To’lov Balansi Jamshid Omonkeldiyev
Download 43.69 Kb.
|
Iqt13
Toʻlov balansi — bir mamlakatdan boshqa mamlakatlarga toʻlovlar koʻrinishidagi pul mablagʻlari harakatini aks ettiradigan jadval, roʻyxat. Toʻlov balansi muayyan muddat davomida mamlakat chet ellarga toʻlagan va xuddi shu davr mobaynida mamlakatga chet eldan tushgan toʻlovlar summalari nisbatini tavsiflaydi. Toʻlov turkumiga tashqi qarz, uning foizi, chetdan olingan (import) tovarlar va xizmatlar haqi, xorij investitsiyalari, xorijda diplomatik ishlarni, iqtisodiy aloqalarni yuritish xarajatlari, fuqarolar va qoʻshma korxonalarning chet elga pul oʻtkazmalari va boshqa kiradi. Chetdan keladigan tushumlar boshqa davlatlar qaytargan qarzlar, ularning foizi, xorijdagi korxonalar va tashkilotlardan oʻtkazilgan foyda, eksport qilingan tovarlar va xizmatlar haqi, boshqa yurtlik fuqarolar, korxonalar, tashkilotlar, shuningdek, xalqaro yoki mintaqaviy tashkilotlar oʻtkazgan puldan iborat boʻladi. Chetga berilgan toʻlovlarga nisbatan chetdan kelgan toʻlovlar koʻp boʻlsa Toʻlov balansi faol hisoblanadi (Toʻlov balansi saldosi ijobiy). Bunday hodda mamlakatga valyuta koʻproq oqib keladi, uning valyuta fondi oʻsadi, aks hodda Toʻlov balansi passiv boʻlib, valyuta chiqib ketadi va valyuta fondi qisqaradi (Toʻlov balansi saldosi salbiy) Toʻlov balansining muhim qismini tovarlar va xizmatlar eksport va importi — savdo balansi tashkil etadi To‘lov balansi – ma’lum bir vaqt mobaynida (chorak, yarim yil, bir yil va h.k.) bir mamlakat va unda ro‘yxatdan o‘tgan korxonalar, jismoniy shaxslar va davlat idoralarining boshqa mamlakatlardagi korxonalar, jismoniy shaxslar va davlat idoralari bilan amalga oshirgan barcha iqtisodiy operatsiyalarini o‘zida aks ettiruvchi statistik hisobotdir. Masalan, tovar va xizmatlarni eksport yoki import qilish, boshqa bir davlatga kredit berish yoki jalb etish, kredit bo‘yicha to‘lovlarni amalga oshirish, xalqaro pul o‘tkazmalari, qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha xalqaro savdolar va boshqalar shular jumlasidandir. Ushbu hisobot mamlakat tashqi iqtisodiy holatini tahlil qilish va unga oid pul-kredit, valyuta siyosati kabi makroiqtisodiy siyosatni amalga oshirish uchun muhim statistik asos vazifasini o‘taydi. Xalqaro valyuta jamg‘armasining tasnifiga binoan, to‘lov balansi joriy operatsiyalar hisobi, kapital bilan bog‘liq operatsiyalar hisobi, moliyaviy operatsiyalar hisobi hamda sof xatolar va yo‘qotishlar kabi tarkibiy qismlardan iborat. Tovarlar va xizmatlar eksporti va importi, bir mamlakatning xorijda ishlovchi hamda o‘sha davlatda ishlovchi chet ellik ishchilarning daromadlari va xarajatlari, bir mamlakatning tashqi aktivlari va majburiyatlari bo‘yicha qo‘lga kiritgan yoki to‘lab berishi lozim bo‘lgan daromadlari, shuningdek, xalqaro pul o‘tkazmalari, grantlar va insonparvarlik yordamlari va boshqa operatsiyalar to‘lov balansining joriy operatsiyalar hisobida aks etadi. Bundan tashqari, bir mamlakatdagi korxonaning boshqa bir mamlakat korxonasiga katta miqdorda bag‘araz moliyaviy resurs taqdim etishi yoki ixtiyoriy ravishda qarzidan voz kechishi kabi kapital transfertlari hamda yer, tabiiy resurslar, shartnomalar, marketing ishlanmalari kabi ishlab chiqarilmagan nomoliyaviy aktivlar savdolari to‘lov balansining kapital bilan bog‘liq operatsiyalar hisobida jamlanadi. Shuningdek, mamlakatlar o‘rtasidagi aktivlar