Gidromeliorativ tizimlarda ta’mirlash ishlari

Gidromeliorativ tizimlarda ta’mirlash ishlari

Tayyorladi: Abdulaxatov D.O’.

Gidromeliorativ tizimlarda ta’mirlash ishlari

• Sug’orish tarmoqlarida cho’kindilarga qarshi kurash choralari.
• Sug’orish tarmoqlarida cho’kindilarning hajmi va tozalash vaqtini aniqlash.
• Yopik gorizontal zovurda uchraydigan nuksonlar va zovurning ishlashini monitoringi Zovurning ishlashini ta’minlash.
• Kollektor – zovur tarmoqlarini ishchi xolatda saqlash

Sug’orish tarmoqlarida cho’kindilarga qarshi kurash choralari.

• O’zbekiston har qaysi sug’orish tizimlarini ishlatish uchun safrlangan mablag’ning 30 % kanallardagi cho’kindilarni tozalashga sarflanadi. O’rtacha respublikada 1ga erga to’g’ri keladigan loyqa miqdori 17 m3/ga ni tashkil qiladi. Buning uchun sug’orish tarmoqlarida cho’kindilarga qarshi kurash chora-tadbirlari quyidagicha amalga oshiriladi.

1. Sug’orma manbalari yuqori qismida cho’kindilarni tutib qolish.

2. Cho’kindilarni daryodan sug’orish tarmoqlariga tushishiga yo’l qo’ymaslik.

3. Cho’indilarni tindirgichlarda ushlab qolish.

4. Cho’kindilarni ariqlardagi suv oqimi yordamida daryolarga oqizib chiqarib

yuborish.

5. Sug’orish tarmoqlari o’zanlarida cho’kib qolgan loyqalarni mexanizmlar

yordamida yoki qo’l kuchi bilan tozalash.

Sug’orish tarmoqlarida cho’kindilarning hajmi va tozalash vaqtini aniqlash

Sug’orish tarmoqlarida cho’kindilarning hajmi va tozalash vaqtini aniqlash :

S

bu erda: Q - ariqdagi suv sarfi, /ga.

– ariqga kelayotgan suv sarfidagi cho’kindilar miqdori, km/

– kanaldagi suv sarfining cho’kindini oqizib ketish qobiliyati, km/

Ɣ – cho’kindining hajm massasi, t/

– kanalning hisoblanayotgan bo’limi, ya’ni tanlab olingan bo’lakning uzunligi, km.

ʄ - kanalning namlangan peremetri, (uzunligi) m;

T – kanalda cho’kmalarning to’planish davri, kun.

•  

Kanallardagi suv sarflarining cho’kindilarni oqizib keta olish qobilyati professor E.A.Zamarinning quyidagi formulasi orqali aniqlanadi:
*, kg/;
bu erda: – ariqning suv sarfining tezligi, m/s
u – cho’kindining gidravlik kattaligi, m/ s,
i – ariqdagi suv sathining gidravlik nishabligi;
R – ariqdagi suv sarfining gidravlik radiusi, m.
Cho’kindilarning gidravlik kattalikning o’rtacha miqdori quyidagi formula orqali topiladi.
, m/s
– cho’kindilarning birinchi fraksiyasining gidravlik kattaligi,
– cho’kindilarning ikinchi fraksiyasining gidravlik kattaligi;
Yuqoridagi keltirilgan formulalardan foydalanib, ariq tubiga cho’kkan cho’kindilarning qalinligi aniqlanadi. Agarda bu qalinlik tavsiya etilgan qalinlikdan katta bo’lsa, ya’ni ariqning suv o’tkazish qobilyati kamaysa yoki suv sarfning tezligi oshib, cho’kib qolishi lozim bo’lgan tarkibli cho’kindilarni oqizib ketib, qo’shni ariqlarni loyqa bilan xavfi tug’ilsa, ariqni tezlik bilan loyqalardan tozalash lozim bo’ladi.
m
Cho’kindini to’planish davri, sutka, t
Cho’kindini to’planish davri, sutka, t
Kanallarda cho’kindilarni to’planish va ularni tozalash vaqtlari.
SHartli belgilar: ariq, o’zanini oqiziq cho’kindilaridan tozalash vaqtlari, sutka