Fuqaroning pensiya tayinlash uchun ustamalar qayd etilmasa unga tayinlangan

KEYS

1. Fuqaro Chorshanbiev Said Shobilolovich 2022 yilning 1 aprelida 60 yoshga

to‘lishi munosabati bilan Pensiya jamg‘armasiga pensiyaga murojat qildi. Agar
unga yoshga doir pensiya tayinlash uchun olingan davr bo‘yicha o‘rtacha ish haqisi
2400000 so‘mni tashkil etgan bo‘lsa va ish staji 32 yilni tashkil etgan bo‘lsa hamda
fuqaroning pensiya tayinlash uchun ustamalar qayd etilmasa unga tayinlangan
pensiyaninng miqdorini aniqlang.

Fuqaro Chorshanbiev 32 yil ish staji bo‘lganligi uchun yoshiga doir pensiya to‘lash huquqiga ega bo‘ladi. U holda, o‘rtacha ish haqisi 2400000 so‘m bo‘lgani uchun, pensiyaning miqdori shu mablag‘dan hisoblanadi.

Pensiya miqdori quyidagi formuladan aniqlanadi:

Pensiya miqdori = o‘rtacha ish haqisi x ish staji / 200

Bu formulaga ko‘ra, Fuqaro Chorshanbievning pensiya miqdori quyidagi ko‘rsatkichga mos keladi:

Pensiya miqdori = 2400000 x 32 / 200 = 384000 so‘m

Shuningdek, eger fuqaro uchun ustamalar qayd etilsaydi, pensiya miqdori boshqa raqamlarga o‘zgarish ko‘rsatishi mumkin.

2. Xodimning mehnatiga 2022 yilning yanvar oyi uchun 1100000 so‘m, fevral-aprel
oylari uchun esa, 1200000 so‘mdan haq to‘langan. Xodim Toshkent shahrida
joylashgan, maydoni 60 m2 bo‘lgan turar joy binosini 2022 yilning 1-yanvaridan
boshlab ish beruvchi bilan shartnoma tuzdi va har oyda 3000000 so‘m ijara haqi
oldi. Agar 2022 yilning yanvar-mart oylarida fuqarodan 420000 so‘m soliq, shu
jumladan 3500 so‘m shaxsiy jamg‘arib boriladigan pensiya jamg‘armasiga ushlab
qolingan bo‘lsa, 2022 yilning aprel oyida xodimning daromadidan davlat
byudjetiga qancha miqdorda soliq o‘tkazilishi lozim?

Xodimning yanvar oyi uchun 1100000 so‘m, fevral-aprel oylari uchun esa 1200000 so‘m mehnati bor. U har oyda turar joyga 3000000 so‘m ijara haqi to‘lovini amalga oshirishi kerak.

Bundan tashqari, fuqarodan soliq to‘lovi to‘lanishi kerak. Yanvar-mart oylarida fuqarodan 420000 so‘m soliq o‘tkazilgan bo‘lsa, shu jumladan 3500 so‘m shaxsiy jamg‘arib boriladigan pensiya jamg‘armasiga ushlab qolangan.

Soliq miqdori 420000 so‘m bo‘lgani uchun, xodimning daromadidan soliq miqdori quyidagi formulaga ko‘ra aniqlanadi:

Soliq miqdori = xodimning daromadi x soliq foizi

Yanvar oyida soliq foizi 12.5% (44000 so‘m), fevral-aprel oylarida esa soliq foizi 12% (42000 so‘m) hisoblanadi.

Bunday qilib, yanvarda xodimning daromadi 1100000 so‘m bo‘lib, soliq miqdori quyidagi bo‘ladi:

Soliq miqdori (yanvar) = 1100000 x 0.125 = 137500 so‘m

Fevral-aprel oylari uchun, daromad 1200000 so‘m, va soliq miqdori quyidagi bo‘ladi:

Soliq miqdori (fevral-aprel) = 1200000 x 0.12 = 144000 so‘m

Shu sababli, 2022 yilning aprel oyida xodimning daromadidan to‘plangan soliq miqdori quyidagi bo‘ladi:

Soliq miqdori (yanvar) + Soliq miqdori (fevral) + Soliq miqdori (mart) + Soliq miqdori (aprel) = 137500 + 144000 + 144000 + 144000 = 569500 so‘m

Shu jumlada xodimning daromadidan 569500 so‘m miqdorda soliq o‘tkazilishi kerak.