Kent axborot texnologiy

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

“Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi

“EKOLOGIYA”

fanidan
AMALIYOT
TOPSHIRIQ № 3

Bajardi:____________________________ta’lim yo‘nalishi

___________014_______guruh
___________Pulatov Nurmuhammad ____

talabaning F.I.Sh.

Qabul qildi: ______________________________________


Toshkent 2020

Variant raqamlari	Familiya	Imya	Adres elektronnoy pochtы
4	Axmadjonova	Madinaxon	[e-mail]

№ variant	Тр, га	К1	Э, м^3/кун. га	Е, м^3/кун	Л, %	В, км	К3	К4
4.	250917	0,05	0,09	3 200 000	67	28	0,30	0,25

Hisoblash usuli
Hisoblash usuli - quyidagi tartibda ko'rib chiqilayotgan hududning oltita demografik imkoniyatlarini aniqlash va taqqoslashdan iborat.

1. Demografik imkoniyat, odamlar sanoat va fuqarolik qurilishi uchun mos bo'lgan hududlarning mavjudligiga qarab quyidagicha aniqlanadi:

(3.1)

bu yerda T_р – hudud maydoni, K₁ - sanoat va fuqarolik qurilishiga yaroqliligi uchun eng yuqori ko‘rsatgichga ega bo‘lgan maydonning ulushini ko'rsatadigan koeffitsient (0,03 ... 0,06 oralig‘ida olinadi), H₁ - tumanning ishlab chiqarish bazasi xususiyatiga qarab 1000 aholining hududiga taxminiy ehtiyoji (20...30 ga oralig‘ida olinadi). Bu ko‘rsatkich ko‘pincha yeng yuqori hisoblanadi. Biroq, tog'li hududlarda bu cheklangan bo'lib chiqishi mumkin va rivojlanish hududining demografik imkoniyatlarini aniqlaydi. Hududi kichik, ammo aholi zich joylashgan joylarda ushbu ko'rsatkichni sanoat va aholi uchun turlicha aniqlash maqsadga muvofiqdir.

2. Hududning sig‘imi, odamlarning er usti suvlari uchun sig'imi quyidagicha aniqlanadi:
(3.2)


bu yerda E - hududga kiraverishdagi suv oqimlaridagi harajatlar miqdori, m³/kun, K₂ – oqova chiqindii suvlarni suyultirish zarurligini hisobga oladigan koeffitsient (daryolarda: janubiy oqim K₂=0,25, shimoliy oqim K₂=0,10 ga teng qilib olinadi), P - 1000 aholi uchun standart suv ta'minoti (kuniga 1000 dan 2000 m³ gacha olinadi).

3. Hududning sig‘imi, odamlarning er оsti suvlari uchun sig'imi quyidagicha aniqlanadi:
(3.3)

bu yerda Э - yer osti oqimining ekspluatatsion moduli, м³ (kun.ga), Р_С – 1000 aholi uchun suv ta'minoti uchun maxsus standart (40 м³/kun. olinadi).

4. Hududning sig‘imi, odamlarning o'rmonda dam olishni tashkil etish shartlariga muvofiq belgilanadi va qo’yidagicha aniqlanadi:
(3.4)


bu yerda Л – hududning o'rmon maydoni, (%), 0,5 - bu Toshkentning markaziy chizig'i hududlarida yashil zonalarga bo'lgan ehtiyojni hisobga oladigan koeffitsient (boshqa hududlar uchun bu sezilarli darajada farq qilishi mumkin), Н₂ - rekreatsiya zonalarida 1000 aholining ehtiyojlari uchun taxminiy standart (200 gektarni tashkil etadi); M₁ - dam oluvchilarning o'rmonda va suv yaqinida tarqalishini hisobga oladigan koeffitsient, (M₁ = 0,3 mo''tadil iqlimi va M₁ = 0,1 issiq iqlimi bo'lgan hududlar uchun olinadi).

5. Hududning sig‘imi, odamlarning suv yaqinida dam olishni tashkil etish shartlariga binoan, hududning imkoniyatlari quyidagicha aniqlanadi:
(3.5)


bu yerda B - cho'milishga yaroqli suv havzalarining uzunligi, km; C - cho'milish plyajlarni tashkil qilish imkoniyatini hisobga olgan koeffitsient (o'rmon va o'rmon-dasht zonalari uchun C = 0,5 va dasht zonasi C = 0,3 uchun olingan); 0,5 - 1000 nafar aholining plyajlardagi ehtiyojlari uchun taxminiy standart, km; M₂ - ta'tilchilarning o'rmonda va suv yaqinida tarqalishini hisobga oladigan koeffitsient (mo''tadil iqlimi M₂ = 0,1 ... 0,15 va issiq iqlimi M₂ = 0,3-0,4 bo'lgan joylar uchun olingan).

6. Hududning sig‘imi, odamlarning shahar atrofidagi qishloq xo'jaligi bazasini tashkil etish shartlariga binoan hududning imkoniyatlari aniqlanadi
(3.6)

bu erda K₃ - qishloq xo'jaligi uchun "qulay" va " qulayligi cheklangan" toifalarida kompleks baholash natijalariga ko'ra kiritilgan tuman hududining ulushini hisobga oladigan koeffitsient; K₄ - shahar atrofi bazasi uchun qishloq xo'jaligi erlaridan foydalanish imkoniyatlarini hisobga oluvchi koeffitsient (O’zbekistonning markaziy hududlari uchun K₄ = 0,2 ... 0,3 olingan); П - tumanning 1000 nafar aholisining shahar atrofidagi qishloq xo'jaligi bazasi erlariga bo'lgan ehtiyojlarini aks ettiruvchi indikativ ko'rsatkich (П = 500 ... 2000 ga, maydonning agrotexnik xususiyatlariga qarab olinadi). Olingan hisoblangan Д₁...Д₆ qiymatlari bir-biri bilan taqqoslanib, gistogramma shaklida taqdim etilishi kerak va eng kichik qiymat bino maydonining demografik imkoniyatlarining yakuniy ko'rsatkichi sifatida qabul qilinishi kerak.

ADABIYOTLAR

Karimov I.A. O`zbekiston XXI asr bo`sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.: O`zbekiston, 1997 (110-134 betlar: ekologik muammolar; 227-252 betlar: Jug’rofiy – strategik imkoniyatlar va tabiiy xom-ashyo resurslari).

1.Sultonov P.S. Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari. “Musiqa” nashriyoti, T,: 2007. – 2008

2.Yormatova D. Ekologiya. “Fan va texnologiya” nashriyoti, T,: 2012.–253 b.

3.Yormatova D., Abdunazarov S. Ekologik monitoring. T,: 2012.–195 b.

4.RodionovA.I., KlushinV.N., SisterV.G. Texnologicheskieprotsessi ekologicheskoybezopasnosti/ Osnovi envayronmentalistiki – Kaluga: Izd-voN. Bochkarevoy, 2000.

5.ErgashevT., ergashevA. ekologicheskayabezopasnost’-sredajiznicheloveka. T.: Shinor ENK, 2007, 155c.