Ёруғликнинг қутбланиши. Малюс қонуни. Нурларнинг иккиланиб синиш ҳодисаси. Ёруғликнинг икки му


Download 118.79 Kb.
bet1/2
Sana16.06.2023
Hajmi118.79 Kb.
#1491235
  1   2

ЁРУҒЛИКНИНГ ҚУТБЛАНИШИ. МАЛЮС ҚОНУНИ. НУРЛАРНИНГ ИККИЛАНИБ СИНИШ ҲОДИСАСИ. ЁРУҒЛИКНИНГ ИККИ МУҲИТ ЧЕГАРАСИДАН КАЙТИШДА ВА СИНИШДА ҚУТБЛАНИШИ. БРЮСТЕР ҚОНУНИ.

РЕЖА.





  1. Максвеллнинг электромагнит назаарияси хакида маълумот.

  2. Кутбланган (чизикли, эллиптик, доирасимон ) ёруглик.

  3. Кутубланган ёругликни хосил килиш Малюс конуни.

  4. Нурнинг кайтишда ва синишда кутбланиши. Брюстер конуни.

Бизга маълумки ёруглик тулкин табиатига эга. Максвелнинг электромагнетик назарияси ёруглик тезлигининг электромагнит тулкинлари тезлиги билан бир хил эканлиги хамда мухитнинг синдириш курсаткичи , мухитнинг диэлектрик киритувчанлиги ва магнит синдирувчанлигига богликлиги (яъни, n = ) ёругликнинг электромагнетик тулкинидан иборат эканлигини исботлади. Юкоридаги фикрларга кура ёруглик тулкинлари узаро тик текисликларда тебранувчи Е ва Н майдондан иборат (66 - расм).





66-расм



Бу тебранишлар Е=Е0 sin (t+1)
H=H0 sin (t+2) (1)

конун буйича узгаради.






67-расм




Куп тажрибалар асосида ёруглик тулкинининг кундаланг тулкин эканини аниклади. Табиий ёругликда тулкинлар узаро тебраниш текислигини тез ва тартибсиз алмаштириб туради. Агар тебранишлар йуналиши бирор тарзда тартибланса бундай ёруглик кутблаган ёруглик дейилади. Бундай кутбланган ёруглик ясси кутбланган ёки чизикли кутбланган ёруглик дейилади. Ёруглик моддаларнинг атомларидан чикади. Баъзи ёруглик манбалари чикарган нурланиш кутбланган нурланишдан иборат булади. Масалан: магнит майдонига киритилган, уйгонган газ ва буглар, лазерлар ва бошка манбалар.
Кутбланган ёругликни табиий ёругликдан хам олиш мумкин. Ёруглик тулкинининг асосий тебраниш текислиги килиб Е тебраниш текислиги олинади, Е га тик булган текислик кутбланиш текислиги дейилади (67 а - рсм ).
Кутбланган ёруглик олишнинг оддий бир усулини куриб чикамиз. Бунинг учун иккита Т1 ваТ2 турмалин пластинкасини оламиз. Бу пластинкалар оптик уклари буйлаб кесилган .
S манба I ёруглик кучига эга булиб, ёруглик йули Т1 ва Т2 ни оптикавий уклари параллел килиб жойлаштирсак улар оркали утаётган ёругликда хеч кандай узгариш содир булмайди.(67 в -расм)
Агар Т1 ни тинч нур йуналиши атрофида айлантирсак ёруглик интенсивлигида хеч кандай узгариш содир булмаганини курамиз. Агар Т1 ни тинч куйиб, Т1 дан утаётган i нур йулига Т2 ни куйиб айлантирсак ёруглик интенсивлиги камайиб боради.(67 с -расм). Т1 ва Т2 оптик уклари орасидаги бурчак 900 булганда Т2 дан ёруглик бутунлай утмайди. Табиий ёругликда Е текислиги йуналиши доимий узгариб туради. Т1 эса факат оптик уки йуналишига мос келган Е майдонни тебранишларини утказади холос.Бу кутбланган нур Т2 нинг оптик укига мос келса утади. Бу ерда Т1 пластинка поляризатор , Т2 пластинка анализатор дейилади.
Поляризатордан I0 интенсивликдаги ёруглик нури утаётган булса анализатордан утаётган нур интенсивлиги I , анализатор текислиги билан поляризатор текислиги орасидаги бурчак  билан Малюс конуни буйича куйидагича богланган:
I = I0 cos2  (2).
Расмдаги Т1 дан утувчи ёруглик интенсивлиги I0 табиий ёруглик Iтаб интенсивлигининг ярмига тенг булади. У холда (2) тенглик куйидаги куринишга келади:
I = 1/2Iтаб cos2, (3)
максимал интенсивлик I = 1/2Iтаб булиб, =0 булганда хосил булади .Ёругликнинг таркибида бирор йуналишдаги тебранишлар бошка йуналишдаги тебранишларга нисбатан куп булса , кисман кутубланган ёруглик деб юритилади . Кисман кутубланган ёруглик поляризатор оркали утказилаётган булса ва у нур йуналиши атрофида айлантираётган булса, утган ёругликнинг интенсивлиги Iмах билан Imin кийматлар орасида узгариб туради . У холда Р- кутубланиш даражаси деб юритилади. Яъни,

P = (4) булади.


Ясси кутубланган ёруглик учун Imin = 0 ва Р=1. Табиий ёруглик учун Iмах = Imin ва Р=0 булади.



Download 118.79 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling