Истеъмолчи танлови назарияси

Budjet egri chizig`i

REJA:

• 1.Budjet chizig`i: iste’molchining qanday imkoniyatlari mavjud?

2.Tanlov: iste’molchi nimani xohlaydi 3. Optimallashtirish: iste’molchi nimani tanlaydi?

• 4. Uch qo`llanma

Obyektlarni oddiy va sodda bo`lishini ko`zlab, biz iste’molchi xarid qilishi mumkin bo`lgan faqat ikkita narsani olamiz: pitsa va Pepsi. Albatta, hayotda kishilar minglab turdagi tovarlarni xarid qilishlari mumkin.
Taxminimizcha, iste’molchi tanlovi tushunchasining asosiy mazmunini o`zgartirmay turib sodda tushuntirish uchun ikkita mahsulotni olish yetarli.
Avvalo, pitsa va pepsiga bo`lgan xarajat iste’molchi kirimining qancha qismini cheklab olishini ko`rib chiqamiz. Taxminan iste’molchi kirimi oyiga 1000$ va uning hammasi Pepsi va pitsaga ketadigan bo`lsin. Pepsi narxi 2$, pitsaniki 10$.

Istemolchining qanday imkoniyatlari mavjud Rasm 1dagi grafik iste'molchi tanlashi mumkin bo`lgan iste'mol to`plamlarni ko`rsatadi. Vertikal o`q Pepsi pintlari sonini va gorizontal o`q pizza sonini o`lchaydi. Bu rasmda uchta nuqta belgilangan. A nuqtada iste'molchi hech qancha Pepsi sotib oladi va 100 pizza iste’mol qiladi. B nuqtada iste'molchi hech qancha pizza sotib oladi va 500 pint Pepsi iste'mol qiladi. C nuqtada iste'molchi 50 pizza va 250 pint Pepsi sotib oladi. Aynan C nuqtada AB chizig`i o`rtasida iste'molchi teng sarflaydigan nuqtadir, unda pizza va Pepsi miqdori ($ 500). Bu iste'molchi tanlashi mumkin bo`lgan pizza va Pepsi ko`plab kombinatsiyalarning faqat uchtasidir. AB chizig`i bo`yicha barcha nuqtalarni tanlash mumkin. Byudjet sig`imi deb nomlangan bu chiziq, iste'molchi qurbi yetadigan iste'mol to`plamlarini ko`rsatadi. Bu holda, u iste’molchi to`qnashadigan pizza va Pepsi o`rtasidagi tanlovni ko`rsatadi.Byudjet sig`imi qiyaligi iste'molchi duch keladigan tanlov darajasini o`lchaydi. Eslatib o`tamiz, bu ikki nuqta orasidagi chiziq vertikal masofa o`zgarishi gorizontal masofa o`zgarishiga bo`lib hisoblanadi ( "muddatda o`sish"). A nuqtadan B nuqtagacha vertikal masofa 500 pint bo`lgan, va gorizontal masofa 100 pitstsa hisoblanadi.