va majburiyatlar bilan bog‘liq operatsiyalar to‘lov balansining moliyaviy operatsiyalar hisobida yuritiladi. Moliyaviy hisob to‘g‘ridan to‘g‘ri investitsiyalar, portfel investitsiyalar, moliyaviy derivativlar (svop, opsion va h.k.), boshqa investitsiyalar (valyuta va depozitlar, savdo kreditlari hamda avanslari va boshqalar) va rezerv aktivlaridan iborat. Nazariy jihatdan, joriy hamda kapital bilan bog‘liq operatsiyalar hisoblari saldosi yig‘indisi moliyaviy hisobning saldosiga teng bo‘lishi lozim. Ammo, amaliyotda hisobot shakllanishida foydalaniladigan ma’lumotlar turli manbalardan olinishi, aktiv va majburiyatlar qiymatining o‘zgarishi va boshqa o‘zgarishlar to‘lov balansi qismlarining nomutanosibligiga olib keladi. Ushbu nomutanosibliklar to‘lov balansida sof xatolar va yo‘qotishlar sifatida ko‘rsatiladi. Markaziy bank taqdim etgan “O‘zbekiston Respublikasi to‘lov balansi, xalqaro investitsion pozitsiyasi va tashqi qarzi” nashriga ko‘ra, 2019 yilning 9 oyi yakunlari bo‘yicha joriy operatsiyalar hisobining defitsiti o‘tgan yilning mos davriga nisbatan deyarli ikki martaga qisqargan bo‘lib, 1,4 mlrd. AQSh dollarini tashkil etdi. Defitsitning qisqarishi eksportning o‘sish sur’atlari importnikiga nisbatan yuqoriroq bo‘lgani bilan izohlanadi. Joriy operatsiyalar hamda kapital bilan bog‘liq operatsiyalar hisoblaridagi defitsitlar moliyaviy operatsiyalar hisobi evaziga moliyalashtiriladi. Masalan, joriy operatsiyalar hisobi defitsitining asosiy manbalaridan biri bo‘lgan savdo balansi defitsiti (import hajmining eksport hajmidan ortiqligi) asosan moliyaviy operatsiyalar hisobidagi investitsiyalar va qarzlar evaziga qoplanadi. O‘zbekiston misolida ko‘radigan bo‘lsak, Markaziy bank ma’lumotiga ko‘ra, 2019 yilning 9 oyi davomida amalga oshirilgan tovarlar importning katta qismini (32%) mashinalar, uskunalar hamda mexanizmlar tashkil qilmoqda. Ushbu mahsulotlar uchun to‘lovlar asosan moliyaviy hisobdagi jalb qilinayotgan investitsiyalar hamda tashqi qarzlar evaziga moliyalashtirildi. Jahon tajribasida to‘lov balansi hisoboti asosan Markaziy bank yoki Statistika qo‘mitasi (Statistik idora) tomonidan shakllantiriladi va har chorakda foydalanuvchilarga taqdim qilinadi. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki 2018 yildan boshlab to‘lov balansi bo‘yicha statistik hisobotni Xalqaro valyuta fondining To‘lov balansi va xalqaro investitsion pozitsiya bo‘yicha qo‘llanmasining oltinchi nashriga asosan shakllantiradi va Kengaytirilgan ma’lumotlarni tarqatishning umumiy tizimida o‘rnatilgan muddatlarda tahliliy ko‘rinishdagi nashr bilan birgalikda jamoatchilik uchun taqdim qiladi. The to'lov balansi xorijdagi barcha to'lovlar va majburiyatlarni belgilangan muddat ichida mamlakatning turli sub'ektlari o'rtasida chet eldan olingan barcha to'lovlar va majburiyatlarga nisbatan aks ettiradi. Bu mamlakatda va undan tashqarida bo'lgan barcha moliyaviy oqimlarning rekordidir. To'lov balansi, mamlakat o'z importi uchun to'lash uchun etarlicha mablag 'to'playaptimi yoki yo'qligini ko'rsatadi. Shuningdek, bu millat o'z taraqqiyoti uchun to'lash uchun etarlicha iqtisodiy ishlab chiqarishni ishlab chiqaradimi yoki yo'qligini aniqlaydi. To'lov balansidagi defitsit mamlakat eksportga qaraganda ko'proq mahsulot, kapital va xizmatlarni import qilishini anglatadi. Shuning uchun u o'z importini to'lash uchun boshqa mamlakatlardan