Hurmatli o`quvchi! Ushbu masalalarni yechishda dasturlar bir oz
Download 1.31 Mb. Pdf ko'rish
|
9-IHT Python dasturlari
2
Hurmatli o`quvchi! Ushbu masalalarni yechishda dasturlar bir oz original bo`lmasligi tabiiy, chunki men ham PYTHON dasturlash tilini endi o`rganmoqdaman. Agar sizga ma’qul kelmasa tanqidiy fikr bildirmang dars davomida o`zgarishlarni o`quvchilarim yordamida dasturlarni ratsionallashtirib boramiz bundagi dasturlar asosan 9-sinf o`quvchisi o`sha darsgacha bilimga ega ekanligini hisobga olinglar. Bu qo`llanmani tayyorlashda yaqindan yordam bergan @baliqchi10 telegram kanali a’zolariga ayniqsa Isomiddin Ismoilov, Sunnatullo Sultonmurodov, Dauletbay Kaipbayevlarga aloxida minnadorchilik bildiraman.67-68-dars mashqlarini o`zlarinng qoldiraman. Hurmat bilan Baliqchi tumani 10-umumiy o`rta ta’limmaktabi informatika fani o`qituvchisi Marufjon Raxmanov
3
#28-dars masalalari #1. Darvozaning eni 4 metr, bo‘yi esa 3 metr:
#1) darvoza yuzasi (S)ni hisoblash dasturini tuzing; #2) darvoza qirrasining uzunligi (P)ni hisoblash dasturini tuzing.
e=4#m
b=3#m #1)
S=e*b print('S=',S,'mert kadrat') #2) P=2*(e+b) print('P=',P,'metr')
#2.Ikkita qayiq turg‘un suvda bir-biriga tomon 4 km/soat va #2 km/soat tezlik bilan suzmoqda. Ular orasidagi masofa 24 km bo‘lsa: #1) ular qancha vaqtdan keyin uchrashadi? #2) qancha vaqtdan keyin ular orasidagi masofa 12 km ni tashkil etadi? v1=4 #km/soat v2=2 #km/soat S=24 #km v=v1+v2 #1) S=v*t. t=S/v. v=v1+v2 4
t=S/v print('t=',t,' soat') #2) S1=24-12=12 km S1=12 #km t1=S1/v print('t1=',t1,'soat')
#1)doira yuzini hisoblang; #2)aylana uzunligini hisoblang. #1) pi=3.14 #s=pi*r*r r=4 #metr s=pi*r*r print('s=',s,'metr kvadrat') #2) l=2*pi*r l=2*pi*r print('l=',l,'metr')
# 30 dars masalalari #1.Darvozaning eni va bo‘yi foydalanuvchi tomonidan kiritiladi #1)darvoza yuzasini hisoblash dasturini tuzing; #2)darvoza qirrasining uzunligini hisoblash dasturini tuzing.
5
a=int(input('Bo`yi = ')) b=int(input('Eni= ')) #1) #S=a*b
#print('S=',S)
#2) P=2*(a+b) print('P=',P)
#alfa = 8764; beta = ‘Lola’ son=30.2
#alfa=8764 #print(type(alfa))
#beta='Lola' #print(type(beta))
print(type(son))
6
#3. O‘zgaruvchi uchun qiymat kiritilganda, uning turini #aniqlovchi dastur tuzing. a=input('a=') print(type(a))
#31-dars mashqlari #1.Quyidagi o‘zgaruvchilar turini aniqlang: #alfa = 579413; beta = 'Aqlbek'; d = True; #s = 0; resp = ’d’; b = 100; max = False; #fc = ’True34’; t = 102.5; res = ’2500’; #a = ’-50’; b = 45.67 alfa=579413 #3print(type(alfa)) #x=input() #beta='Aqlbek' #print(type(beta)) #x=input() #d=True
#print(type(d)) #x=input() #t=102.5 #print(type(t))
7
#2.Ikkita qayiq turg‘un suvda bir-biriga #tomon a km/soat va b km/soat tezlik bilan #suzmoqda. Ular orasidagi masofa S km bo‘lsa, #ular qancha vaqtda uchrashadi? a va b #foydalanuvchi tomonidan kiritiladi.
#v1=int(input('birinchi qayiqning tezligi=')) #v2=int(input('ikkinchi qayiqning tezligi=')) #S=int(input('Oralaridagi masofa=')) #v=v1+v2 #S=v*t. t=S/v. v=v1+v2 #t=S/v #print('t=',t,' soat')
#3.Xonaning bo‘yi (x) va eni (y) metr #foydalanuvchi tomonidan kiritiladi. #Xonaning yuzasi (S) va perimetri
8
#(P)ni topish dasturini tuzing.
#a=int(input('a=')) #b=int(input('b='))
#1) #S=a*b #print('S=',S,'mert kadrat') #x=input() #2)
#P=2*(a+b) #print('P=',P,'metr')
#Doiraning yuzi (s) va aylana uzunligi # l ni topish dasturini tuzing. Doiraning #radiusi foydalanuvchi tomonidan kiritiladi #(PI=3.14).
#1)pi=3.14 #s=pi*r*r pi=3.14 r=int(input('r=')) s=pi*r*r print('s=',s,'metr kvadrat') 9
#2) l=2*pi*r x=input() l=2*pi*r print('l=',l,'metr')
#toping. Yig‘indi va ko‘paytma oxirgi raqamlarining #ko‘paytmasini topish dasturini tuzing. #33-dars masalalari #Berilgan Ifoda Natija
# a = 8 d = a + b = 8 + 9 =17 S=7*2=14
# b = 9 c = a * b = 8 * 9 = 72
#a=8 #b=9 #d=a+b
#print("d=",d) #c=a*b
#print("c=",c) #x=d%10
#print(x) #y=c%10
#print(y) #S=x*y
10
#print("S=",S)
#2.Berilgan ikki xonali son xonalarining yig‘indisini #hisoblash dasturini tuzing.
