uning

oʻrnida bir necha mu-staqil respublika,

Chexoslavakiya Sotsialistik Respublikasi

ikkiga boʻlinib, Chexiya va Slovakiya

suveren davlatlari vujudga keldi.

Germaniya Federativ Respublikasi va

Germaniya Demokratik Respublikasi

birlashib, nemislar yashaydigan hududda

sotsialistik tuzum barham topdi. Ayni

chogʻda, sobiq SSSR parchalanib uning

oʻrnida mustaqil taraqqiyot yoʻlini

tanlagan 15 mamlakat tashkil topdi.

Boshqacha qilib aytganda, bu davrga

kelib M.ka erishish masalasi dunyoni

---

keng qamrab olgan jarayonga aylandi.

Oʻzbekistonning M.ka erishishi ana shu

olamshumul jarayon tarkibida yuz berdi.

M. imkoniyatlarini oldindan payqagan,

mamlakat ijtimoiysiyosiy jarayonlarining

borishini toʻgʻri kuzatib, toʻgʻri baholay

bilgan Oʻzbekiston ittifokdoshlari orasida

birinchilardan boʻlib, oʻz mustaqilligini

eʼlon qildi: 1991 yil 31 avg . kuni kabul

kilingan Oʻzbekiston Respublikasining

Davlat mustaqilligi toʻgʻrisidagi Bayonot

Oʻzbekiston hukumatining siyosiy yoʻlini

toʻla qonunlashtirib berdi. 1991 yilning

avg .ida "Oʻzbekiston Respublikasining

Davlat mustaqilligi asoslari toʻgʻrisida"gi

qonun qabul qilindi va ana shu qonun

---

doirasida Oʻzbekiston Respublikasi Oliy

Kengashining bundan keyin Oʻzbekiston

SSRni Oʻzbekiston Respublikasi deb

atash, 1-sentyabrni Mustakillik kuni deb

eʼlon qilish, Oʻzbekiston Konstitutsiyasiga

oʻzgartish va qoʻshimchalar kiritish,

shuningdek, ittifoqning va uning tarkibiga

kiradigan barcha mustaqil davlatlarning

oliy qonun chiqaruvchi idoralariga,

barcha xorijiy davlatlarga va jahon

hamjamiyatiga murojaat qilib, ularni res-

publikaning davlat mustaqilligi eʼlon

qilingan hujjatni tan olishga daʼvat etish

toʻgʻrisida qaror qabul qildi. Bu

Oʻzbekiston mustaqilligining dastlabki

huquqiy poydevori edi.

---

"Oʻzbekiston Respublikasining Davlat

mustaqilligi asoslari toʻgʻrisida"gi qonun

17 moddadan iborat boʻlib, u Oʻzbekiston

Respublikasining asosiy belgilarini

aniqlab berdi. Qonunga koʻra, Oʻzbekiston

Respublikasi oʻz tarkibidagi Qoraqal-

pogʻiston Respublikasi bilan birga

mustaqil demokratik davlat deb eʼlon

qilindi. Oʻzbek xalqi oʻz taqdirini oʻzi

belgilash huquqiga ega boʻldi, xalq davlat

hokimiyatining birdanbir sohibi, egasi,

xoʻjayini boʻlib qoldi. Oʻzbekiston

mustaqilligi respublikada adolatli,

demokratik, insonparvar jamiyat qurish

uchun yoʻl ochib berdi, oʻz milliy

davlatchiligini barpo qilishga imkoniyat

yaratdi.

---

M. tufayli Oʻzbekiston xalqaro miqyosda

oʻzini tanitish, ayni chogʻda xalq-aro

huquq meʼyorlari asosida jahondagi

barcha davlatlar bilan teng hamkorlik

qilish imkoniyatini qoʻlga kiritdi. Jahon

haritasida Oʻzbekiston yangi, yosh

mustaqil davlat sifatida oʻz oʻrniga ega

boʻldi.

Iqtisodiyotda tub oʻzgarishlar qilish

uchun imkoniyat yaratildi. Yaʼni jahon

amaliyoti isbotlagan bozor iqtisodiyotiga

oʻtish uchun sharoit barpo etildi. Mulkka

munosabat tubdan oʻzgarib, jamiyatda

yangi mulkdorlar sinfini shakllantirish

uchun imkon ochildi.

---

M. xalqning maʼnaviy uygʻonishi uchun

toʻla imkoniyat yaratdi. Yurt tarixi,

qadimiy madaniyat tiklana boshladi.

Xalqining azaliy urf-odatlari, maʼnaviy

qadriyatlari unga qaytarib berildi. Dinga

munosabat mutlaqo ijobiy tomonga

oʻzgardi. Shunday qilib, qoʻlga kiritilgan

M. oʻzbek xalqi tarixida tamoman yangi

davrni boshlab berdi, milliy

dunyoqarashda yangicha tafakkur

shakllana bordi. Xalq kelajakka ishonch

bilan qaray boshladi. Oʻz yurtining toʻla

xoʻjay-ini ekanligini, oʻz takdirini oʻzi

belgilash imkoniyatini qoʻlga kiritganligini

his qila boshladi.

Davron Shorahmedov.

[1]

---

== Manbalar ==

1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-

yil

Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga

ishorat yoʻq. 

Siz ularni topib va ushbu maqolaga

qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz

mumkin.

Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-

2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

{{stub

---

  Soʻnggi tahrir 3 yillar avval 185.163.24.109 tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?

title=Mustaqillik&oldid=1954848

" 

dan olindi