qarz olishi kerak. Qisqa muddatda bu mamlakat iqtisodiy o'sishini qo'llab-quvvatlaydi. Bu o'qish uchun to'lash uchun maktabdan kredit olishga o'xshaydi. Ushbu arzon o'zbek vositasi ko'rish qobiliyatini 98% tiklaydi Uzoq muddatli istiqbolda mamlakat aniq jahon iqtisodiy ishlab chiqarishining ishlab chiqaruvchisi emas, balki iste'molchisiga aylanadi. Siz kelajakdagi o'sishga sarmoya kiritmasdan, iste'mol uchun to'lash uchun qarzga botishingizga to'g'ri keladi. Agar defitsit etarlicha uzoq davom etsa, mamlakat o'z kreditorlarini to'lash uchun o'z aktivlarini sotishi kerak. Ushbu boyliklarga tabiiy resurslar, er va tovar kiradi. Balans profitsiti To'lov balansining profitsiti bu mamlakatning importidan ko'ra ko'proq eksport qilishini anglatadi. Sizning hukumatingiz va rezidentlaringiz tejamkorlardir. Ular barcha milliy ishlab chiqarishlarni to'lash uchun etarli kapital bilan ta'minlaydilar. Ular hatto mamlakat tashqarisida ham qarz berishlari mumkin edi. Ortiqcha narsa qisqa muddatda iqtisodiy o'sishni kuchaytiradi. Mahsulotlaringizni sotib oladigan mamlakatlarga qarz berish uchun sizda qo'shimcha mablag'lar mavjud. Eksportning ko'payishi fabrikalarda ishlab chiqarishni ko'paytiradi va ko'proq odamlarni yollashga imkon beradi. mamlakat faqat eksport hisobiga o'sishga juda bog'liq bo'lib qoladi. Siz o'z fuqarolaringizni ko'proq pul sarflashga undashingiz kerak. Kattaroq ichki bozor mamlakatni valyuta kurslarining tebranishlaridan himoya qiladi. xususiyatlari To'lov balansi mamlakatda jismoniy shaxslar, davlat idoralari va kompaniyalari millatdan tashqaridagi boshqa tashkilotlar bilan amalga oshiradigan barcha operatsiyalarni o'z ichiga oladi. Ushbu bitimlar mahsulot eksporti va importi, kapital va xizmatlar, shuningdek pul o'tkazmalari va tashqi yordamdan iborat. Mamlakatning sof xalqaro investitsiya holati va to'lov balansi uning xalqaro hisobvarag'ini tashkil etadi. To'lov balansida qayd etilgan barcha operatsiyalar yig'indisi nolga teng bo'lishi kerak, qachonki kapital hisobi keng belgilansa. Buning sababi shundaki, hisob-kitob schyotidagi har bir kredit kapital hisobvarag'ida tegishli debetga ega va aksincha. Ushbu arzon o'zbek vositasi ko'rish qobiliyatini 98% tiklaydi Biroq, amalda statistik farqlar har qanday iqtisodiyot o'rtasida amalga oshirilgan bitimlarning har birini aniq hisoblash qiyinligi tufayli yuzaga keladi. Agar biron bir mamlakat mahsulotni eksport qilsa, u joriy hisobvarag'ning krediti hisoblansa, u kapital hisobvarag'i debeti bo'lgan holda, ushbu element to'langanda xorijiy kapitalni import qiladi. Agar mamlakat kapital eksporti orqali o'z importini moliyalashtira olmasa, buni Markaziy bank zaxiralarini kamaytirish orqali amalga oshirishi kerak. Iqtisodiy siyosat To'lov balansi to'g'risidagi ma'lumotlarning ayrim jihatlari, masalan, to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar va to'lovlarning nomutanosibligi, millat siyosatchilari tomonidan hal qilinadigan asosiy masalalardir. Masalan, biron bir mamlakat biron bir sohaga chet el investitsiyalarini jalb qilish bo'yicha belgilangan siyosatni qabul qilishi mumkin. Boshqa bir davlat eksportni rag'batlantirish va valyuta zaxirasini ko'paytirish uchun o'z valyutasini sun'iy ravishda past darajada ushlab turishga intilishi mumkin. To'lov balansining tuzilishi - joriy hisob Bu mamlakatning xalqaro savdosini, shuningdek sof daromadning