#print("ikki xonali son kiriting") #x=int(input()) #a=x//10 #b=x%10 #S=a+b
#print("S=",S)
#3.Quyidagi ifodani Python tilida yozing: #1)x + 2y + 52 * 4–58 x+2*y+(5**2)*4-58 #2)256+(2589–1549)*458+45614–4565/5 256+(2589-1549)*458+456**14-4565/5
#35-dars masalalari 11
#1.Hovuzning bo‘yi 6 metr, eni 4 metr va #chuqurligi 3 metr. Berilganlar asosida #quyidagi topshiriqlar uchun dastur tuzing: #a)Hovuz ichiga kafel qoplash uchun qancha #kvadrat metr kafel kerak bo‘ladi? #b)Hovuzni to‘ldirish uchun qancha litr suv #kerak bo‘ladi (1 l = 1000 cm3)?
#a=6#metr #b=4#metr #c=3#metr #s=a*b+2*b*c+2*a*c #print("Kafel qoplash uchun",s,"kvadrat metr maydon") #v=a*b*c #print("v=",v*1000,"litr")
#2.Yuqoridagi masalada hovuz bo‘yi, eni va #chuqurligi kattaliklari foydalanuvchi #tomonidan kiritiladigan hol uchun #dastur tuzing.
#print("Hovuzning bo`yi a") #a=int(input()) #print("hovuzning eni b") #b=int(input())
12
#print("Hovuzning chuqurligi") #c=int(input()) #s=a*b+2*b*c+2*a*c #print("Kafel bosiladigan yuza",s,"metr kvadrat") #v=a*b*c #print("Hovuzning hajmi",v*1000,"litr")
#3.10 288 sekundni soat, minut va #sekundlarda ifodalang. #t=10288 #sekund #tm=t/60#minut #ts=tm/60#soat #print("t=",t,"sek=",tm,"min=",ts,"soat")
#4.Berilgan ikki xonali son xonalarining #ko‘paytmasini hisoblash dasturini tuzing.
#a=int(input('a=')) #b=a//10 #c=a%10 #kupaytma=b*c #print("kupaytma",kupaytma)
13
#5.Berilgan uch xonali son xonalarining #yig‘indisi va ko‘paytmasini hisoblash #dasturini tuzing.
#Berilgan Ifoda Natija
# 897 8+9+7 24
# 8*9*7 504
print("Uch xonali son kiriting") a=int(input()) print(a) br=a//100 print("birinchi raqam-",br) iir=a//10 ir=iir%10 print("ikkinchi raqam",ir) ur=a%10
print("uchinchi raqam",ur) s=br+ir+ur p=br*ir*ur print("Raqamlar yig`indisi-",s) print("Raqamlar ko``paytmasi-",p)
14
#6.Qisqartirilgan amallarni qo‘llagan holda, #quyidagi dastur natijasini chiqaring.
#Berilgan Ifoda Natija
# a=8 a=int(input())
# b=5 b=int(input())
# c=9 c=int(input())
# a-=b
# a*=c
# a+=(b*c+b)
# print(a)
print('Butun a ni kiriting') a=int(input()) print('Butun b ni kiriting') b=int(input()) print('Butun c ni kiriting') c=int(input()) a-=b
print(a) a*=c
15
print(a) a+=(b*c+b)
#7. Quyidagi ifodani Python tilida yozing: # y= 7
#
#y=7/(x*x+x+1)+x*x
#37.1-topshiriq #1. “GULTOJIXO‘ROZ” so‘zidan qism so‘zlar #ajratuvchi dastur tuzing. a='GULTOJIXO`ROZ' b=a[:3] print(b) c=a[3:7] print(c) d=a[7:13] print(d) input()
#37.2-topshiriq 16
#2.TUZAMAN, PYTHON, DASTUR, TILIDA, MEN. #Ushbu so‘zlardan jumla tuzuvchi dastur tuzing. A='TUZAMAN' B='PYTHON ' C='DASTUR ' D='TILIDA ' E='MEN ' P=E+B+D+C+A print(P) input() #37.3-topshiriq #3.Foydalanuvchi tomonidan kiritilgan matn #uzunligini aniqlovchi dastur tuzing.
print('Matn kiriting') a=str(input()) print("siz kritgan matnda ",len(a),'ta belgi bor.') input() #37.4-topshiriq #“*” lar yordamida uchburchak yasang.
print(' * ') print(' * * ') print(' * * * ') print('* * * *')
17
input()
#37.5-topshiriq #“+”yordamida kvadrat yasang. print('+ '*4) print('+ '*4) print('+ '*4) print('+ '*4) input()
#37.6-topshiriq #Belgilar yordamida pingvin yasang. print(" ~ ") print(" - - ") print(" (o o) ") print(" / V \ ") print(" /(_)\ ") print(" ^^ ^^ ")
#38-dars 1-uy vazifasi #1.Kutubxonaga ikkita kitob do‘konidan kitoblar keltirildi. #Birinchi do‘kondan n dona kitob keltirildi. Ikkinchi do‘kondan esa #birinchi do‘konga qaraganda k dona ko‘p kitob keltirildi. #Kutubxonaga jami qancha kitob keltirildi? Masalani yechish #dasturini tuzing. n va k kattaliklar foydalanuvchi tomonidan kiritiladi.
