Farmatsevtik korxonaning tadbirkorlik sub'ekti va ob'ekti sifatida faoliyati

Farmatsevtik korxonaning tadbirkorlik sub'ekti va ob'ekti sifatida faoliyati

Farmatsevtik ishlab chiqarish korxonasiga iqtisodiyotning asosiy bo'g'ini va iqtisodiy munosabatlar sub'ekti bo'lib, birinchi navbatda foyda olish uchun ishlaydigan mustaqil xo'jalik yurituvchi sub'ekt sifatida qaraladi. Shuni ta'kidlash kerakki, har qanday ishlab chiqarish korxonasiga ichki va tashqi muhit tomonidan kerakli sharoit yaratilsa, ushbu korxona samarali rivojlanadi.

Iqtisodiyotda bozor munosabatlarining rivojlanishi davlatning asosiy strategik manbai sifatida tadbirkorlik faoliyati bilan uzviy bog'liqdir.
Tadbirkorlik asosan fuqarolar va ularning birlashmalarining tashabbuskor mustaqil faoliyati asosida shakllantiriladi va iqtisodiy muvaffaqiyatga, sanoat ishlab chiqarishining yuqori o'sish sur'atlariga erishishda ajralmas rol o'ynaydi.
Farmatsevtik ishlab chiqarish korxonalari egalari korxonani samarali rivojlantirish uchun ishlab chiqarish omillarining yangi kombinatsiyalarini doimiy ravishda izlaydilar. Shu sababli, tadbirkorlik ko'p asrlik evolyutsiya natijasida boshqaruv usuli sifatida ko'plab rivojlangan davlatlar iqtisodiyotining innovatsion, samarali tabiati uchun asos bo'lib xizmat qildi.
Tadbirkorlikni tadbirkorlar, tadbirkorlik infratuzilmasi, tadbirkorlik etikasi va madaniyatidan iborat iqtisodiy resurs sifatida belgilab, shuni bilish kerakki, tadbirkorlarga, birinchi navbatda, korxona egalari, korxonaning egalari bo'lmagan menejerlar, shuningdek, korxona ta’sischilari va menejerlarini bir shaxsda birlashtirgan shaxslar kiradi. "Tadbirkor" tushunchasiga juda yaqin "menejer", "menejer" tushunchasi hisoblanadi. Ularning funktsiyalarining aksariyati bir xil. Lekin menejer asosan boshqalarning pullarini boshqaradi va nazorat qiladi. Agar siz chuqurroq qarasangiz, hatto tadbirkorning boshqaruv vazifalari ham yollangan menejerga qaraganda ancha farq qiladi.
Tadbirkorlikni tashkil etishning asosiy shakli-bu ishlab chiqarish korxonasidir.
Korxonani xususiy yoki jamoaviy umumiy kapital doirasida iqtisodiy munosabatlar sub'ekti sifatida ko'rib, yangi imkoniyatlarni izlash, yangi texnologiyalardan foydalanish, kapital qo'yilmalarni qidirish, boshqaruvning eski stereotiplarini engib o'tish jarayoni sifatida uni tadbirkorlik korxonasi deb atash mumkin.
Tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish fuqarolar tomonidan korxonaning huquqiy shakli bilan belgilanadigan doirada o'z ma’suliyati va mulkiy javobgarligi ostida amalga oshirila boshlandi. Mustaqil sifatida rivojlanayotgan tadbirkorlik faoliyati, birinchi navbatda, qonunda belgilangan tartibda ro'yxatdan o'tgan shaxslar tomonidan mol-mulkdan foydalanish, tovarlarni sotish, ishlarni bajarish yoki xizmatlarni ko'rsatishdan tizimli ravishda foyda olishga qaratilgan.
Iqtisodiyot sohasida shakllanadigan va amal qiladigan davlat qonunlari davlatning vakolatlarini va uning korxona faoliyatiga aralashish chegaralarini belgilaydi va quyidagi yo'nalishlarni nazorat qiladi:

• 
  korxonaning daromadlari va soliqlarni to'lash;
  
• 
  ishlab chiqarishning sanitariya holati;
  
• 
  mahsulotning maqsadi va texnik darajasi;
  
• 
  ishlab chiqarish standartlari va texnik shartlariga rioya qilish;
  
• 
  yollangan xodimlarni va korxonalarning boshqa faoliyatini huquqiy himoya qilish.
  

