Infekciyali kesellikler Jara infekciyasi keselligi

Reje:

1. 
   Infekciyali kesellikler
   
2. 
   Jara infekciyasi keselligi
   
3. 
   Jara Sepsisi, sepsis haqqinda tusinik
   
4. 
   Anaerob klostridial infeksiya
   

Irińli infeksiya. Irińli jara infekciyası jara infekciyasınıń eń kóp ushraytuǵın

turi bolıp tabıladı. Irińli jara uzaq m uddat dawam etetuǵın b o lsa, ádetde,
stafilokokka gram m anfiy m ikroblar - ishek tayaqshası, protey hám
basqalar qosıladı. Keyinirek grammanfiy m ikroorganizmlar ústin kelip, irińli isiwin uzaq dawam etiwine alıp keledi.
Irińli jara infekciyası yaralanishdan so*ng 3 - 5 kún o 'tgandan
keyin klinikalıq belgileri kórinetuǵın boMadi. Irińlew dene temperaturasınıń
eliriwi, qaltıratpa, pulsning tezleniwi, neytrofilni shepke urılıwı úlken
leykotsitozi sıyaqlı um um iy beigilarda kórinetuǵın boMadi. Jergilikli: yarada
awrıw kúshayadi, isiw artadı hám jara shetlerinde giperem iya,
onıń diywalları iriń menen oraladı, yaradan iriń aǵıw payda
boMadi. Eger jik q o 'yilgan boMsa, ol o 'lgan tap 'qim aga botib kiredi
hám patologikalıq jara ajratmasining cliiqib ketiwin qıyınlastıradı.
0 'rab turǵan teri astı tap 'qima hám m ushaklararo yogk kletchatkasining processga qosılıwı jara von fiegnionasini rawajlanıwına alıp
keledi.
Bunda kletchatkaning irińli inllltratsiyasi anıq shegaraǵa iye
bo'lm aydi.
Abssess — shegaraiangan dem arkatsion leykotsitar diywallı yamasa fibroz kapsula júzege kelgen lokal palań alarning irińli eriwi bolıp tabıladı.
Klinikalıq abssess ústinde isik, teri qavalining giperemiyasi; paypaslaganda kúshli awrıw hám isik ortasında b o 'shashish, abssess boslig'ida
suyiiq iriń bolsa tınısh irlash anıqlanadı.
Y iringli tap 'p lam a bul irińni jara y o n id ag i ch o 'n ta k la rid a
tap 'planishiga aytilib, jara arig i arqalı yom az waqıt drenajlanadi. Iriń
qaltalarǵa mexanik túrde túsedi. Klinikalıq iriń jıynaq larini
belgileri kem kórinetuǵın hám sol sebepü kesellikti anıqlaw q o 'yish qıyınlaw boMadi.
Ayırım waqıtlarda gúmp az waqıt sebepü diagnostik punksiya waqtında anıqlaw múmkin. Suyektiń irińli processga tartiüshi, emlewi qıyın
beriletuǵın o 'q osteomiyelitiga alıp keledi. Ayırım waqıtlarda keshiwi
sozılmalı ózgeshelikke iye bolıp, suyek bólim larini ikkilanichi o'lini
hám sekvestrlari júzege keliwine sebep b o la d i.
Tesip kirgen yaralanishlarda irińli process organizmdiń seroz
boslıqlarında suyıq irińni toplanıwına — empiyemaga alıp keldi.
Irińli peritonitlar, artritlar hám perikarditfar aslini alǵanda empiyema bolıp tabıladı. Ádetde empiyemalar salmaqli keshiwi, emlewge qıyın beriliwi, joqarı temperaturalı keshiwi menen ajraladi`. Irińli infeksiyalı yarani emlewde
aw al jara ajratmasini erkin oqib shıǵıwına múmkinshilik jaratıw zamr.
Nekrotik tap kqimalarni hám jat denesiarni alıp tastap, yaraga ekilemshi xirurgiya ishlovi beriledi. Jara keń ashıq jaǵdayda qaldırilib, 10
% natriy xlorid eritm asi menen shimdirilgan tam ponlarni bos h o latda q o 'yib tap 'ldiri) adi. Jara qaptal ilcgm analardıńları, abssesslar, irińli
jıynaq lar yoriladi hám drenaj qoyıldı. Irińli boslıqlar antiseptik
eritm alar (vodorod perikisi, furatsillin, rivanol, 2%
Infeksion tásirdiń rawajlanıwı yaralanish xarakteri (oskolkadan
yaralanganda infeksiya o 'qd an yaralanganga salıstırǵanda kóbirek rawajlan ad i) hám yaralanish jayınıń anatom ik ózgeshelikine baylanıslı bolıp tabıladı. Salmaqli
tásir: sepsis, anaerob infekiiya, b o 'g'im ishi irińi, irińli-shırıw
hasa rati paxtanıń ǵóregi san bo 'g 'im ida jelke hám tirsek bo'g'imiga salıstırǵanda
eki ese kóp ushraydı. Bul tásir dize hám ayaq alaqan bo'g 'imi
yaralanishida da gúzetiledi. C hanoq-san hám dize bo'g'imida tásirn ın g rawajlanıwı hám salmaqli keshiwi bo'g'imni m urakkab topografikalıqan ato m ik dúzilisi sebepli bolıp tabıladı.
