Иншо мавзу: “менинг маҳаллам”

ИНШО
МАВЗУ: “МЕНИНГ МАҲАЛЛАМ”
РЕЖА:

1. 
   Маҳалла – Ватан ичра кичик ватандир.
   
2. 
   Маҳалла – улуғ қадриятларимиз бешиги.
   
3. 
   Бобом – маҳалламиз фахрийларидан.
   
4. 
   Бувимга ўхшашни ҳавас қиламан.
   
5. 
   Хулоса.
   

Маҳалла… Шу биргина сўз замирида бутун олам эзгуликлари, урф –одат ва анъаналари, қайноқ тафти мужассам. Маҳаллам менинг учун меҳри беминнат онам мисоли. Онам ҳар тонг бошим силаб уйғотиб, яхшиликларга ундаса, маҳаллам улуғ-улуғ мақсадлар сари қўлимдан тутиб ҳамдам бўлади. Онаизорим оқ ювиб оқ тараган бўлса, маҳаллам мана шу оқликни юрагимга кўчирган Каъбам десам хато бўлмайди. Боиси, киндик қоним тўкилган бу заминим оқ ниятларни кўнглимга тугишни ўргатган. Бировнинг ҳаққи ҳеч қачон бировники бўлмаслигини, халқимиздаги сабр-у қаноат тушунчаларининг қанчалик қон-қонимизга сингиб кетганлигини кўнглимга қадаган.

Азалдан Ватанни улуғлаб, унинг учун жонини фидо қилган аждодларимиз, ота-боболаримиз бизга юртни севишни, уни ардоқлашни ўргатиб келишган. Шунинг учун ҳам Ватан она сўзи билан доим бирга қўлланади. Ватаним – онам...
Шу Ватан ичра ватаним дея улғлаганим эса менинг маҳалламдир. Ватаним менинг учун барча эзгу ишларга ундовчи остонам бўлса, маҳаллам қўллагувчи ҳамдамимдир. Биринчи президентимиз таъкидлаганларидек, “Давлатчилигимиз тарихида биринчи марта маҳалла тушунчаси Конституциямизга киритилиб, унинг жамият бошқарувидаги ўрни ва мақоми белгилаб қўйилган”. Бу мақом ҳали-ҳалигача ўз ўрнини сақлаб, кундан кунга юксалиб боряпти. Биргина бизнинг маҳалламиз мисолида оладиган бўлсак, барча кишилар аҳил, иноқ яшашади. Бу, албатта, маҳалладошларимизнинг бирдамлигидан. Барча инсонлар ҳолидан, айниқса, кексаларимиз, меҳрга муҳтож кишиласрни тез-тез йўқлаб, уларнинг юмушларига биз, маҳалламиз болалари, қизлар ёрдамлашиб, оғирларини енгил қиламиз. Уларнинг арзимаз юмушларни бажарганимизда узундан узоқ дуо қилишлари, аввало, юртимизга тинчлик тилашлари мени доим тўлқинлантиради. Ахир шу эмасми буюк бахт. Ахир шу эмасми келажакка ишонч. Азалдан халқимизда “Олтин олма дуо ол, дуо олтин эмасми” мақоли бежизга айтилмаган. Бу олтинга тенг дуолар бизларни катта-катта марраларга ундайди. Ҳар гал ватанимиз ёшларининг фан ва спорт соҳасида эришган ютуқлари, қўлга киритган медаллари ҳақида эшитганимда ёки кўрганимда қалбим ҳаяжонга тўлиб, кўзимда ёш айланади. Кексаларимизнинг қилган дуолари ижобатини кўргандек бўламан.
Биз, юрт фарзандларининг бундай марраларга эришиши учун оиламизда, маҳалламизда берилаётган эътиборнинг самараси деб биламан. Оилаламизда кекса боболаримиз ҳар баҳор ёшгина невараларини етаклаб кўчак экиш учун боғга йўл оладилар. Бу оддий одат замирида қанчадан қанча маъно бор. Ёш гўдак жажжи қўллари билан ниҳолни ушлаб, бобосининг қилаётган ҳаракатларини кузатиб туради. Бу орқали унинг қалбига кўчак билан биргаликда эзгулик уруғи қадалади. У болакай улғайганда ҳам ёшлигида ўрганган одатини ҳар баҳор такрорлайверади. Бувиларимиз кекса бўлишларига қарамай қўлларига игна-ип олиб кашталар тикишади. Ёшгина жажжи қиз неваралари эса уларнинг атрофларида гирдикапалак бўлиб, тикишга уринишади. Бу оддийгина уриниш улардаги фазилатлар эшигини очади. Қизларимиз қўлига игна олиши билан сабр аталмиш юксак туйғуни ўзида шакллантириб боради. Сабаби, каштачилик, тикиш-бичиш кишидан алоҳида меҳр, сабр-тоқатни талаб қилади. Шу биргина иш билан бувиларимиз бизлардаги ҳаёт машаққатлари олдида сабримизни мустаҳкамлашни ўргатадилар. Шундай юксак одатларни кўрганимда беихтиёр юртбошимизнинг айтган сўзлари қулоғим остида жаранглайди: “Азалдан ўзбек маҳалласи миллий қадриятлар маскани бўлиб келган. Ўзаро меҳр-оқибат, аҳиллик ва тотувлик, эҳтиёжманд, ёрдамга муҳтож кимсалар ҳолидан хабар олиш, етим-есирларнинг бошини силаш, тўй-томоша, ҳашар ва маъракаларни кўпчилик билан бамаслаҳат ўтказиш, яхши кунда ҳам, ёмон кунда ҳам бирга бўлиш каби халқимизга хос урф-одат ва анъаналар, авваломбор, маҳалла муҳитида шаклланган ва ривожланган”. Мустақиллик йиларида эса маҳалланинг бу азалий қадриятлари, хусусиятлари қаторига кўпгина янги вазифалар, мажбуриятлар келиб қўшилди. Маҳалланинг жамиятдаги ўрни, мавқейи, ваколатлари кенгайтириб берилди. Ҳар бир маҳалла ўз оқсоқолига, маслаҳатчи ва посбонларига эга бўлди. Бу маҳалланинг Ватан ичра кичик Ватан эканлигининг исботи эмасми? Маҳалла ўзини – ўзи бошқарувчи жамият таркибидаги кичик бир давлат бўлди. Бу мустақиллигимиз берган улуғ неъмат эмасми? Маҳалла раислари маҳалладошларининг берган овозлари билан сайлана бошланди, бу ҳақиқат бизга эркинликнинг берган меваси эмасми? Бу кунларга етгунимизча қанча қурбонликлар берди халқимиз. Қанчадан қанча боболаримизнинг қонлари ноҳақ тўкилмади, дейсиз? Урушга Ватанининг шаънини сақлаш, ҳимоялаш учун неча-неча ёш йигитлар, оталаримиз сафарбар қилинмадилар дейсиз?
