Endokrin tizimi Ayol va erkak inson endokrin tizimlarining asosiy bezlari


Download 75.58 Kb.
bet1/3
Sana23.06.2023
Hajmi75.58 Kb.
#1651377
  1   2   3
Bog'liq
Endokrin tizimi


Endokrin tizimi

Ayol va erkak inson endokrin tizimlarining asosiy bezlari.
Endokrin tizimi nima?
Endokrin tizimi organizmdagi o'sish, metabolizm va jinsiy rivojlanish kabi muhim jarayonlarni tartibga soladi. Ushbu tizim bir nechta asosiy endokrin bezlarni o'z ichiga oladi. Bu bezlar qonga gormonlar tushiradi. Qonda bir marta gormonlar yurak-qon tomir tizimi bo'ylab o'zlarining maqsad hujayralariga etguncha harakatlanishadi. Muayyan gormon uchun maxsus retseptorlari bo'lgan hujayralarga bu gormon ta'sir qiladi. Gormonlar o'sishni o'z ichiga olgan turli xil uyali faoliyatni nazorat qiladi; rivojlanish; ko'paytirish; energiyadan foydalanish va saqlash; va suv va elektrolitlar muvozanati. Ham endokrin tizimi, ham asab tizimi organizmdagi homeostazni saqlab turish uchun javobgardir. Ushbu tizimlar atrof-muhit o'zgarishiga javoban doimiy ichki muhitni saqlashga yordam beradi.
Endokrin bezlar
Endokrin tizimining asosiy bezlari pineal bez, pituiter bez, qalqonsimon bez va paratiroid bezlari, buyrak bezlari, oshqozon osti bezi, timus, tuxumdon va moyaklardir. Organizmda ikkinchi darajali endokrin funktsiyaga ega bo'lgan boshqa organlar mavjud. Ushbu organlar yurak , jigar va buyraklarni o'z ichiga oladi.



  • Pineal vbgland

    Pineal bez endokrin tizimning qarag'ay konisi shaklidagi bezidir. U miyaning miya yarim sharlari o'rtasida joylashgan. Bu gland melatoninni o'z ichiga olgan bir qancha muhim gormonlar ishlab chiqaradi. Melatonin jinsiy rivojlanish va uyqu uyg'onish davrlarini ta'sir qiladi. Pineal bezi endokrin tizimini asab tizimiga bog'laydi, chunki u periferik asab tizimining simpatik tizimidan nerv signallarini gormon signallariga aylantiradi.



  • Gipofiz bezi

    Gipofiz bezi miya poydevori o'rtasida joylashgan kichik endokrin organdir. Tanadagi ko'plab muhim funktsiyalarni nazorat qiladi. Gipofiz bezi "Master Gland" deb ataladi, chunki u boshqa organlarni va endokrin bezlarini gormonlarni ishlab chiqarishni to'xtatib qo'yishi yoki qo'zg'atishi uchun boshqaradi. Gipofiz bezi tomonidan chiqarilgan gormonlar qatoriga antidiuretik gormon, kortikotropin, o'sish gormoni, luteinlovchi gormon (LH) va follikulani stimulyatsiya qiluvchi gormon (FSH), oksitotsin, prolaktin va tiroidning stimulyatsiya qiluvchi gormoni (TSH) kiradi.




  • Download 75.58 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling