Iishab chiqarish vositalari

1. 
   Xo‘jalikmablag‘larihaqidatushuncha.
   

Хo’jalik jarayonlari ma’lum mablag’lar zaxirasini talab etadi. Shuning uchun ham, ishlab chiqarish korxonalari imoratlar, mashinalar, uskunalar, materiallar, pul mablag’lari, nomoddiy aktivlar va shu kabi boshqa mablag’larga ega bo’ladi. Korxona mablag’larining manbalari- davlat jamg’armasidan, aksiyalarni chiqarish va sotishdan, muassislarning badallaridan, banklarning kreditlari hamda boshqa korxonalar va tashkilotlardan olingan qarzlar hisobidan, foydadan va boshqalardan tashkil etiladi. Хo’jalik faoliyatini to’g’ri boshqarishda korxonaning qanday mablag’larga egaligi, ularning joylashuvi hamda bu mablag’lar manbalari va maqsadlarini bilish kerak.

Shunga qarab korxonaning barcha mablag’lari ikki qismga guruhlanadi: birinchidan, ularning turlari hamda joylashganligiga qarab va ikkinchidan, tashkil topish manbai va qanday maqsadlarga yo’naltirilganligiga qarab.

Mablag’larni turlari va joylanishi bo’yicha guruhlash korxonaning xo’jalik faoliyatini xususiyatlariga bog’liq bo’ladi. Sanoat korxonalariga birinchi navbatda ishlab chiqarish faoliyatini amalga oshirish uchun mablag’lar bo’lishi kerak. Undan tashqari u operatsiya jarayonining ikki - ta’minot va sotish bosqichida ishlatiladigan mablag’larga ega bo’lishi kerak. Odatda korxonalar o’z xodimlarining ehtiyojlariga xizmat qiladigan noishlab chiqarish sohasidagi mablag’larga ham ega bo’ladi. Shunday qilib, korxona mablag’lari o’zlarining turlari va joylashishi bo’yicha quyidagi guruhlarga bo’linadi: iishab chiqarish vositalari; operatsiya sohasidagi mablag’lar; noishlab chiqarish sohasidagi mablag’lar. 2.“Balans” tushunchasivauningiqtisodiyahamiyati.

Balans (lot. balanx) — biron-bir faoliyatning bir-birini muvozanatlashi lozim boʻlgan tomonlari (mas, daromadlar va harajatlar) oʻrtasidagi nisbatlarning miqdoriy ifodasi. Iqtisodiyotda buxgalteriya balansi, ijtimoiy mahsulot balansi, savdo balansi, mehnat resurslari balansi, daromadlar va harajatlar balansi, toʻlov balansi va boshqa balanslar mavjud.

3. Analitikvasintetikhisobhaqidatushuncha.

Kompaniyadagi buxgalteriya hisobi foydalanuvchilarga ma'lumotlarning aniqligini ta'minlaydi. Uni umumlashtirish uchun hisobga olish ma'lumotlari sintetik hisobvaraqlarda qiymat jihatidan tizimlashtirilgan va boshqalar batafsil transkript ma'lumotlarga tabiiy va qiymat hisoblagichlari, shuningdek subkontolardan foydalangan holda analitik hisobga olish orqali erishiladi. Buxgalteriya hisobining tuzilishi uyg'un tizimga bo'ysunadi - bu ba'zi bir schyotlar to'g'risidagi ma'lumotlar boshqalari to'g'risida ma'lumotni shakllantirish uchun asos bo'lib qolganda, bu hisob-kitoblar iyerarxiyasining bir turi.

Sintetik buxgalteriya sintetik schyotlar bo'yicha amalga oshiriladigan summa deb tushuniladi buxgalteriya ma'lumotlari belgilangan mezonlarga muvofiq kompaniyaning mulk guruhlari, hisob-kitoblari va operatsiyalari bo'yicha.

Analitik buxgalteriya hisobi bitta sintetik schyot ichida davom etayotgan jarayonlar to'g'risida batafsil ma'lumotlarni birlashtirgan shaxsiy yoki boshqa hisobvaraqlarda yuritiladi. 4. O‘zbekistonRespublikasida buxgalteriyahisobiningkonsepsiyasi (Buxgalteriyahisobito‘g‘risidagiqonun, nizom, BHMSlar).