18
print('Birinchi do`kondan keltirilgan kitoblar soni n ni kiriting/') n=int(input()) print('Ikinchi do`kondan keltirilgan ortiqcha kitoblar soni k ni liriting/') k=int(input()) J=n+n+k
print('Jami kitoblar soni ',J,'ta') input()
#38-dars 2-uy vazifasi #2.Komilaga 854*89657*4587*425 amalini dasturga kiritib, #hisoblash topshirig‘i berildi. U qanday dastur tuzishi lozim?
s=854*89657*4587*425 print('s=',s) #9-sinf IAT 41.1 #1. Tomoni a ga teng kvadrat ichiga doira chizilgan. #Bo‘yalgan soha yuzi s ni topish dasturini tuzing. from math import* PI=3.14
print('kvadrat tomoni uzunligini kiriting') a=float(input()) skv=pow(a,2) sd=PI*pow((a/2),2) s=skv-sd
19
print(s) input() #9-sinf IAT 41.2 #2.Foydalanuvchi tomonidan kiritilgan sondan avval va #keyin keluvchi sonni ekranga chiqaruvchi dastur tuzing. print('a butun son kiriting') a=int(input()) b=a-1 c=a+1
print(b,':',c) input()
#9-sinf IAT 41.3 #3.n nafar o‘quvchi k dona olma terdi va olmalar ular #o‘rtasida teng taqsimlandi. Qoldiq olmalar savatchaga solindi. #a)Har bir o‘quvchi qanchadan olma olgan? #b)Savatchaga qancha olma solingan? #n va k kattaliklar foydalanuvchi tomonidan kiritiladigan #hol uchun dastur tuzing. print('n ni kiriting') n=int(input()) print('k ni kiriting') k=int(input()) t=n//k
q=n%k print(t,q) 20
input()
#9-sinf IAT 41.4 #4.Foydalanuvchi tomonidan kiritilgan ikki xonalidan katta #natural sonning oxirgi ikki raqamini topish dasturini tuzing. print('99< a son kiriting') a=int(input()) q=a%100
print(q) input()
#9-sinf IAT 41.5 #5.Avtobus bir kunda n kilometr yo‘l yuradi. m kilometr #masofani bosib o‘tishi uchun avtobus necha kun yurishi #kerak? n va m kattaliklar foydalanuvchi tomonidan kiritiladi. #Masalani yechish dasturini tuzing. print('n ni kiriting') n=int(input()) print('m ni kiriting') m=int(input()) kun=m//n print(kun) #6.Chumolining bosib o‘tgan yo‘li millimetrlarda berilgan. #Uni metr, santimetr va millimetrlarda ifodalang #(masalan, 45 786 = 45 metr 78 cm 6 mm). input() m=45786
21
mm=m%10
sm1=m%1000 sm=sm1//10 me=m//1000 print(me,'metr',sm,'sm',mm,'mm') input() #9-sinf IAT 41.7 #7.Kubning tomoni a ga teng. Kubning hajmini #topish dasturini tuzing. print("kub qirrasi uzunligi a ni kiriting") a=float(input()) V=a**3 print(V) input()
#9-sinf IAT 41.8 #8.a, b, c, d sonlari berilgan. Ularning o‘rta arifmetigini #topish dasturini tuzing. print(' to`rtta son kiriting') a=input().split() a1=float(a[0]) a2=float(a[1]) a3=float(a[2]) a4=float(a[3]) ar=float((a1+a2+a3+a4))/4
22
print(ar) input() #9-sinf IAT 41. #5-masalaga qarang
42-DARS #1.Quyidagi mantiqiy ifodalar natijasini yozing: print((3 > 5) and (2 > 4)) input()
print((2 < 5) and (3 > 0)) input()
print((4 > 2) or (4 < 1)) input()
print((3 > 1) or (5 > 0)) input()
#2.Quyidagi mantiqiy ifodalar natijasini toping: #a)
a = 20
b = 28
print(a>17 and b==28) input()
23
#b)
a = 20
b = 28 c=True
print(a>17 and b>22 and c)
44-DARS #1.Mantiqiy ifodalar qiymatini aniqlash uchun #dastur tuzing va natijasini oling: a=8 b=a**3
print(a input()
a=10 b=a*3
print(a<=b/3) input()
a=8 b=a
c=(a+b==2*b) print(c) input() a=8
b=a-4 print((a+3)>=(b-2)) 24
input()
#3.Mantiqiy ifodalar natijasini toping: a = 20
c = False d=a > 17 or c print(d) input()
a = 20
c = False d=not a > 17 or not c print(d) #2.Mantiqiy ifodalar qiymatini aniqlang: a=(1 > 3) or (4 < 0)
b=not (5 > 6) print(b) c=not (6 > 5) print(c) d=(2 == 0) or (2 != 2) print(d) e=(2 == 0) and (2 > 0) print(e) f=(3 > 0) or (2 > 0) print(f)
25
a = True
b = True
c = False
d=(not(a and c) and (a or b) or c) print(d)
a = 66
b = 22 c = 7
d=not((a > b) or (b < c)) print(d) #4.Mantiqiy ifodalar qiymatini aniqlash uchun #dastur tuzing va natijasini oling: a=int(input("a=")) b=(a<=5 or a>=0 and a<3) print(b) input()
a=int(input("a=")) b=int(input("b=")) c=int(input("c=")) x=int(input("x=")) y=int(input("y=")) d=(x**2+y>0 and a==0.1 or (b>3.7 and c!=4)) 26
print(d) input() a=int(input("a=")) b=int(input("b=")) s=(a<1 or a>0 or not (x*x+x*x<=1)) print(s) input()
d=not(not(not(a>b) or True) and False) print(d)
46-DARS
#1.Ikkita a va b son berilgan. Agar b son a sondan #kichik bo‘lsa, u holda b ni nol bilan almashtiruvchi, #aks holda b ni o‘zgarishsiz qoldiruvchi dastur tuzing. #46-dars 1-topshiriq a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) if a b=0
input()
#46-dars 2-topshiriq 27
#qoldiqsiz bo‘linishi yoki bo‘linmasligini aniqlovchi #dastur tuzing. a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=a%b
if c==0: print(a, ' soni', b, ' soniga qoldiqsiz bo`linadi') else: print(a, ' soni', b, ' soniga qoldiqsiz bo`linmaydi') input()
#46-dars 3-topshiriq #3.Berilgan a butun son noldan farqli b butun songa #qoldiqsiz bo‘linsa, bu ikkala sonning yig‘indisini, #aks holda ko‘paytmasini topish dasturini tuzing. a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=a%b
if c==0: d=a+b else: d=a*b print(d) input()
#46-dars 4-topshiriq 28
#4.Uchta a, b va c son berilgan. Agar a2 – b2 = c2 #shart bajarilsa, ularning ko‘paytmasini, aks holda #yig‘indisini hisoblovchi dastur tuzing.