Mulk kompleksi sifatida korxona o'z faoliyati uchun mo'ljallangan barcha turdagi mol-mulkni o'z ichiga oladi, jumladan: er uchastkalari, binolar, inshootlar, uskunalar, inventarizatsiya, xom ashyo, mahsulotlar, da'vo huquqlari, qarzlar, shuningdek korxonani, uning mahsulotlarini, ishlarini va xizmatlarini (tijorat belgilari, savdo belgilari, xizmat ko'rsatish belgilari), va boshqa mutlaq huquqlar, qonun yoki shartnomada aksi nazarda tutilgan bo'lmasa.
Farmatsevtik ishlab chiqarish korxonaning belgilari korxonaning ichki tuzilishi elementlarining o'zaro bog'liqligini tavsiflaydi, bu korxona maqsadiga va muammolarni hal qilishga ta'sir qiladi.
Tashkilotning maqsadi daromadni ko'paytirish va iste'molchilarning ijtimoiy-iqtisodiy ehtiyojlarini qondirish orqali bozordagi mavqeini mustahkamlashdir. Ushbu maqsadni amalga oshirish uchun quyidagi vazifalarni hal qilish kerak:
a) iqtisodiy:
- korxona foydasini oshirish;
- xarajatlarni kamaytirish asosida ishlab chiqarish samaradorligini oshirish;
- ijtimoiy mahsulot ehtiyojlarini qondirish, iste'molchilar talablarini har tomonlama hisobga olish, samarali marketing siyosatini shakllantirish;
- moddiy, moliyaviy va mehnat resurslari, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish;
- bozorda korporativ xatti-harakatlar strategiyasi va taktikasini ishlab chiqish;
- korxona va uning mahsulotlarining raqobatbardoshligini ta'minlash, korxonaning yuqori imidji va ishbilarmonlik obro'sini saqlab qolish;
b) ijtimoiy:
- xodimlarning ish sharoitlarini yaxshilash;
- yangi ish o'rinlarini tashkil etish;
- ishlab chiqarish, mehnat va boshqaruvni tashkil etishni takomillashtirish; ishlab chiqarishda axborot texnologiyaning eng yangi yutuqlaridan foydalanish;
- ishlab chiqarishning ijtimoiy samaradorligini ta'minlash (xodimlarning malakasini oshirish va ularning mehnat darajasini oshirish, ularning turmush darajasini oshirish, mehnat jamoasida qulay axloqiy va psixologik muhitni yaratish);
- korxona xodimi uchun ijtimoiy paket yaratish;
- ishlab chiqarish hajmini oshirish va uni sotish uchun raqobat muhitini yaratish;
c) texnik va texnologik:
- korxona ishida yangi texnologiyalardan foydalanish;
- mavjud ishlab chiqarish imkoniyatlariga muvofiq yuqori sifatli mahsulotlarning uzluksiz va doimiy ishlab chiqarilishini ta’minlash;
- ayrim texnologik jarayonlarni kompyuterlashtirish asosida mahsulot sifatini oshirish;
d) ekologik;
- xodimlarning ekologik savodxonligini oshirish;
- atrof-muhit ifloslanishining oldini olish;
- mahsulot ishlab chiqarishda atrof-muhit normalarini ishlab chiqish va amalga oshirish;
- ishlab chiqarish resurslaridan (asosiy kapitaldan) samarali foydalanish.
Farmatsevtik ishlab chiqarish korxonasi o'z tavsifida bozor munosabatlari sub'ekti sifatida quyidagi asosiy xususiyatlarni o'z ichiga oladi:

• 
  umumiy ishlab chiqarish jarayonlari, kapital, texnologiyalarni rivojlantirishga asoslangan sanoat va texnik birlik;
  
• 
  vertikal va gorizontal mehnat taqsimoti bilan yagona boshqaruv tizimi va tashkiliy tuzilmani ifodalovchi tashkiliy birlik;
  
• 
  jahon miqiyosida normativ-huquqiy baza va siyosiy o'zgarishlarida namoyon bo'ladigan tashqi muhit omillarga bog'liqlik;
  
• 
  korxonaning resurs salohiyati va iqtisodiy natijalarida ifodalangan iqtisodiy birlik.
  

Har bir farmatsevtik ishlab chiqarish korxonaning vazifalari quyidagi yo'nalishlardan iborat bo’ladi:
– ishlab chiqarish (dori vositalari, tibbiyot buyumlari);
- sifatli mahsulotlarni sotish;
- mahsulotni sotishdan keyingi xizmat ko'rsatish;
- ishlab chiqarishni zarur resurslar bilan ta'minlash;
– ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil etish va boshqarish;
– ishlab chiqarish hajmining o'sishini ta'minlash;
- amaldagi qonunlar, standartlarga rioya qilish;
- mamlakat soliq siyosati qoidalariga rioya qilish.
Mamlakat va dunyodagi iqtisodiyotning holati, korxona faoliyatini o'z ichiga olgan ma'lum bir sohaning rivojlanish tendentsiyalari, undagi raqobat tabiati va korxonaning hayot tsiklining bosqichi maqsadlarga erishishning asosiy mezonlarini belgilaydi.
Korxonaning hayot tsikli, uning davomida hayotiyligi to'rtta o'zaro bog'liq bosqichlardan iborat:

• 
  bozorga kirish;
  
• 
  o'sish;
  
• 
  uning etuklik davri;
  
• 
  pasayish davri.
  