investitsiyalar va to'g'ridan-to'g'ri to'lovlarga ta'sirini o'lchaydi. Bu tovarlar savdosi, xizmatlar va bir tomonlama transfertlardan iborat. Agar biron bir mamlakat aholisi faoliyati barcha xaridlarini, tadbirkorlik faoliyatini va hukumat infratuzilmasi xarajatlarini moliyalashtirish uchun etarli daromad va jamg'arma ta'minlasa, u holda joriy hisob-kitob balanslanadi. Kamomad Joriy hisob-kitob defitsiti - bu mamlakat aholisi importga tejashdan ko'ra ko'proq mablag 'sarflashidir. Kamomadni moliyalashtirish uchun boshqa mamlakatlar pul qarz berishadi yoki defitsit mamlakat kompaniyalariga sarmoya kiritishadi. Kredit beradigan mamlakat odatda defitsitni to'lashga tayyor. Ammo, agar defitsit uzoq vaqt davom etsa, u iqtisodiy o'sishni sekinlashtiradi, chunki xorijiy kreditorlar o'zlarining sarmoyalaridan etarli daromad oladimi deb hayron bo'lishadi. Savdo balansi Bu mamlakatning importi va eksportini o'lchaydi. Bu to'lov balansining eng katta tarkibiy qismi bo'lgan joriy hisob-kitobning eng katta qismidir. Savdo defitsiti Bu mamlakat eksport qilgandan ko'ra ko'proq import qilganda paydo bo'ladi. Import - bu chet elda ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlar, garchi ular mahalliy kompaniya tomonidan chet elda ishlab chiqarilgan bo'lsa ham. -Moliyaviy hisob Aktivlarga xalqaro egalikdagi o'zgarishlarni tavsiflaydi. Moliyaviy hisob korxonalar, ko'chmas mulk, obligatsiyalar va aktsiyalarga investitsiyalar bilan bog'liq xalqaro pul oqimlarini hujjatlashtiradi. Shuningdek, xorijiy zaxiralar, oltin, chet eldagi xususiy aktivlar va to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar kabi davlat aktivlari kiradi. Agar xorijiy mulkchilik ichki mulkka nisbatan ko'proq ko'payadigan bo'lsa, moliyaviy hisobotda defitsit paydo bo'ladi. -Kapital hisobvaraq Bu mamlakat ishlab chiqarishi, jamg'arma va daromadiga ta'sir qilmaydigan moliyaviy operatsiyalarni o'lchaydi. Soliq to'lovlari va qimmatli qog'ozlarni aktivlarga o'tkazish kabi moliyaviy aktivlarni o'tkazishni o'z ichiga oladi. Xalqaro to'lov balansi Dunyoning aksariyat mamlakatlarida o'z mamlakatlarida pul sifatida ishlatiladigan o'zlarining milliy valyutalari mavjud. Garchi barcha valyutalar pul bo'lsa-da, dunyodagi pullarning katta qismi aslida elektron ma'lumotlar sifatida saqlanadi, masalan, bank ma'lumotlar bazalarida tekshirish va omonat hisobvaraqlari. Agar mahalliy rezident chet el mahsuloti yoki xizmatini sotib olishni xohlasa, avval sotib olish uchun milliy valyutani chet el valyutasiga o'tkazishi kerak. Agar kompaniya mahsulotni chet elda sotmoqchi bo'lsa, u holda kompaniya ushbu sotuvlar uchun valyuta oladi. Tijorat ushbu pulning to'lovini olgach, chet el valyutasini o'zining milliy valyutasiga o'tkazadi. Xalqaro to'lov balansi - bu ma'lum bir vaqt oralig'ida, oylik, chorakda yoki har yili amalga oshirilgan ushbu xalqaro operatsiyalarning sof natijalarining fotosurati. Debet va kredit Har bir xalqaro operatsiya to'lov balansining krediti yoki debetidir. Kreditlar - bu milliy daromad yoki majburiyatlarni ko'paytiradigan yoki aktivlar yoki xarajatlarni kamaytiradigan operatsiyalar. Boshqa tomondan, to'lov balansi debetlari kreditlarga qarama-qarshi bo'lgan operatsiyalardir. Shuning uchun, agar AQSh rezidenti Avstraliya zayomini sotib olsa, obligatsiyani to'lash kredit hisobiga amalga oshiriladi va to'lov balansining debeti Amerika