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=int(input('c=')) if a*a-b*b==c*c: p=a*b*c print(p) else:
s=a+b+c print(s) input() #46-dars 5-topshiriq # 5.Butun son berilgan. Agar u musbat bo‘lsa, unga 1 #sonini qo‘shish, aks holda o‘zini chiqarish dasturini tuzing.
a=int(input('a=')) if a>0: a=a+1 print('a=',a) input
#46-dars 6-topshiriq 29
#6.Kiritilgan butun son musbat bo‘lsa, uning 10 ga ko‘paytmasini, #aks holda o‘zini chiqaruvchi dastur tuzing. a=int(input('a=')) if a>0: a=a*10 else: a=a
print('a=',a)
# 47-dars. TARMOQLANUVCHI ALGORITMLARNI DASTURLASH. #ELIF OPERATORI
#1. Ikki xonali sonning raqamlari toq #ekanligini aniqlovchi dastur tuzing.
#47-dars 1-misol a=int(input('bi=')) b=a//10
i=a%10 if b%2!=0 and i%2!=0: print('raqamlar toq',b,':',i) else:
print(' raqamlar toq emas',b,':',i) 30
input()
#47-dars 2-misol
#2. Uch xonali sonda bir xil raqamlar #mavjudligini aniqlovchi dastur tuzing.
print('uch xonali son kriting') a=int(input('a=')) b=a%10
i=b%10 u=i%10
if b==i or i==u or b==u: print('bir hil raqamlar mavjud') else: print('bir hil raqamlar mavjud emas') input()
#47-dars 3-misol #3.a va b sondan qaysi biri juft #ekanligini aniqlovchi dastur tuzing.
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) 31
a1=a%10
a2=b%10 if a1%2==0: print('a soni juft',a) if a2%2==0: print('b soni juft',b) input()
#47-dars 4-misol
#4.3 ta butun son kiritildi. Qaysi biri juft #ekanligini aniqlovchi dastur tuzing.
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=int(input('c=')) a1=a%10 a2=b%10
a3=c%10 if a1%2==0: print('a soni juft',a) if a2%2==0: print('b soni juft',b) if a3%2==0: print('c soni juft',c)
32
#48-dars. AMALIY MASHG‘ULOT #1.Uchta a, b va c butun son berilgan. Ular orasidan #musbatlari sonini topish dasturini tuzing.
#48-dars 1-mashq a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=int(input('c=')) s=0 if a>0:
s+=1 if b>0:
s+=1 if c>0:
s+=1 print('musbat sonlar',s,'ta') input() #48-dars 2-mashq
#2.Uchta a, b va c butun son berilgan. Ular orasidan #musbat va manfiylari sonini topish dasturini tuzing. 33
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=int(input('c=')) mus=0 man=0
if a>0: mus+=1 if a==0: man==man if a<0: man+=1 if b>0: mus+=1 if b==0: man==man if b<0: man+=1 if c>0: mus+=1 if c==0: man==man if c<0: man+=1 print('mus=',mus,'man=',man)
34
input() #48-dars 3-mashq
#3.Ikkita a va b son berilgan. Dastlab kattasini, keyin #esa kichigini chiqaruvchi dastur tuzing.
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) if a>b:
print(a,b) else:
print(b,a) input() #48-dars 4-mashq
#4.Uchta a, b va c butun son berilgan. Ulardan faqat #musbatlari kvadratini hisoblab chiquvchi dastur tuzing.
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=int(input('c=')) if a<=0: a=0
else: 35
a=a*a if b<=0: b=0
else: b=b*b if c<=0: c=0
else: c=c*c s=a+b+c print(a,b,c) input()
#48-dars 5-mashq #5.Kvadrat tenglamani yechish dasturini tuzing.
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=int(input('c=')) D=b*b-4*a*c from math import* if D>=0: x1=(-b-sqrt(D))/(2*a) x2=(-b+sqrt(D))/(2*a)
36
print('x1=',x1,'x2=',x2) else: print('yechimga ega emas') input()
#48-dars 6-mashq #6.Hafta raqami 1–7 oraliqda kiritilganda, hafta kunini #ekranga chiqaruvchi dastur tuzing.
a=int(input('Xaftaning nechanch kuni')) if a==1: print('Dushanba') if a==2: print('Seshanba') if a==3: print('Chorshanba') if a==4: print('Payshanba') if a==5: print('Juma') if a==6: print('Shanba') if a==1: print('Yakshanba') 37
if a<1 or a>7: print('Bunday kun yo`q') input() #48-dars 7-mashq
#7.a va b sonlar berilgan. Agar ular musbat va yig‘indisi #100 dan katta bo‘lsa, a sonining b songa nisbatini, ular #musbat va yig‘indisi 100 dan katta bo‘lmasa, a ning b ga #ko‘paytmasini hisoblash dasturini tuzing.
