Dinshunoslik 1-kurs


Download 326.19 Kb.
Sana19.06.2023
Hajmi326.19 Kb.
#1600124
Bog'liq
yahudiylik

Reja:

Yahudiylikning paydo bo`lishi

  • Yahudiylik mil. avv.
  • 2000-yillar oxirida Falastinda vujudga kelgan.Yahudiy xalqiga nisbatan evrey zamonaviy adabiyotlarda’’yahudiy’’ atamasi qullaniladi.

Payg’ambarlari

  • Muso alayhissalomga’’Tavrot’’ Sino tog’ida vahiy qilingan bo`lib
  • Ilmiy va amaliy hukmlarni o`zida mujassamlashtirgan.

Muqaddas kitoblari

  • Yahudiylikning muqaddas kitobi’’Tanah’’(yozilgan diniy adabiyotlar)
  • “Talmud’’(og’zaki diniy adabiyot)

Tavrot ,,To’ra’’

  • Tavrot – qonun, shariat,
  • Amr, dars kabi ma’nolarini anglatadi.
  • Muso alayhissalomga nozil qilingan.Hozirgi matni mil. avv. 1000-400- yillarda yuzaga kelgan hisoblanadi.
  • Tavrot besh kitobdan tashkil topgan.

Tavrot qismlari

1-Takvin-ibroniycha Bereshit

2-Chiqish(shemot, exodus)

3-Loviy(bayikra, levitisus)

4-Sonlar (Bamidbar, Numbers)

5-Tasniya (Dvarim, Deuteronomium

Besh kitobdan tashkiltopgan:

Naviim

Naviim payg’ambarlar haqidagi kitob.bu kitob ikkiga bulinadi.’’Ilk payg’ambarlar’’(Naviim rishonim), ‘’Oxirgi payg’ambarlar’’(Naviim ahoranim) deya tasnif qilinadi.

Katuviim

  • 1- Mazmurlar
  • 2-Sulaymon masalalari
  • 3-Nashidalar nashidasi
  • 4-Ayyub(Iyov-Job)
  • 5-Voiz(kohelet)
  • 6-Rut
  • 7-Ester
  • 8-Eremyaning marsiyalari
  • 9-Daniel
  • 10-11-Yezdra vanehemya
  • 12-13-tarixlar Divre Ayamim
  • Kitoblar va yozuvlar kabi ma’nolarini anglatadi.yahudiylarning 3- muqaddas kitobini tashkil etadi. 13 ta kitob joy olgan.

Talmud

  • TALMUD (Qad. yah.lameyd- urganish) mil. Avv IV asrda vujudga kelgan.Talmud og’zaki qonun (torah shebe’al peh) deb yurutiladi.

Diniy urf-odat va bayramlari

  • Yahudiylar Yahvega sodiq ekanligini isbotlash uchun bir necha rasm rusum larni ijro etadilar.bayramlari orasida eng e’tiborlisi Peysax bayramidir.

Quddus. Yig`I devori.

Yahudiy ruhoniylari – Ravvinlar

Magen david

  • Qirol DOVUDNING MUHRI SIFATIDA QABUL QILINGAN IKKI UCHBURCHAKDAN IBORAT’’Magen David ‘’ deb nomlanuvchiolti burchakli bir yulduz qabul qilingan.

Ibodatlari

  • Ibodatlari
  • Yahudiylar ibodatlarini ‘’sinagoga’’lardaamalga oshirganlar.Sinagoga Quddusdagi ibodatxonaning vayron qilinishidan keyin yahudiylarning ibodat qilidigan uylariga nisbatan shunday nomlangan.Sinagogalarda yahudiylarningramzi bulgan 7-shoxoli shamdon bulgan

Ibodatlari

  • Yahudiylar Yahvega sodiqligini ifodalash uchun bir necha bayramlarni nishonlashadi.yillik bayramlari orasida eng e’tiborlisi ‘’Peysax’’ bayramidir.

Mazhablari

Klassik mazhablar

  • Xristianlikdan oldingi
  • Farisiylar
  • Saduqiylar
  • Essaniylar
  • Zealotlar

O’rta va zamonaviy mazhablar

  • O’rta asr mazhablari
  • Rabboniy yahudiylik
  • Qaroiylik
  • Issaviyya
  • Yudganiyava Shazkaniya
  • Zamonaviy mazhablar
  • Ortodoks
  • Reformist
  • Muhofazakor
  • Qayta tuzilishga ega
  • Somiriylar

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT


Download 326.19 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling