Gipovitaminoz, vitamin etiwmasligi bul ne?

Gipovitaminoz, vitamin etiwmasligi - bul ne?
Gipovitaminoz - bul bala denesinde qandayda bir vitamin etiwmasligi. Bul júdá keń tarqalǵan jaǵday, bul kóplegen sebeplerge baylanıslı bolıwı múmkin hám vitaminlarni ońlawǵa mútáj. Gipovitaminoz - bul vitaminlarning ayırım gruppaları denesinde etiwmasligi emes, bálki olardıń etiwmasligi, sol sebepli gipovitaminoz jaǵdayı júdá kem unamsız aqıbetlerge alıp keledi hám vitamin etiwmasligidan kóre tezirek emlenedi. TO qáwip toparıgipovitaminozni tez-tez rawajlandırıwı múmkin bolǵan adamlar arasında jas balalar, jası tolıw jasındaǵı óspirimler, spirtli ishimlikler yamasa sigaretalarni ózimshillik penen talan-taraj yetiw etiwshiler, hámledar hám emizikli hayallar, uzaq waqıt dawamında qattı dietada bolǵanlar, vegetarianlar, salmaqli kesellik hám operatsiyalardan keyin adamlar, sozılmalı keselliklerge shalınǵan adamlar, hádden tıs intellektual hám fizikalıq stressli, sozılmalı charchoq, stressli adamlar. Birpara dáriler sonıń menen birge, gipovitaminozni keltirip shıǵarıwı, insan denesinde, sonıń menen birge awqat as sińiriw qılıw traktında vitaminlarni joq etiwi múmkin.
Avıtamınoz - bala organizminde qandayda bir vitamin toparı yamasa bir vitaminning tolıq joq ekenligi. Avıtamınoz júdá kem ushraydı, biraq ádet boyınsha kóp adamlar gipovitaminoz jaǵdayın avıtamınoz dep ataydılar.
Balanı onaning tós suti menen azıqlantirganda emes, bálki tek siyir yamasa eshki, sonıń menen birge, gódek ushın bolsa nadurıs saylanǵan sút qospası, ol gipovitaminozni yamasa hátte vitamin etiwmesligin rawajlanıwı múmkin. Balada vitamin etiwmasligi da bolıwı múmkin qosımsha awqatlardı, nadurıs saylanǵan qosımsha awqatlardı kesh kirgiziw.

Balalarda gipovitaminoz hám vitamin etiwmasligi sebepleri

Bala bar awqat as sińiriw qılıw sisteması máseleleri, usınıń sebepinen awqat quramındaǵı vitaminlar awqat as sińiriw qılıw traktına sińip ketpeydi.
Bala awqat hám júdá quramındaǵı awqatlar menen azıqlanadı azǵantay vitaminlar... Gipovitaminoz birdey degi menyu, mıywe, palız eginleri etiwmasligi, dietadagi hár qanday taypa daǵı azıq-túlik ónimleri sebepli júzege keliwi múmkin.
Bópe aladı náshebent elementlardı emlew vitaminlarni joq etetuǵın yamasa olardıń as qazan -ishek traktında emiwin aldın alatuǵın dáriler.
Bala bar metabolik kesellik, immunitettiń tómenlewi.
Bala bar sozılmalı ashıq yamasa jasırın kesellikler.
Genetikalıq faktorlar.
Bala bar dene degi parazitlar.
Qalqansimon bóz kesellikleri.
Ekologiyalıq qolaysız faktorlar.
1816 jılda frantsuz fiziologı F. Majandi birinshiler qatarı fiziologiyada eksperimental tafsifli islerdi usınıs kildi, hám de eksperimental haywanlardı jasalma túrde dúzilgen ratsion menen azıqlantirdi. Bul alımdıń eksperimental izertlew aparıw usıllarınan paydalanıw tiykarında haywanlardıń belok, karbonsuv, maylardan shólkemlesken ratsion qabıl etkeninde, olar ayırım keselliklerge dús keliwi múmkin ekenligi tastıyıqlandi. XIX asirde singa (yamasa skorbut) keselligi oǵırı keń tarqalǵan bolıp, bul kesellikten «yostig'i qurigan» kisiler 70-80% ge shekem jetip bardı. Shama menen sol dáwirde Qubla -Arqa Aziya hám Yaponiyada «beri-beri» atı menen júritiletuǵın kesellik de keń tarqalǵan edi. Yaponiya xalqın derlik 30% sol kesellikke shalınǵan edi.
Bul gúzetiw nátiyjesinde Takaki sap palız eginleriler quramında organizmdiń turmıslıq iskerligi ushın zárúr bolǵan qanday da elementlar boladı degen juwmaqqa keldi. vitaminlar tuwrısındaǵı táliymattı rawajlanıwda N. I. Luninning (1880 y.) xızmeti úlken. Ol kisi haywan organizmi azıqa quramında belok, karbonsuv, may, mineral elementlar hám suwdan tashkari xozirgacha málim bolmaǵan, lekin olardı ornın basıp bolmaytuǵın qanday da elementlardıń bolıwın talap etiliwin tastıyıqladı. Bul ilimiy juwmaq F. Xopkins hám K. Funk (1912 y.) lar tárepinen keyinirek jáne de tolıqlaw tastıyıqlandi. Ásirese, sol jılı K. Funk gúrish kepagi ekstraktidan «beriberi» ni aldın alatuǵın kristall elementtı ajıratıp aldı. Bul element quramında isenim gruppa bolǵanlıǵı ushın onı «hayot amini» (vita-ómir) dep at berdi.
Keyin tabılǵan vitaminlar quramında isenim gruppası bolmawi de múmkin, lekin fanda «vitaminlar» termini saqlanıp qaldı.
vitaminlar-awqat quramında ushraytuǵın azıqa faktorları bolıp, pútkil organizmde elementlar almasınıwın basqarilishida qatnasatuǵın, bioximiyalıq hám fiziologikalıq processlerdi normal keshiwin támiyinleytuǵın elementlar bolıp tabıladı. Bul elementlardı dúzilisi, funksiyası, mikdoriy ózgerislerin uyreniwshi pán vitaminologiya dep ataladı. Elementlar hám energiyanı almasinuv procesin norma dárejede keshiwin izdan shıǵıwı kóbinese vataminlarning organizmge kirip keliwin jetkilikli bolmawi yamasa ulıwma azıqa quramında bolmawi menen baylanıslı.