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=a+b
if a>0 and b>0 and c>100: s=a/b if a>0 and b>0 and c<=100: s=a*b print(s) input()
#48-dars 8-mashq
#8.Ikkita son berilgan. Agar birinchi son ikkinchisidan katta #bo‘lsa, 1 ni, agar ikkinchi son birinchisidan katta bo‘lsa, #2 ni, agar ikkalasi teng bo‘lsa, 0 ni chiqaruvchi dastur tuzing. 38
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) if a>b:
print(a) if b>a:
print(b) if a==b: print(0) #49–50-darslar. TAKRORLANUVCHI ALGORITMLARNI DASTURLASH. #FOR OPERATORI
#49-dars 1-topshiriq #1.a va b sonlar berilgan. a dan b gacha bо‘lgan barcha #sonlarni chiqaruvchi dastur tuzing. Bu yerda a <= b.
print('a<=b shartni bajaruvchi a va b sonlarini kiriting ') a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) if a>b: print('xato kiritdingiz') else: for i in range(a,b+1): print(i, end=':') input()
39
#49-dars 2-topshiriq #2.a va b sonlar berilgan. Agar a < b bо‘lsa, a dan b gacha #bо‘lgan sonlarni о‘sish tartibida, aks holda kamayish #tartibida chiqaring.
a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) if a for i in range(b,a-1,-1): print(i, end=':') if a>=b: for i in range(a,b-1,-1): print(i, end=':') input()
#49-dars 3-topshiriq
#3.1 dan 10 gacha bо‘lgan natural sonlar kvadratlarini #chiqaruvchi dastur tuzing.
for i in range(1,11): print(i,'ni kvadrati',i*i) input()
40
#49-dars 4-topshiriq #4.1 dan 10 gacha bо‘lgan natural sonlar yig‘indisini #chiqaruvchi dastur tuzing.
i=1;s=0 for i in range(11): s=s+i
print('s=',s)
#51-dars. AMALIY MASHG‘ULOT #51-dars 2-mashq
#2.1 dan n gacha bо‘lgan natural sonlar kvadratlari yig‘indisini #aniqlovchi dastur yozing.
n=int(input('n=')) s=0 for i in range(1,n+1): k=i*i s=s+k print(s) input()
41
#51-dars 3-mashq
#3.n>=2 shartni qanoatlantiruvchi n soni berilgan. Ushbu ifodani #hisoblovchi dastur tuzing. d=1*2+2*3+...+(n–1)*n #print('n>=2 shartni bajaruvchi sonni kiriting') d=0 n=int(input('n=')) for n in range(2,n+1): k=(n-1)*n d=d+k print(d) input() #51-dars 4-mashq
#4.Bir nechta son berilgan. Ular orasida qancha 2 soni bor ekanligini #aniqlovchi dastur tuzing.
print('Nechta son kiritasiz?') a=int(input('a=')) s=0
for i in range(a): print('sonni kiriting') n=int(input('n=')) if n==2: s=s+1
42
print(s,'ta 2 raqami mavjud') input() #51-dars 5-mashq
#5.S=11+13+15+…+49 yig‘indini hisoblash dasturini tuzing. s=0
for i in range(11,49,2): s=s+i print('s=',s) input()
#51-dars 6-mashq. Va nihoyat juda sodda holda chidi
#6. n ta uchburchakni ekranga chiqaruvchi dastur tuzing. n –1 #dan 9 gacha bо‘lgan natural sonlarni qabul qiladi.
n=int(input('n=')) for i in range(1,n+1): print(' * ') print(' * * ') print(' * * * ') print('* * * *')
43
#52 dars 1-mashq #1.Butun son kiritilgan vaqtda sondan avval va keyin #keluvchi sonni chiqaruvchi dastur tuzing. Dastur #natijasi quyidagicha bo‘lishi lozim.
#Kiruvchi ma’lumot Chiquvchi ma’lumot # 254 254 dan avvalgi son bu – 253
# 254 dan keyingi son bu – 255
a=int(input('a=')) b=a-1 c=a+1
print(a," dan avvalgi son-",b) print(a," dan keyingi son-",c) input()
#52 dars 2-mashq #2.Natural son berilgan. Shu son oxirgi raqamini #topish dasturini tuzing.
a=int(input('a=')) b=a%10 print("siz kiritgan ",a," sonining oxirgi raqami-",b) 44
input()
#52 dars 3-mashq
#3.Sutkaning n sekundi berilgan. Sutka boshlanganidan #beri qancha soat (h), minut (min) va sekund (s) #o‘tganini aniqlash dasturini tuzing. #masalan, n = 13257 = 3*3600 + 40*60 + 57; h = 3 va min = 40.
print('Izoh: 86400 sekund bir sutka, a sekundni kiriting') a=int(input('a=')) s=a%60 #sekund ok=a//60 #oraliq kattalik min=ok%60 #min h=ok//60 print(a, 'sekund-',h,'soat',min,'min',s,'sekund') input()
#52 dars 4-mashq
#4.Mahsulotning narxi s so‘m. Ushbu mahsulotdan n ta sotib #olish uchun qancha so‘m sarflash kerak?
print('Mahsulot narxi s ni kiriting') s=int(input('s=')) 45
print('Xarid miqdotini kiriting-') n=int(input('n=')) M=s*n
print('kerakli pul-',M,' so`m') input()
#52 dars 5-mashq
#5.Musbat butun son berilgan. Ushbu sonning o‘nliklar xonasidagi #raqamini aniqlash dasturini tuzing.
print('Musbat sonni kiriting') a=int(input('a=')) if a>0:
b=a//10 c=b%10 print('Sonning o`nli raqami-',c) input()
#52 dars 6-mashq
#6.Ismingizni kiritganda quyidagi xabarni chiqaruvchi dasturni #tuzing. Dastur tuzishda print() operatorining end() usulidan #foydalaning.
