G a m g uruh I y j u f t L
Download 24.63 Kb. Pdf ko'rish
|
2-amaliy
- Bu sahifa navigatsiya:
- …………………..oila
- ……………….. oila
- ………………. monogam oila
- Ambivalent detotsentrik
- ……………..detotsentrik oila
- Godvin – ……………lar
|
Bajardi: Achilova Odina 902-guruh Mavzu: Oila va nikoh. Oila va nikoh institutining rivojlanishi tarixi Krossvord M 1 O N O G A M G 2 U R U H I Y J 3 U F T L I K P 4 A T R I A R X A L P 5 A T E R N P 6 A T R I A R X A L D 7 I T O T S E N T R I K K 8 V A Z I A V T O N O M N 9 I K O H 1. …………….. oila – bir erkak va bir ayol juftligi o‘rtasidagi nikoh munosabatlarini nazarda tutadi. Ularning er-xotinlik munosabatlari ham umrbod hisoblangan (qadimgi grek so‘zlaridan olingan: “monos” – bir, yagona, tanho; “gamos” – nikoh ma’nosini bildiradi). Oilaning bunday shakli taxminan uch ming yillar avval paydo bo‘lgan. O‘z mohiyatiga ko‘ra bu – patriarxal oilaning bir ko‘rinishi hisoblanib, yaqin yillardan buyon oilaning bu shakli ayollar va ayollarning teng huquqliligi, bolalar tarbiyasidagi muayyan erkinlik, ona va bolaning oila hayotidagi nufuzi ortishi shaklida rivojlanib kelmoqda. Monogam 2. …………………..oila – bir necha opa-singillarning boshqa bir toifa erkaklar guruhi bilan nikohga kirishini taqozo etgan. Bunday ayollar yo o‘z qavmidan bo‘lgan erkakka yoki tamoman boshqa – begona urug‘ning vakili bo‘lmish erkakka turmushga chiqishi mumkin bo‘lgan. Lekin avlodning kelib chiqishi onalik urug‘iga bog‘langan, otalikni belgilash holatlari inobatga olinmagan. S. Golodning yozishicha (1998 y.), onadan tarqagan avlodlar XIX asr oxiri va XX asr boshlarida ham ko‘pgina xalqlarda saqlanib kelgan. Guruhiy Bajardi: Achilova Odina 902-guruh 3. …………… oila – alohida, bir-biriga unchalik yaqin bo‘lmagan yoki mutloq begona ikki kishi o‘rtasidagi nikohni nazarda tutgan bo‘lib, ular o‘rtasidagi munosabatlar har doim ham mustahkam bo‘lmagan va tomonlarning xohish- irodasiga ko‘ra u istalgan vaqtda barbod bo‘lishi ham mumkin edi. Hozirda mavjud bo‘lgan oilalarda shaklan shu model saqlab qolingan. Juftlik 4. ……………….. oila – bir erkak kishining bir yoki bir nechta ayol o‘rtasidagi nikohiga asoslangan bo‘lib, bunda erkakning huquqlari xotinnikidan ko‘proq bo‘lgan, nikohning bu shakli ayni xususiy mulkchilik rivojlangan davrlarda keng tarqalgan. Bunday oilada, tabiiy, erkak huquqlari ustivor bo‘lib, uning har qanday oila masalalarini yechish va qarorlar qabul qilishdagi mavqei yuqori hisoblangan. Shu sababli avlodlarning kelib chiqishi, urug‘ning tarqalishi kabi masalalar erkakning avlodlari shajarasidan boshlangan, mulkka egalik va unga vorislik ham erkaklar tabaqasi orqali yuritilgan. Patriarxal 5. “…………….” – ota, otalik, yetakchilik ma’nosini bildiradi. patern 6. ………………. monogam oila – bu o‘z mohiyatiga ko‘ra oiladagi erkak kishining nufuzi, yetakchilik roli, xotinning unga, farzandlarning ota-onaga tobeligini nazarda tutadi. Bundany oilada o‘g‘il bolalar otaning oilasini sira tark etmaydi, aksincha, uylangan taqdirda ham turmush o‘rtog‘ini shu xonadonga olib keladi, qizlar esa kimga turmushga chiqsa, uning familiyasiga o‘tib, o‘z ota- onasining uyini tark etadi. Bunday oilada urug‘ning atalashi (familiya), shajara va mulkka egalik otaning yo‘lidan amalga oshiriladi, oilaviy rollar esa erkaklarniki yoki xotinlarniki tarzida aniq tafovutlanadi. Erkaklar oilaning moddiy boyliklari, resurslari, ta’minoti bilan shug‘ullansalar, ayollar asosan uy ishlari bilan band bo‘ladilar. Bajardi: Achilova Odina 902-guruh Patriarxal 7. Ambivalent detotsentrik oiladagi bola ko‘proq ota-onaning hissiy- emotsional g‘amxo‘rligi ta’sirida bo‘ladi. Masalan, bu agar qiz bo‘lsa, u faqat otasi yoki onasi, yoki ikkisining doimiy erkalashlari og‘ushida katta bo‘lib, oxir-oqibat shunday holatga ko‘nikib ketadi. Oilaviy munosabat faqat shunday bo‘lsa kerak, degan fikr ba’zan o‘zi mustaqil oila qurganda, uning yangi xonadonga ko‘nikishiga jiddiy xalaqit beradi. detotsentrik 8. ……………..detotsentrik oilada bola huquqlari kattalarniki bilan deyarli tenglashtiriladi, ularga kattalar bilan bir qatorda oilaviy yumushlarni bajarish erki, o‘z holicha qarorlar qabul qilish huquqlari berilgan bo‘ladi. Buning albatta, ham ijobiy, ham salbiy jihatlari bor. Kvaziavtonom 9. Godvin – ……………lar, uning asoschisi bo‘lgan ingliz sotsial-monarxi U.Godvin (1756-1836) nomi bilan bog‘liq. U bunday oilani ideal deb hisoblagan, chunki bunday oilalar, asosan, ota-onaning xohish-irodasiga ko‘ra paydo bo‘ladi, yoshlarning istaklari bunda inobatga olinmaydi. nikoh Download 24.63 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|