Бобом кўпинча уруш давридаги, азобли ўтган воқеаларни, эшитган ва кўрган-билганларини бизларга сўзлаб берганларида, “бу кунларга, тинч замонамизга шукр, болам” дея бот-бот такрорлайдилар. Бобомнинг ҳар битта юзларидаги ажин кўрган азобларининг белгиси деб ўйга толаман баъзан. Ҳақиқатан ҳам, бобомнинг кўрган машаққатларини, ёшлик чоғларидаёқ ҳам ўқиб, ҳам ишлаб кун кўрганликлари, ота-оналарига кўмак бериш учун ҳар қандай оғир ишлардан ҳам қайтмаганликлари мен учун жасоратли инсон қиёфасини яратиб беради. Ўз даврларида чеккан азоблари, машаққатлари учун бугунги кунда шундай шарофатли кунларга эришдик. Бир куни биз, шўх набираларининг кўча-кўйда қўлимизда нон еб юрганимизни кўрган бобом дарров ёнларига чақириб, тушган ноннинг ушоқларини битталаб териб кўзларига сурдилар-у, бир воқеани сўзлаб бердилар.
Бобомнинг бу ҳолатларини илгари кўрмагандим. Бобомнинг назаримда юзларидаги ажинлар яна биттага кўпайгандай бўлди хаёлимда. Биз бундай шўхлигимиздан қаттиқ ранжиган бўлсалар-да, ҳеч бизга қаттиқ гапирмадилар. Айтишларича, болалик пайтларида кун кечириш жуда оғир бўлган экан. Оталари эртадан кечгача темирчилик қилиб, кишиларга меҳнат қуроллари ясаб берар эканлар. Гоҳида оталарига ёрдам бериш учун устахонага борсалар, гоҳида эса оналарига кўмаклашиш учун колхознинг ерларига ишлашга ошиқар эканлар. Ҳатто тунда ҳам ойимнинг қандайдир тикиш ишлари билан банд бўлиб, тун ярмисигача мижжа қоқмай чиққанларининг гувоҳи бўлганман, дейдилар. Шундай кунларнинг бирида ярим тунгача мижжа қоқмаган ойим, эрта тонг қоронғусида тандир ёқиб нон ёпишга уринардилар. У даврнинг нонларини бу кунлардаги, сиз увол қилаётган нонлар билан солиштириб бўлмайди болам. Гарчи биз еяётган нонлар қоп-қора бўлса ҳам, кўзимизга суртар эдик. Чунки, биринчи синф боласи бўлганимда мен ҳам акаларим ва маҳалламиздаги ўртоқларимга қўшилиб бошоқ тергани борар эдим. Ўрилган буғдойнинг остида тушиб қолган бутун ва ярим бошоқлардан қанча кўп топсак, шунча қувонардик. Колхозимиз раиси ҳар бир боланинг этагига бошоқлардан меҳнати эвазига солиб берардилар. Уйга келганимда ойимнинг мени суйиб пешонамдан ўпиб, “яша болам” дейишларининг ўзи мен учун катта мукофот эди. Отам нон ушоғини кўзларига суриб ўзига шукур деб қайта-қайта айтардилар.
Бу сўзларни шунчаки оддийгина тинглаб бўлмасди. Бутун вужудим, қалбим ларзага келди. Кўзларимда ёш айланди ва бобомнинг “Ўзига шукур, яратганига шукур” деб кўп такрорлайдиган сўзлари ёдимга тушди.
Яратганим ўзингга шукур, дориломон кунларинг учун.
Мададкорим ўзингга шукур, тинчлик бериб суйганинг учун.
Неки қилсак, сен учун камдир бизга берган нон тузинг учун.
Суянганим, борингга шукур, бизни шундай асраганингчун.
Ватаним – онам дея доим фахр билан айтиб келамиз. Чунки Ватанни меҳрибон онажонларимиз-у, дуогўй бувижонларимиз тимсолларида кўрамиз. Ҳар гал бувимни кўргани борганимда пешонамни силаб, багирларига босиб, неки асраб қўйганлари бўлса дастурхонга оладилар. Мен учун атай тикиб қўйган кўйлаклари-ю, ёстиқчаларни менга илинадилар. Шу онда хаёлимдан бир савол ўтади. Бувижонимнинг бундай илтифотлари учун нималар қилсам, конгиллари кўтарилади. Ўзларидан сўраганимда, “Болам, тез-тез келиб турсанг бўлгани”, дейдилар. Қўшни аёллар бувимнинг олдиларига тез-тез чиқиб турадилар. Баъзилари тикиш сирларини ўрганиш учун, баъзилари эса маслаҳат олгани йўқлаб туришади. Кимки нима мақсадда чиқмасин, бувимлар ҳеч қачон ноумид қилиб қайтармасдилар. Аёлларга доим сабр-қаноат ҳақида сўзлаб, доим “Қизларим, ҳеч қачон меҳнатдан қайтманг. Ўзингизнинг меҳнат қилиб топганингиз, энг беминнат, энг ширин луқма. Сабр билан қанча интилсангиз, шунча бойликдан-да улуғ неъматларни қўлга киритасизлар.Мен бу сўзларни тинглаб беихтиёр бобом ва бувжонимдан фахрланиб кетаман.
Фикрим сўнггида шуни хулоса қилиб айтмоқчиманки, кексаларимиз бизнинг фаришталаримиз. Уларнинг дуолари бизнинг йўлдошимиз, маҳалламиз ривожи ва унинг кенгбағр, серфайз бўлишида уларинг ўрни беқиёс. Менинг маҳаллам менинг фахримдир. Мен доим маҳаллам билан ғурурланаман.