#Kiruvchi ma’lumot Chiquvchi ma’lumot #Lola Xush kelibsiz, Lola! 46
print('Ismingizni kiriting-') a=input('a=') print('Hush kelibsiz, ',a,'!')
#53-dars 1-misol
#1.0 dan 20 gacha bo‘lgan juft sonlarni ekranga #chiqaruvchi dastur tuzing.
n=0 while n<=20: print(n) n+=2 input() #53-dars 2-misol
#2. n va k butun manfiy bo‘lmagan sonlar berilgan. #n va k qatnashgan ushbu ifodani hisoblang.
from math import* n=int(input('n=')) k=int(input("n>k=")) 47
a=factorial(n) b=factorial(k) c1=n-k
c=factorial(c1) F=a/(b*c) print('F=',F) input()
#53-dars 3-misol
#3.a va b natural sonlar berilgan. a dan b gacha #bо‘lgan sonlar orasidan faqat juftlarini chiqaruvchi #dastur tuzing. Bu yerda a <= b.
a=int(input('a=')) b=int(input("a c=(b-a)/2 for a in range(a,b+1): if a%2==0: print(a) input()
#53-dars 4-misol
#4.n natural soni berilgan. Kvadrati n dan kichik #bo‘lgan barcha natural sonlarni chiqaruvchi dastur tuzing
48
from math import* n=int(input('n=')) x=int(sqrt(n)) i=1 while i<=x: print(i) i+=1
#54-dars 1-mashq #1. S = 0,5 + 1,5 + 2,5 +…+ 98,5 + 99,5 #ifodani hisoblash dasturini tuzing.
s=0 i=0.5 while i<=100: s=s+i i+=1 print(s) input()
#54-dars 2-mashq
#2. n natural sonining barcha bo‘luvchilarini #chiqaruvchi dastur tuzing.
49
n=int(input('n=')) i=0 while i<=n+1: i+=1 b=n/i
a=n//i if a==b: print(a) input()
#54-dars 3-misol 1-usul
#3.Kiritilgan n soni qancha raqamdan iborat #ekanligini aniqlovchi dastur tuzing (ko‘rsatma: #n = n%10 ifoda n = 0 bo‘lguncha bajariladi).
n=int(input('n=')) a=len(str(n)) print(n,'soni ',a,' ta raqamdan iborat' ) input()
#54-dars 4-mashq #4.Kiritilgan n soni raqamlari yig‘indisini #hisoblovchi dastur tuzing.
50
a=input('a=') n=len(a) a=int(a) s=0 for i in range(1,n+1): b=a//(10**(i-1))%10 s+=b
print(s) input() #54-dars 5-mashq
#5.Kiritilgan n soni juft raqamlari sonini #hisoblovchi dastur tuzing.
a = input('Sonni kiriting: ') n = len(a) a=int(a) j = 0 for i in range(1,n+1): b=a//(10**(i-1))%10 if b%2==0: j+=1 print(j,'ta juft raqam bor') 51
input()
#54-dars 6-mashq
#6.n natural soni berilgan. 1 dan n gacha bo‘lgan #natural sonlar ichida oxirgi raqami 3 gа karrali #sonlarni chiqaruvchi dastur tuzing.
a = int(input('Sonni kiriting: ')) for i in range(1,a): b=i%10 if b%3==0 and b!=0: print(i) #1. Qo‘shish, ayirish, ko‘paytirish va bo‘lish #amallaridan iborat sodda kalkulyator dasturini tuzing.
#55-dars 1-masala a=int(input('a ni kiriting, a=')) b=int(input('b ni kiriting, b=')) print('amalni kiriting va enterni bosing') amal=input('+ - * /') if amal=='+': c=a+b elif amal=='-': c=a-b 52
elif amal=='*': c=a*b elif amal=='/': c=a/b else:
c=(' AMAL XATO!') print('natija c=',c)
#2.Foydalanuvchi tomonidan kiritilgan sonlar #yig‘indisini hisoblash dasturini tuzing. Agar #manfiy son kiritilsa, sikl o‘z ishini to‘xtatishi lozim.
while True: a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) if a>=0 and b>=0: s=a+b print('s=',s) else: break
# 56-dars 1-misol #n va k butun musbat sonlar berilgan. n va k #qatnashgan ushbu ifodani hisoblang. #n!/k!(n-k)! Funksiyadan foydalaning.
53
def factorial(n): if n==0: return 1 else: natija=n*factorial(n-1) return natija n=int(input('n= ')) k=int(input('k= ')) m=n-k
N=factorial(n) K=factorial(k) M=factorial(m) S=N/(K*M) print('natija=',S)
#56-dars 2-masala #n natural son berilgan. Kvadrati n dan kichik #bo‘lgan barcha natural sonlarni chiqaruvchi #dastur tuzing.
from math import* i=1 n=int(input('n= ')) 54
m=int((sqrt(n))) while i<=m: print(i) i+=1
#56-dars 3-masala
#3.Bir birlik uzunlik ‘-’ ga teng. Berilgan n #uzunlikdagi ‘-’ belgidan iborat chiziq chizuvchi #dastur tuzing. Protseduradan foydalaning.
print('nechta _ belgisi qo`yilsin? a=') a=int(input()) print('_'*a)
#1.‘*’ belgisidan tomoni n ga teng kvadrat chizuvchi #dastur tuzing. Protseduradan foydalaning.
