Qodirov Azamat Maxammadjon o`g`li REJA:
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining predmeti va vazifalari.
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining boshqa fanlar bilan aloqasi
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanini davrlash. Maktablar va xulosalar
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining predmeti va vazifalari. - “Iqtisodiy ta`limotlar tarixi” kursi iqtisodiy fanlar tizimida muhim o`rinni egallaydi.
- Insoniyat o`zining ko`p yillik tarixi davomida katta iqtisodiy yo`lni bosib o`tgan. Har bir davrda u yoki bu mamlakatda ayrim shaxslar (hokimlar,olimlar)tomonidan shunday iqtisodiy ahamiyatga molik fikr,g`oya,nazarya,konsepsiyalar ilgari surilgan va amalga oshirilganki, bir holda shular tufayli davlat va xalqlar ravnaq topgan, ba`zida tushkunlikka uchragan.
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining predmeti va vazifalari. - Iqtisodiy g`oyaslarni har
tomonlama chuqur o`rganish tahlil etish, ular orasidan umumbashariy ahamiyatlilarini ajratob olish, hozirgi davrga, ya`ni hayotga tadbiq etish nihoyatda ham amaliy , ham foydalidir. Chunki ularda ko`p yillik tajriba mujassamlashgan bo`ladi. Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining predmeti va vazifalari. - Iqtisodiy ta`limotlar tarixi mustaqil fan sifatida eng qadimgi davrdan boshlab to hozirgi zamongacha vujudga kelgan asosiy iqtisodiy fikr, g`oya,qarash,nazarya va ta`limotlarni o`z ichiga oladi.
- USLUBIY JIHATTAN bu fan iqtisodiy tahlilning ilg`or metodlari yig`indisidan iborat bo`lib , tarixiy,induktsiyamantiqiy abstraksiya va boshqa usullardan foydalanadi.
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining boshqa fanlar bilan aloqasi - “Iqtisodiy ta`limotlar tarixi” fani “Iqtisodiy nazariya” fani bilan chambarchas bog`liq, lekin undan katta farq qiladi. “Iqtisodiy nazariya” fanida eng muhim iqtisodiy kategoriyalarning so`nggi uchun tahlili beriladi, ammo bu nazariyalar har doim ham turg`un bo`lmaydi va vaqt davomida, ayniqsa keskin o`zgarishlar davrida evolutsiya bo`ladi.”Iqtisodiy ta`limotlar tarixi” fanida ayrim olimlar ,davlat arboblari tomonidan ilgari surilgan g`oya ,qarash,nazariya,qonun va boshqa guruhlarning manfaatlari nuqtai nazaridan tarixiy rivojlanishi tadqiq etiladi.
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining boshqa fanlar bilan aloqasi - Iqtisodiy ta`limotlar tarixi ancha keng davrni qamrab olgan va mustaqil harakterga ega. Bu fanni o`rganish orqali ekonomis,xalq xo`jaligi tarixi, iqtisodiy tarix va iqtisodiy konepsiyalar hamda aniq iqtisodiy predmetlarni o`zlashtirish osonlashadi, u yoki bu iqtisodiy o`zgarishlarning shart-sharoitlari va oqibatlarini tahlil etishga katta ko`mak beradi.
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining boshqa fanlar bilan aloqasi - Masalan, bizga bugun yangidek tuyulgan bozor iqtisodiyoti to`g`risidagi fikrlar Adam SMIT tomonidan 17769-yili chop etilgan “Xalqlar boyligi” asarida asosan to`la tahlil etib berilgan. Ba`zi iqtisodiy g`oyalar esa qadimdan m`lum. Ularnio`rganish vaeng muhimlarini hayotga tadbiq etish yaxshi samara beradi,ko`p hollarda “Amerikani yangidan kashf etish”ga hojat qolmaydi.
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining boshqa fanlar bilan aloqasi - Hozirgi paytda dunyodagi ilg`or g`oyalarni o`rganish davomida hurfikirlikka keng o`rin berish, har qanday fikrni atroflicha tahlil etish kerakligi aniq bo`lib qoldi.
- Bu fanni chuqurroq o`rganish tufayli bir qancha yechimni kutayotgn nazariy masalalarga oydinlik kiritish imkoni tug`iladi.
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining boshqa fanlar bilan aloqasi - Masalan: Bozor munosabatlarining ibtidosi hanuzgacha aniq yechimga ega emas. Ayrim olimlar bu jarayonni hususiy mulk , sinfiy jamiyat yuzaga kelishi bilan bog`lasalar, ayrimlari(R.Xeylbroner,L.Turou) uni kapitalizm bilan, aniqrog`I,”ishlab chiqarish omillari” paydo bo`lishi bilan izohlaydilar.Keyngi fikrlar bo`yica bozor btidosi XVIII asrda Angliya boshlandi.
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanini davrlash. Maktablar va xulosalar - Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanining rivojlarinisha yana bir misollardan biri : Miloddan avvalgi 2 asrda Rimda dehqonlar qo`lidagi yerlar tortib olinib, yirik latifundiyalar vujudga kela boshladi, Erkin Rim aholisi,dehqonlar va armiya saldatlar yersizlanadi. Bu holat yirik yer egalari- patrisiylar va dehqon-plebeylar o`rtasidagi qarama-qarshiliklarni kuchaytirdi, ohir oqibatda aka-uka Tribey va Gay Grakxlarning agrar islohotlariga sabab bo`ldi. Ular yersiz yoki kam yerli dehqonlarning yirik yer egalariga qarshi kurashini himoya qildilar.
- Agrar masalalarini yechish maqsadida Tiberiy Grakx qonun qabul qilish taklifi bilan chiqdi. Bu qonunga muvofiq Italiyalik fuqarolarga davlatning haydaladigan yeridan 500 yuger(125 gektar)gacha ijaraga olish ruxsat etilgan.
Iqtisodiy ta`limotlar tarixi fanini davrlash. Maktablar va xulosalar - Shunday qilib, Rimda quldorlik munosabatlari yuksaladi, lekin tanazzulga ham uchray boshladi, Osiyoda feodalizm munosabati o`zgardi. Erkin sohibkorlik ustunligi oydin bo`lib qoldi, dehqonchilik va chorvachilik , yirik savdo sudxo`rlik jamiyati qo`llangan . Mayda ishlab chiqarishga o`tish jarayoni, islohotlar(GRAKXLAR) yo`li boshlandi.
Xulosalar…
Do'stlaringiz bilan baham: |