Jara sepsisi. Bul tap 'g'ridan tap 'g'ri birlam chi irińli oshaqtan
baylanıslılıǵın y o 'qotgan um um iy irińli infeksiya bolıp tabıladı. Uzaq m uddat
irińli yaraning, irińli-rezorbtiv isitm aning bar ekenligi azıwǵa,
parenximatoz a 'zolarining distrofik o 'zgarishlariga, immunologik m uhofazaning sezilerli tómenlewine, organizmdiń um um iy areaktivligi rawajlanıwına alıp keledi.
Salmaqli irińli process tiykarında jara infeksiyanıń birinshi kúnleriniń o 'zidayoq rawajlanıwında sepsisga alıp keliwi múmkin. Kóp klinikalıq
belgileriniń bir-birine o 'xshashligi sebepli sepsis hám irińli-rezorbtiv
ısıtpanı salıstırıwlaw diagnostikası m a'lum qıyınshılıqlar tuwdıradı.
Sepsisga qanda m ikroblarning bar ekenligi xarakterli bolsa -de, eger
bul kórselkich m ajburiy esaplanbaydı.
Sepsisning 2 tiykarǵı formaları ajratıladı : septikopiyemiya uzaq orınlarda irińli m etastalarning bar ekenligi; septisemiya — irińíi metastazlarsiz. Sepsis irińli-rezorbliv ısıtpaǵa salıstırǵanda júdá zıyanlı hám salmaqli
o 'tadi.
Klinikalıq sepsis joqarı isitm a, titirew menen q o 'zg'alish, ǵulǵula kórinisinde b o 'Iadi. Teri qabatları aǵıs tir, yarasim az waqıt tusda. Íshteyi buz'ladı, waqıtı -waqıtı menen qusıw, ichburug* boladı. A nem iya, yotoq jara, pnevm oniya, trom boflebitlar rawajlanadı. Q onda neytrofilli leykotsitoz, limfopeniya, aneozinofiliya, gipoproteinem iya. Yarada
jergilikli ekilemshi nekrozlar júzege keledi, maydalawlar tómen,
ekilemshi qan aǵıs lar bolıwı múmkin. Sepsisni emlew ko*p q iyinchiliklar tuwdırib, úlken háreketlerdi talap etedi. Y araning ikkilam chi xirurgiya ishlovi, abssesslar, flegm analardıńlar, irińli tap 'plam Iari,
metastatik irińliklerdi jarıq olardı antiseptik eritm alar menen juwıw hám keń drenajlash atqarıladı. Y aradom i ómirin saqlap qalıw
maqsetinde keń jaralarda hám irińli infeksiyanı tarqalǵanlıǵında q o 'loyoqlarda am putatsiya orınlawǵa kórsetm a keńeytiriledi.
Aqırǵı jıllarda sepsisning keshiwi 3 tiykarǵı fazaǵa ajratıladı.
BaslangMch - júzimsem iya fazası. Intensiv em alıp barılsa, onı 10—
15 kúnde joytıw múmkin.
Eger sepsisning klinikalıq kórinisleri háwij alıp barsa, lekin irińli
o 'choqlar b o lm asa, oǵan septisemiya fazası dep ataladı. Processni jáne de
dawam etiw hám m etastatik irińli oshaqlar so d ir b o 'lsa oǵan septikopiyemiya fazası dep ataladı.
M ikrofloraning ta 'sirchanligini anıqlap, k atta dozada m ahalliy hám
vena úshek iriga antibiotiklar qol! aniladi.
Dezintoksikatsiya maqsetinde úlken m iqdorda vena úshek iriga natriy
xloridli izotonik eritm asi, 5% li glukoza eritm asi, gem odez, reopoliglyukin, qayta qan, plazm a, beloklı preparatlar quyiiadi. Joqarı kalloriyali beloklarǵa hám vitaminlarga bay awqatlar, ayırım jaǵdaylarda azıqlar aralasm asini qarınǵa túsirilgen zond arqalı beriw zárúr. Immunologik him oyasini asırıw maqsetinde stafiiokokka qarsı gamma-globulin, im m un plazma qollanıladı. Sepsis hám júzimsiko-rezorbtiv isıtpalı jaradarlar tap ulıwma irińli infeksiya tamamlanılmaganligiga shekem transport qurallarında kóshiriIishga jaramsız.
Chirituvchi infeksiya. Ayırım jaradarlarda klinikalıq keshiwi ádetdegi
irińli hám anaerob klostridial infeksiyadan parıqlanıwshı bólek jara
infekciyasınıń og 'ir túri rawajlanadı. B oday infeksiya yum shoq
tap 'qim alarning qalıń dızbekin tereń yaralanishlarida, ásirese aralıq, paxtanıń ǵóregi, san, tós, qarında gúzetiledi. C hirish infekciyası
tap 'qim alarning irińsiz progressiv nekrozi hám shırıwlı eriwi menen
ajraladi`.
Y aradorlam ing jaǵdayı tez hám progressiv yom onlashadi, organizm -
dıń salmaqli intoksikatsiyasi hám suwsızlıǵı artıp baradı. Shırıw infekciyasında tiykarǵı emlew ilajları da m a o 'lgan hám eriyotgan
tap 'qim ruwxıy azap i kesip taslaw hám keń drenajlashdan ibarat.

Anaerob klostridial infeksiya

Klostridial spora payda etiwshi anaerob, taǵı gazlı gangrena atı
menen m a'lum spetsifik anaerob infeksiya Ekinshi jáhán urısında
1-2% jaradarlarda gúzetilgen. Bul eń salmaqli jara infekciyalarınan biri
bo ') ib, 2 0 -5 0 % hoJlarda alım ǵa alıp keledi. Olardıń rawajlanıwına
m ikroorganizm lar turmıs iskerliginiń bir qatar qolay sharayatları : úlken dızbek ziyanlanǵan hám o '! gan palań alar, yaralam ing kóp tereń qaltaları hám m ushakiararo jarıqların jat dene hám detritlar
menen tap ig an lig i; yarani topıraq menen kóp pataslanganligi; qan úshek ir
ziyanları nátiyjesinde qan aylanıwınıń aynıwı, qo 'l-ayaqta jgutning
uzaq m uddat turǵanlıǵı, kóp qan joytıw, jaralarǵa kesh hám tap iiq
ishlovi bo'lm agan xirurgiya ishlovi, kórsetilmagan holiarda yaraga jik
qo 'yish.
A naerob infeksiyanı shaqırıwshı tiykarǵı tap 'rt túri m a'ium. Gazlı
gangrena kJostridiyasi (Cl perfringens) intensiv gaz payda etiw ózgeshelikine iye b o 'lgan kúshli nekrotoksik hám gomotoksik júzimsinlam i
shıǵaradı. Z ararli isik klostridiyasi (C l oedem aticus) tap 'qim alarda
tez tarqalatuǵın isikti shaqıradı. T o'qim ruwxıy azap i erituvchi klostridiy
(Cl hystoliticum ) proteolitik fermentler shıǵarıp átirap tap 'qim a! am ing
tez eriwine alıp keledi.

Paydalanilg’an adebiyatlar

1. 
   M. KARIYEV, R. ALIMOV A. SAIDOV
   

(HARBIY-DALA JARROHLIGI)

2. 
   Internet saytlari:
   

“Zionet.uz” ; “Wikipedia.uz”