#Kiruvchi ma’lumot Chiquvchi ma’lumot
# n n x n ta (‘*’) dan iborat kvadrat
55
# *** # 3 *** # *** n=int(input('n=')) j=1 for j in range(1,n+1): def kvadrat(): i=1 for i in range(1,n+1): print('*',end=' ') return
print(kvadrat()) #58-dars 2-masala
#2.Berilgan n sonining bo‘luvchilarini bitta qatorda #probel orqali ajratib chiqaruvchi dastur tuzing. #Protseduradan foydalaning. #Kiruvchi ma’lumot Chiquvchi ma’lumot
# 6 1236
n=int(input('n=')) for i in range(1,n+1): 56
a=n%i if a==0: print(i, end=' ')
#58-dars 3-masala #3.Berilgan n sonini rim raqamlarida ifodalovchi dastur #tuzing. Protseduradan foydalaning.
#Kiruvchi ma’lumot Chiquvchi ma’lumot
# 125 CXXV a=int(input('0
i=a%10
b=a//10%10 u=a//100
r=0
r='I' if i==2:
r='II' if i==3:
r='III' if i==4:
r='IV' if i==5:
57
r='V' if i==6: r='VI' if i==7: r='VII' if i==8: r='VIII' if i==9: r='IX' ir=0 if b==1: ir='X' if b==2: ir='XX' if b==3: ir='XXX' if b==4: ir='XC' if b==5: ir='L' if b==6: ir='LX' if b==7: ir='LXX' if b==8: 58
ir='LXXX' if b==9: ir='XC' ur=0 if u==1: ur='C' if u==2: ur='CC' if u==3: ir='CCC' if u==4: ur='CD' if u==5: ur='D' if u==6: ur='DC' if u==7: ur='DCC' if u==8: ur='DCCC' if u==9: ur='CM' print(ur+ir+r)
59
rim raqami kiritilsa(qo`shimcha) t = input("*(I,V,X da iiborat) Rim raqamida son kiriting=")
for j in t: if j != "I" and j != "V" and j != "X":
exit()
a = t t = list(t)
s = 0 for i in range(0, len(t)): n = i - 1 m = i + 1
if n < 0: n += 1
if m >= len(t): m -= 1
if t[i] == "I" and t[m] != "V" and t[m] != "X": 60
s += 1 elif t[i] == "I" and t[m] == "X": s += 9 elif t[i] == "I" and t[m] == "V": s += 4 elif t[i] == "V" and t[n] != "I": s += 5 elif t[i] == "X" and t[n] != "I": s += 10
print("Son ", a, " o`nlik sanoq sistemasida ", s, " bo`ladi.", sep="") #58-dars 4-masala
#4.Berilgan n soni xonalarining yig‘indisini hisoblash #dasturini tuzing. Protseduradan foydalaning. #Kiruvchi ma’lumot Chiquvchi ma’lumot
n=input('n=') from math import* a=len(n) a=int(a) n=int(n) 61
s=0
i=1 while i<=a: b=n%pow(10,i)//pow(10,(i-1))
i+=1 s=s+b print(s)
#58-dars 5-masala #5.Sport musobaqasida sportchilarning chiqishlari hakamlar #tomonidan ballik tizimda baholandi. Yakuniy ballni olish #uchun eng yuqori va eng past ball chiqarib tashlandi va #qolgan uchta ballning o‘rtacha arifmetik qiymati hisoblandi. #5 nafar hakam tomonidan berilgan eng yuqori va eng past ballni #hamda sportchi olgan ballni chiqaradigan dastur tuzing. #Funksiyadan foydalaning.
#Kiruvchi ma’lumot Chiquvchi ma’lumot
# 12345 15 # 3.00
a1=int(input('a1=')) a2=int(input('a2=')) 62
a3=int(input('a3=')) a4=int(input('a4=')) a5=int(input('a5=')) ma=max(a1,a2,a3,a4,a5) mi=min(a1,a2,a3,a4,a5) sr=(a1+a2+a3+a4+a5-ma-mi)/3 print('eng katta ball-',ma,end=';') print('eng kichik ball-',mi,end=';') print('o`rtacha ball-',sr,end=';')
#58-dars 6-masala #6.Berilgan n soni xonalari raqamlarining sonini #chiqaruvchi dastur tuzing.
#Kiruvchi ma’lumot Chiquvchi ma’lumot
# 647521 6
n=input('n=') m=len(n) print(' siz kiritgan',n,'soni',m,'ta raqamdan iborat ')
63
#59-dars 1-masala #1. n natural soni berilgan. #S=1*5+2*6+3*7+…+n*(n+4) #ifodani hisoblash dasturini #protsedura yordamida tuzing.
n=int(input('n=')) s=0 for i in range(1,n+1): s=s+i*(i+4) i+=1 print(s)
#59-dars 2-masala # 2.a va b natural sonlari berilgan. # a va b sonlaridan kattasini topish # funksiyasini tuzing. Funksiyadan # foydalanib, a, b va c sonlari ichidan # kattasini topish dasturini tuzing.
def max(a, b): if a > b: 64
else: return b def max3(a, b, c): return max(max(a, b), c) a = int(input('a=')) b = int(input('b=')) c = int(input('c=')) print(max3(a,b,c))
#1. Berilgan to‘rtta #sonning eng kichigini #topuvchi dastur tuzing. #Buning uchun
from math import* a = int(input('a=')) b = int(input('b=')) c = int(input('c=')) d = int(input('d=')) print(min(a,b,c,d))
65
#61-dars 2-masala #2.Berilgan a (haqiqiy) sonining #k (butun) darajasini topuvchi dastur #tuzing. Buning uchun daraja (a, k) #funksiyasini yarating.
from math import* def daraja(a,k): b=pow(a,k) return b a=int(input('a=')) k=int(input('k=')) print(daraja(a,k))
#3.Inglizcha harf va raqamlardan iborat #satr berilgan. Ushbu satr qancha raqamdan #iboratligini hisoblovchi dastur tuzing.
print('Satrni kiriting:') a=input('a=') n=len(a) s=0 for i in range(n): 66
if a[i].isdigit(): s=s+1 print(s)
#61-dars 4-masala #4.Berilgan sonni akslantiruvchi dastur #tuzing. Masalan, 123 dan 321 ni hosil #qiling. Funksiyadan foydalaning.
a=input('a=') print(a[::-1])
#61-dars 5-masala #0 bilan tugaydigan sonlar ketma-ketligi #berilgan. Uning raqamlari yig‘indisini #sikl ishlatmagan holda hisoblash #dasturini tuzing
a=input('a=') n=len(a) a=int(a) 67
s=0
from math import* if a%10==0: for i in range(1,n+1): r=a//pow(10,i-1)%10 i+=1 s=s+r print('s=',s) else:
print('son 0 bilan tugamaydi')
2-usul Dauletbay Kaipbayevdan
#61-dars 6-masala #6.Tonna, kilogramm va grammlarda #berilgan birlikni grammga aylan- #tirish funksiyasini yozing.
68
print("Masssani kiriting") t=int(input('tonna=')) k=int(input('kg=')) g=int(input('g=')) m=1000000*t+1000*k+g print('m=',m,'g')
# 62-dars 1-masala #11.0 va 1 ning oralig‘idan #rish dasturini tuzing.
for i in range(10): a=randint(0,10) i+=1 print(i,'- son',a) input()
#2.0 va 1 ning oralig‘idan 100 #ta tasodifiy sonni chiqarish #dasturini tuzing.
69
from random import* for i in range(100): a=randint(1,100)/100 i+=1 print(i,'- son',a) input() #3.10 va 10000 ning oralig‘idan #5 ta tasodifiy sonni chiqarish #dasturini tuzing.
from random import* for i in range(5): a=randint(10,10000) i+=1 print(i,'- son',a) input()
#4.20 va 50 ning oralig‘idan 2 #qadam bilan 7 ta tasodifiy sonni #chiqarish dasturini tuzing.
from random import* for i in range(7): a=randrange(20,50,2) i+=1
70
print(i,'- son',a)
# 64-dars masalalari yechimlari #1. Berilgan burchak yoyining #uzunligini hisoblovchi dastur #tuzing. Yoyning burchagi (gradusda) #hamda radiusi foydalanuvchi #tomonidan kiritiladi.
r=int(input('r=')) alfa=int(input('alfa=')) pi=3.14
l=pi*r*alfa/180 print('l=',l)
#2.y = x * cos x funksiyasi #qiymatini hisoblovchi dastur tuzing. #x foydalanuvchi tomonidan kiritiladi.
from math import* x=float(input('x=')) y=x*cos(x) print('y=',y)
71
#3.Kvadrat tenglamaning ildizlarini #hisoblash dasturini tuzing. a, b, c #foydalanuvchi tomonidan kiritiladi.
from math import* a=int(input('a=')) b=int(input('b=')) c=int(input('c=')) d=b*b-4*a*c if d==0: print('x1=x2=',b/2*a) if d>0: print('x1=',(-b-pow(d,2)/(2*a))) print('x2=',(-b+pow(d,2)/(2*a))) if d<0:
print('tenglama yechmga ega emas',end='.')
#4.Berilgan haqiqiy sonning kasr qismini #1 dan 4 gacha bo‘lgan aniqlikda yaxlitlang. #a=0.26598
##Natija: #1-aniqlikda: 0.3 2-aniqlikda: 0.27 #3-aniqlikda: 0.266 4-aniqlikda: 0.2660
72
for i in range (1,5): n=round(a,i) print(i,'- aniqlikda',(n)) i+=1
#dasturini tuzing. Doiraning radiusi hamda #sektorning burchagi (gradusda) foydalanuvchi #tomonidan kiritiladi.
r=int(input('r=')) alfa=int(input('alfa=')) pi=3.14
l=pi*r*r*alfa/360 print('l=',l)
#65-dars masalalari #1.Rangi yashil, o‘lchami #100×100 bo‘lgan “Mening birinchi #ilovam” nomli GUI oynasini #yaratuvchi dastur kodini yozing. #Oynada “Salom O‘zbekiston” xabarini #chiqaruvchi tugmachasini joylashtiring. from tkinter import * window=Tk() 73
window.title("Mening birinchi ilovam") window.geometry("100x100") window.configure(background="green") my_label=Label(window, width=15, height=5, bg="green", text="") my_label.grid(row=0, column=0) def change_text(): my_label.config(text="Salom O`zbekiston!") my_button=Button(window,text="Meni bosing!", width=10, command=change_text) my_button.grid(row=1, column=0) window.mainloop()
#2.Rangi pushti, o‘lchami 250×150 bo‘lgan “Mevalar” nomli GUI oynasini #yaratuvchi dastur kodini yozing. Oynada berilgan 4 ta mevadan birini #tanlash imkonini beruvchi vijetni joylashtiring.
from tkinter import * window = Tk() window.title('mevalar') window.geometry('250x150') window.configure(background='magenta') my_label=Label(window, width=5, height=5, bg='magenta', text='') my_label.grid(row=0, column=0) 74
jinsi=StringVar() radio1=Radiobutton(window, text='olma',variable=jinsi, value='olma') radio1.grid(row=0, column=0, sticky=W) radio1=Radiobutton(window, text='anor',variable=jinsi, value='anor') radio1.grid(row=0, column=1, sticky=W) radio1=Radiobutton(window, text='shaftoli',variable=jinsi, value='shaftoli') radio1.grid(row=0, column=2, sticky=W) radio1=Radiobutton(window, text='gilos',variable=jinsi, value='gilos') radio1.grid(row=0, column=3, sticky=W)
Radiobutton() radio1.select() window.mainloop()
75
Izohlar uchun _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 76
_______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 77
_______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 78
_______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 79
_______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 80
Download 1.31 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling