Hujayra membranasi oʻzi nima?

Hujayra membranasi
Hujayra membranasi oʻzi nima?
Hujayraning ichki muhitini oʻrab turib, hujayradan chiqadigan va unga kiradigan moddalalarni nazorat qiluvchi maxsus tuzilma.
Hujayra membranasining tuzilishi va vazifasi?
Hujayra membranasi – yarimoʻtkazuvchi (yoki tanlab oʻtkazuvchi). U turli lipid, oqsil va uglevodlar bilan birgalikda fosfolipid qoʻshqavatdan tuzilgan.

Har bir fosfolipid amfipatik boʻlib, ikkita gidrofob dum va gidrofil bosh qismlaridan iborat. Gidrofob dumlar ichkarida bir-biriga qarab joylash
adi, gidrofil bosh qismi esa tashqariga qarab joylashadi.

Hujayra membranasining oʻziga xos xususiyati u orqali kichik moddalarning (kislorod yoki karbonat angidrid) oson oʻtishiga imkon beradi.
Koʻp uchraydigan xatolar va notoʻgʻri tushunchalar?

• 
  Gidrofob dumlar ichkariga va gidrofil boshlar tashqariga qarab joylashadi. Agar siz buni esdan chiqarib qoʻysangiz, “fobiya” soʻzi “qoʻrquv” maʼnosini anglatishini eslang. Gidrofob dumlar suvdan qoʻrqadi, shuning uchun ular hujayra tashqarisi va ichkarisidagi suvli eritmalardan iloji boricha uzoqroq boʻlishga harakat qiladi.
  

• 
  Hujayra membranasi fosfolipid qoʻshqavatdan tuzilgan, lekin bu ikki atama bir narsa emas. Hujayra membranasining bir qismi ikki qavat fosfolipid molekulalaridan tuzilgan. Lekin hujayra membranasi oqsil va uglevod singari makromolekulalar ham tutadi. Shu sababli hujayra membranasi fosfolipid qoʻshqavatdan tuzilgan deyishimiz mumkin, lekin membrana faqat fosfolipidlardan tuzilgan deya olmaymiz.
  

Atamalar
Gidrofob Suvni itaruvchi molekula (“suvdan qoʻrquvchi”)
Gidrofil Suvga tortiluvchi molekula (“suvni sevuvchi”)
Amfipatik Gidrofil va gidrofob qismlar tutuvchi molekula
Fosfolipid Glitserin, ikkita yogʻ kislota qoldigʻi va fosfat guruhidan iborat amfipatik lipid
Fosfolipid qoʻshqavat Dumlari ichkariga qaragan ikki qavat fosfolipidlardan tuzilgan biologik membrana
Yarimoʻtkazuvchi membrana Ayrim moddalarni oʻtkazadigan membrana