Hayot tsiklining har bir bosqichi o'ziga xos xususiyatlarga va o'ziga xos vaqtga ega.
Birinchi bosqich korxonani yaratish va shakllantirish jarayonini tavsiflaydi, uning orqasida bozorga kirish uchun ma'lum boshlang'ich kapital qo'yilmalar, sotishning boshlang'ich darajasini ta'minlash turadi. Ikkinchi bosqichda korxona ishlab chiqarish quvvatini kengaytiradi, sotishning o'sish sur'atlarini oshiradi. Korxonaning hayot tsiklining uchinchi bosqichi markazida yalpi daromadni maksimal darajada oshirish, daromadning o'sishi hisoblanadi. To'rtinchi bosqichda savdo hajmi kamayadi va foyda kamayadi. So'nggi bosqichda kompaniya bozorda omon qolish uchun barcha choralarni ko'rishi va keyinchalik yangi bozorni kengaytirish uchun uning resurs bazasidan foydalanishi kerak.
Bozor sharoitida yuridik shaxs sifatida ishlab chiqarish yoki boshqa faoliyat bilan shug'ullanadigan korxona faqat ma'lum yaratilgan sharoitlardagina faoliyat olib boradi va rivojlanadi:

• 
  korxona tashkil etish uchun sabab bo'lishi kerak;
  
• 
  biznes g'oyasini aniqlash va "besh nima uchun" usulini qo'llash, uning tanlovining to'g'riligini tasdiqlash kerak;
  
• 
  ishtirok etishga tayyor bo'lgan hamfikrli odamlar guruhini yaratish korxonani tashkil etish va rivojlantirish;
  
• 
  tadbirkorlik korxonalarini qo'llab-quvvatlash dasturlarini o'rganish;
  
• 
  davlat tomonidan tadbirkorlik faoliyatini tartibga solishning me'yoriy bazasini o'rganish;
  
• 
  korxona rivojlanishining ichki va tashqi muhitini o'rganish;
  
• 
  iqtisodiy faoliyat turini aniqlash;
  
• 
  mahsulot turini aniqlash;
  
• 
  mulk shaklini aniqlash;
  
• 
  ishlab chiqarish salohiyatini (korxona hajmini)aniqlash;
  
• 
  korxonaning tashkiliy-huquqiy shaklini tanlash;
  
• 
  tajriba va bilim bo'lmasa, murabbiy yoki malakali jamoa a'zosini topish;
  
• 
  korxona rivojlanishining soliq siyosatini aniqlash;
  
• 
  korxonaning zarur resurslari mavjudligini ko'rib chiqish;
  
• 
  boshqa yuridik va jismoniy shaxslar bilan xo'jalik munosabatlariga kirish huquqini olish;
  
• 
  balansda (mulkda) ro'yxatga olingan mol-mulk doirasida kontragentlar oldida to'liq mulkiy javobgarlikni o'z zimmasiga olish.;
  
• 
  qonun hujjatlarida talab qilinadigan ro'yxatga olish guvohnomasiga ega bo'lish, maxsus belgilangan hollarda muayyan faoliyat turlarini amalga oshirish huquqiga litsenziya olish;
  
• 
  tasdiqlangan ustav yoki tashkiliy memorandum(shartnoma)ni mavjud bo'lishi;
  
• 
  Korxona belgisi, muhr, bankdagi joriy hisob raqami bo'lishi kerak;
  
• 
  Korxonaning buxgalteriya hisobini tuzish va foyda va zararni aniqlash bilan to'liq buxgalteriya hisobini yuritish kerak.
  

Tadbirkor ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil qilish uchun zarur mexanizmlarni bilishi va ularga rioya qilishi kerak.
Shunday qilib, farmatsevtik ishlab chiqarish korxonani tashkil etish-bu foyda olish uchun iqtisodiy erkinlik va raqobat sharoitida ishlaydigan ko'plab mustaqil xo'jalik yurituvchi subyektlar tomonidan ta'minlanadigan potentsial talabni qondirish maqsadida iste'molchilarga iqtisodiy tovarlarni etkazib berishga qaratilgan iqtisodiy va ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil etish shaklidir.