Qo'shma Shtatlari tomonidan xorijiy qiymatlarning oshib borishi natijasi bo'ladi. Agar amerikalik kompaniya tovarlarni import qilsa, aktivlarning ko'payishi to'lov balansi debetiga aylanadi, tovarlarni to'lash uchun javobgarlik esa kreditdir. Kapital hisobvarag'i Bu yer kabi jismoniy mol-mulk kabi moliyaviy bo'lmagan aktivlarni va ishlab chiqarish uchun zarur bo'lgan, ammo olmos qazib olish uchun ishlatiladigan kon kabi ishlab chiqarilmagan aktivlarni sotib olish yoki tasarruf etish to'g'risida. Kapital hisobvarag'i qarzlarni kechirish, mamlakatni tark etgan yoki mamlakatga kirgan muhojirlarning tovarlari va moliyaviy aktivlarini o'tkazish, asosiy vositalarga egalik huquqini o'tkazish natijasida yuzaga keladigan pul oqimlaridan iborat. Shuningdek, asosiy vositalarni sotish yoki sotib olishdan olingan mablag'larni o'tkazish, xayr-ehson va meros uchun soliqlar va boshqalar. Kapital va moliyaviy hisob qaydnomasida bir mamlakat va boshqa dunyo o'rtasidagi kapital va moliya oqimlari qayd etiladi. Oqim turlariga quyidagilar kiradi: Haqiqiy to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar Bu mulk egalari yoki aktsiyadorlari biznesni nazorat qilishning ba'zi bir elementlariga ega bo'lgan kompaniyaga investitsiyalarni anglatadi. Masalan, Xitoyda ishlab chiqarish zavodini tashkil etuvchi AQShdagi kompaniya. Portfelga investitsiyalar Masalan, chet elda mavjud bo'lgan biznes aktsiyalarini sotib oladigan mamlakatdan investor. Portfelga investitsiya kiritish bilan investor kompaniya ustidan nazoratga ega emas. Moliyaviy hosilalar Ular asosiy qiymati boshqa aktivga asoslangan har qanday moliyaviy vosita, masalan, valyuta, foiz stavkalari, xom ashyo yoki ko'rsatkichlar. Zaxira aktivlari Ular mamlakat pul-kredit organlari, ya'ni markaziy bank tomonidan nazorat qilinadigan xorijiy moliyaviy aktivlardir. Ushbu aktivlar defitsitni moliyalashtirish va muvozanat bilan kurashish uchun ishlatiladi. Zaxira aktivlariga oltin, maxsus olish huquqlari va mamlakat markaziy banki qo'lidagi valyutalar kiradi. O'tkazmalar qoldig'i Ular bir mamlakatdan ikkinchisiga pul evaziga hech narsa olinmaydigan pullarni, tovarlarni yoki xizmatlarni bir tomonlama o'tkazish. Ular ishchilarning pul o'tkazmalari, xayr-ehsonlar, yordam va subsidiyalar, rasmiy yordam va pensiyalarni o'z ichiga oladi. O'zining tabiatiga ko'ra transfertlar iqtisodiy ishlab chiqarishga ta'sir qiluvchi real resurslar hisoblanmaydi. Bir tomonlama o'tkazishda bir tomon ikkinchi tomonga o'tkazishni amalga oshiradi. Ular boshqa tomondan hech narsa olmaydilar. Bir tomonlama pul o'tkazmalari ko'pincha hukumatlar uchun xayriya mablag'lari, chet el yordami yoki biron bir tomon evaziga hech narsa olmasdan boshqa mamlakatga, aholiga yoki hukumatga to'lovlarni yoki narsalarni etkazib berishga va keyin berishga rozi bo'lgan har qanday operatsiyani o'z ichiga oladi. Buni ikki tomonlama transfer bilan taqqoslash mumkin. Ikki tomonlama pul o'tkazmasi ikki tomonning tovar, pul yoki xizmatlarni almashishini o'z ichiga oladi. Bir tomonlama o'tkazmalar mamlakatning to'lov balansining joriy hisobvarag'iga kiritilgan. Ular xalqaro savdodan farq qiladi, bu ikki tomonlama transfer bo'ladi, chunki savdoda ikki tomon ishtirok etadi. Bir tomonlama pul o'tkazmalari gumanitar yordam va immigrantlar tomonidan avvalgi yashash joylariga to'lanadigan to'lovlar kabi narsalarni qamrab oladi. To'lov balansidagi xatolar va kamchiliklar Nazariyada kapital va moliyaviy schyotlar summasi balansi joriy schyot balansi bilan muvozanatlashtirilishi kerak, shunda umumiy schyot muvozanatlanadi, ammo amalda bunga faqat buxgalteriya balansi yordamida erishiladi. aniq xatolar va kamchiliklar. Ushbu qurilma to'lov balansi ma'lumotidagi turli xil xato va kamchiliklarni qoplaydi, bu esa ushbu yakuniy balansning hisobini nolga tenglashtiradi. Valyuta kurslarining o'zgaruvchanligi bilan pul qiymatining o'zgarishi to'lov balansidagi kelishmovchiliklarni kuchaytirishi mumkin. Ortiqcha va defitsit Ortiqcha qoldiq butun dunyoda kreditorlar iqtisodiyotining ko'rsatkichidir. Bu mamlakat sarmoyalash o'rniga qancha mablag 'tejashni ko'rsatmoqda. Ortiqcha narsalar oltin yoki valyutani sotib olish yoki qarzlarni to'lash uchun mavjud bo'ladi. Ortiqcha profitsitga ega bo'lgan mamlakat boshqa iqtisodiyotlarga o'z mahsuldorligini oshirishga, shuningdek, defitsitga yo'l qo'yishga imkon beradi. Kamomad butun dunyoga qarzdor bo'lgan iqtisodiyotni aks ettiradi. Ichki iste'mol va investitsiya ehtiyojlarini qondirish uchun u tejashga qaraganda ko'proq mablag 'sarflaydi va boshqa iqtisodiyot manbalaridan foydalanadi. Joriy hisobvaraqda kamomad mavjud bo'lganda, farq kapital hisobvarag'idan olinishi yoki moliyalashtirilishi mumkin. Kamomadni moliyalashtirish oltin yoki valyuta sotish orqali amalga oshiriladi. Shuningdek, boshqa markaziy banklar yoki Xalqaro valyuta fondidan olingan kreditlar orqali. Mamlakat joriy hisobot kamomadini kapital hisobvarag'i bilan moliyalashtirganda, mamlakat ko'proq tovar va xizmatlarga ega bo'lish uchun kapital aktivlaridan voz kechadi. Misollar Joriy hisob-kitob taqchilligi 2006 yilda AQShning amaldagi hisobdagi defitsiti rekord darajadagi $ 803 milliardga yetdi. Bu esa bunday muvozanatning barqarorligi to'g'risida tashvish uyg'otdi. U turg'unlik davrida tushgan, ammo endi yana o'sib bormoqda. Kongressning byudjet idorasi joriy hisob-kitob taqchilligi xavfi haqida ogohlantirdi. Shuningdek, u bir nechta echimlarni taklif qildi. Birinchidan, amerikaliklar kredit kartalaridagi xarajatlarni qisqartirishi va o'zlarining jamg'arma stavkalarini mahalliy biznes o'sishini moliyalashtirish uchun etarlicha oshirishi kerak. Ikkinchidan, hukumat sog'liqni saqlashga sarflanadigan xarajatlarni kamaytirishi kerak. Buning eng yaxshi usuli sog'liqni saqlash xarajatlarini kamaytirishdir. Agar ushbu echimlar ishlamasa, bu inflyatsiyaga, foiz stavkalarining ko'tarilishiga va turmush darajasining pasayishiga olib kelishi mumkin. Savdo balansi 2017 yilda Qo'shma Shtatlar xorijiy mamlakatlar bilan 5,2 trln. Bu 2,3 trillion dollarlik eksport va 2,9 trillion dollarlik import edi. U eksport bo'yicha uchinchi, ammo asosiy import qiluvchi hisoblanadi. O'z eksportini oshirishga qodir bo'lgan asosiy to'siqlardan biri bu boshqa mamlakatlarning yashash xarajatlari pastligi. Ular narsalarni arzonlashtirishi mumkin, chunki ular ishchilariga kam maosh berishadi. Siz AQShda hamma narsani qilishingiz mumkin edi, ammo bu juda qimmatga tushadi. AQSh importi mahalliy ishlab chiqarilgan mahsulotlarga qaraganda arzonroq. Savdo defitsiti AQSh savdo defitsitining katta qismi ushbu mamlakatning chet el neftiga bog'liqligidan kelib chiqadi. Neft narxi ko'tarilsa, savdo balansi ham oshadi. Download 43.69 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling