Ka unw ersiteti kelishildi a

bet	1/3
Sana	20.04.2020
Hajmi	0.7 Mb.
	#100345

1 2 3

Bog'liq
3.01-Ўзбекистон-тарихи-Фан-дастури-2018

O lZ BEK ISTO N RESPUBLIKASI

OLIY VA O-RTA M AXSUS TA ’LIM-YAZIRLIGI

i-2£f

TO SH K EN T DAVLAT P E D A G f

“TASDIQLAYMAN"

/sH.SHaripov.

& vil

201_o yil

KA UNW ERSITETI

KELISHILDI” A

Oliy va o‘rta maxsus ta?lim vazirligi

m

.........

201

j

yil “

z *r

»__ O i

Ro‘yhatga olindi: BD -5110600-3.01

2 0 l i - y il“ ^ ”

0 ’Z B E K IS T 0N TARIXI

•

FAN DASTURI

Bilim sohasi:

100000 - Gumanitar

T a ’lim sohasi:

110000 — Pedagogika

T a ’lim yo‘nalishi:

5110600 - Tarix o‘qitish metodikasi

T oshkent - 201

Fan dasturi Oliy va o ‘rta maxsus, kasb-hunar ta ’limi yo‘nalishlari bo‘yicha

0 ‘quv-uslubiy birlasbm alar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengashning 201^-yil

“ 1% ” _O £

dagi H

-sonli bayonnomasi bilan m a’qullangan.

0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 201i-yil “ ^

”

_0_A__ dagi

-sonli buyrug‘i bilan ma’qullangan fan dasturlarini tayanch oliy

ta ’lim muassasasi tomonidan tasdiqlashga rozilik berilgan.

Fan dasturi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetida ishlab

chiqildi.

Tuzuvchilar:

Z.A.Ilxomov

Nizomiy nomidagi TDPU “0 ’zbekiston tarixi va tarix

o’qitish metodikasi” kafedrasi

tarix fanlari nomzodi, dotsent

Xo‘jam ov M.

Nizomiy nomidagi TDPU “0 ’zbekiston tarixi va tarix

o ’qitish metodikasi” kafedrasi dotsent

Taqrizchilar:

Masharipova G.

- TTESl “Ijtimoiy fanlar” kafedrasi, tarix fanlari

nomzodi, dotsenti

Qushbekov S.

-Nizomiy nomidagi TDPU qoshidagi akademik litsey

tarix o ‘qituvchisi

Fan dasturi N izom iy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti o ‘quv-

uslubiy Kengashida ko‘rib chiqilgan va

tavsiya qilingan (201__ - yil

_________ dagi __-sonli bayonnomasi).

2

<1

I.

0 ‘quv fa n in in g d o lza rb lig i va oily k asb iy ta ’lim d agi o ‘rni

Ushbu dasturda O'zbekiston xalqlari tarixining eng qadimgi, qadimgi, rta asrlar,

rivojlangan bosqichi davrlari hamda mustaqillik davring o’ziga xos xususiyatlari. siyosiy,

iqtisodiy, madaniy jihatdan rivojlanish jarayonlari yoritib berilgan. Shuningdek, unda

davrlar boyicha izchiliikni saqlagan holda, hududda jamiyat va insoniyat rivoji, tarixiy

taraqqiyot bosqichlarini tahlil etishga e ’tibor qaratilgsn hamda o’zbek xalqining etnik

shakllanishi jarayonlari, davlatchilik tarixi va uning rivojlanish hamda taraqqiyoti

bosqichlari masalalari qamrab olingan.

 zbekiston tarixi umumiy va o’rta maxsus ta’lim tizimlarida zamonaviy axborot va

pedagogik texnologiyalardan foydalangan holda qitiladi va talaba-yoshlaming tarixiy

xotirasini shakllantirishda muhim o’rin tutishi bilan birga ulaming mustaqil fikrlashi,

keng dunyoqarashga ega bo’Iishiga zamin yaratadi.

II.

0 ‘quv fanioing maqsadi va vazifasi

Fanni o ’rganishdan maqsad - Respublikamizdagi akademik litseylar va kasb-hunar

kollejlarida, shuningdek umumiy o ’rta ta ’lim tizimida faoliyat ko’rsatuvchi boMajak

tarixchi mutaxassislarga Vatanimiz, xalqimiz tarixiga oid bIgan zamon talabi

darajasidagi chuqur bilimlami berishga qaratilgan.

Ushbu maqsadga erishish uchun fan talabalami

nazariy bilimlar, amaliy

ko‘nikmalar

tarixiy hodisa va

jarayonlarga uslubiy yondashuv hamda ilmiy

dunyoqarashini shakllantirish vazifalarini bajaradi.

Fan

bo‘yicha talabalarning bilim, kojnikma va malakalariga quyidagi talablar

qo‘yiladi. Talaba:

fanning predmeti, maqsad va vazifalari;

0 ‘zbekiston tarixi fanining davrlashtirish masalalari;

qadimgi sivilizatsiya va unda O ‘zbekistonning o‘mi;

Vatanimiz hududidagi qadimgi davlat uyushmalari, shahar-davlat va davlat

birlashmalari;

turli tarixiy davr va bosqichlarda mintaqadagi ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va

madaniy ahvol;

mintaqadagi davlatlaming ichki va tashqi siyosati;

xalqaro munosabatlar va unda mintaqadagi mavjud davlatlaming roli;

mintaqada madaniy-ma’rifiy va ilmiy taraqqiyot bilimga;

mintaqadagi tarixiy jarayonlar tasnifi;

mintaqadagi ijtimoiy xodisalani taqqoslash va ilmiy xulosa chiqarish;

O ’zbekiston tarixi fanining ijtimoiy fanlar tizimidagi o’mi va mohiyatini;

tarixiy voqealarga xolisona baho berish haqida ko ‘nikmaga;

tarixiy voqealikni tadqiq etish;

ijtimoiy jarayonlam i dialektik o‘rganish;

voqealiklaming tarixiy asoslarini tahlil qilish malakalariga ega bo‘lishi kerak.

►

♦

III. Asosiy nazariy qism  (ma’ruza  m ashg’uIotlari)

1-modul.  Fanning nazariy m ashg’u!otlari mazmuni.

Kirish.  “ O ‘zbekiston tarixi” fanini predmeti, m aqsad va vazifalari, uni

o‘rganisb manbalari. 0 ‘zbekiston  tarixini  davrlashtirish masalalari

1-mavzu. “O ‘zbekiston tarixi” fani predmeti, m aqsad va vazifalari, o ‘rganish

manbalari.

0 ‘zbekiston tariKi fanining predmeti - Vatan va xalq o‘tmishini, uni eng qadimgi

d»vri«edaR t» heajrga qadar ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va madaniy jihatdan rivojlanib

berishini, ya:’ni: o ‘lkada ilk odamlaming manzilgohlari, turmush tarzi xaqida, urug‘,

kabila, elat v-a m illatning etnomadaniy rivojlanishi, qishloq, shahar, davlatlaming

shakllanishi va taraqqiyoti, tarixiy-madaniy yodgorliklami, respublikamiz mustaqillikka

erishuvidan keyin amalga oshirilgan ulkan o‘zgarishlar - bunyodkorlik ishlarini o ‘z

ichigaoladi.

F anning maqsadi O’zbekiston tarixini fan sifatida yoritish va o’quvchi-talabalar diqqatini

ujsoq v a yaqin o’tmishga hamda hozirda bo’layotgan voqea-hodisalarga qaratish bilan birga

ulwning dunyoqarashlarini, ilmiy-nazariy tafakkurlarini takomillashtirish, o’tmish va hozirgi

zamondagi voqea v a hodisalarga ilmiy xolislik va tarixiy ob’ektivlik tamoyillariga amal qilgan

helda tarixiy voqealikka munosabat bildiradigan hamda umuminsoniy qadriyatlar asosida

yondashadigan erkin fikrli komil insonni tarbiyalashdan iborat.

Panning vazifasi - talabalarda xalqimizning madaniy, m a’naviy merosiga, ilg’or an’analari,

milliy qadriyatlari, axloqiy fazilatlariga hurmat, vatanparvarlik tuyg’ularini, ajdodlarimizning

jahon madaniyatiga qo’shgan hissalaridan faxrlanish va ulaming munosib davomchilari

bo’lishni tushuntirish.

0 ?zbekiston tarixini o’rganish manbalari. 0 ‘zbekiston tarixini o‘rganishda Vkatanimiz

o‘tmishiga oid moddiy va ma’naviy manbalaming muhim o‘rin tutishi. Arxealogik topilmalar,

shuningdek, tosh bitiklar, “Avesto” va shu singari boshqa yozma manbalar, xalq og‘zaki ijodi

namunalarining o‘tmish larixni o‘rganishda muhim ahamiyatga ega ekanligi.

2-mavzu. O ‘zbekiston tarixini davrlashtirish masalalari

Tarixni o ‘rganishda davrlashtirishning ahamiyati. Davrlashtirish masalalarining

o ‘rganilish tarixi. Davrlashtirishning hududidiy xususiyatlari. Eng qadimgi davr, qadimgi

davT,

o‘rta asrlar, yangi davr va eng yangi davm ing xronologik davrlari. Tarixiy,

geologik,arxeologik davrlashtirishning o‘ziga xosligi.

2-modul. O ‘zbekistonning ibtidoiy to‘da davri tarixL Hududda urug‘chilik

jamoalarining shakllanishi va rivojlanishi.

3-mavzu. O ‘zbekistonning ibtidoiy to‘da davri tarixi

Ibtidoiy jam oa davri- insoniyat taraqqiyotining ilk bosqichi. 0 ’zbekiston hududining

tabiiy - geografik sharoiti va iqlimi. 0 ‘zbekistonning ibtidoiy to‘da davri. 0 ‘zbekiston

hududining ibtidoiy odamlar tomonidan o‘zlashtirilishi. Seien ur - eng qadimgi inson

manzilgohi, Fergantrop. O ‘zbekiston- ilk insoniyat sivilizatsiyasi beshigi. Teshiktosh -

o’rta paleolitning noyobyodgorligi. Olovning kashf qilinishi. Iqlimi, hayvonot va

o ’simliklar dunyosi.

4-mavzu. O ‘zbekiston hududida urug‘chilik jamoasining shakllanishi va rivojlanishi

O ‘zbekiston hududida urug‘chilik

j a m o a s i n i n g

shakllanishi. Qadimgi odamlarning

mashg’ulotlari.Ona urugM jamoasinirig shakllanishi

v a

taraqqiyoti. Urug‘chilik jamoalari

izlari:Samarqand

makoni,

Ko’lbo’Iok,

U ch tu t

ustaxonalari.

Dehqonchilik

chorvachilikning

vujudga

kelishi.

Joytun,

Xisor,

Kaltaminor

madaniyatlari.Ibtidoiyodamlarining diniy qarashlari-Metallning kashf qilinishi va uning

insoniyat tarixidagi ahamiyati. Sarazm va Zamonbobo madaniyatlari. Birinchi yirik

mehnat taqsimotining boshlanishi. 0 ‘zbekiston hududida shakllangan ilk shaxar -

Jarqo‘ton. Kulolchilik, to ‘qimachilik, me’morchilik. Ona urug’ining emirilishi va ota

urug’ining vujudga kelishi. Temiming kashf qilinishi,uning 0 ’rta Osiyo madaniyatining

rivojlanishidagi axamiyati. Ikkinchi mehnat taqsimoti. Ko’chmanchi chorvador qabilalaming

dexqonchilik vohalariga bostirib kirishi. Mil.aw. I ming yillikda 0 ‘zbekiston hududidagi

ijtimoiy-siyosiy o‘zgarishlar. Qabilalar ittifoqi.

3-modul. 0 ‘rta Osiyo hududida dastlabki davlat uyushmalarining vujudga kelishi.

5-mavzu. 0 ’rta Osiyoning qadimgi aholisi.

Miloddan aw algi 1 ming yillikda 0 ’rta Osiyoning qadimgi aholisi. Miloddan awalgi

birinchi ming yillikda dehqonchilik va chorvachilik. Ulaming yashash tarzi. Mashg’ulotlari.

6-mavzu. Avesto -Vatanimiz tarixini o’rganishda muhim manba.

“Avesto” zardushtiylaming muqaddas kitobi. “Avesto” 0 ’rta Osiyo xalqlarining tarixini

o’rganishda muxim manba.“Avesto”ning o'rganilish tarixi. Zardushtiylik dinining paydo

bo’lishi.“Avesto”da ijtimoiy munosabatlaming ifoda qilinishi. Diniy e’tiqodlari. Dafii

marosimlari.

7-mavzu. 0 ‘rta Osiyo hududida dastlabki davlat uyushmalarining vujudga kelishi

Baqtriya, So’g’diyona, Xorazm, Parfiya, Margiyona. Dastlabki davlatlar: "Katta

Xorazm", "Qadimgi Baqtriya" davlatlarining tashkil topishi. Bu davlatlarda yashagan

aholining etnik tarkibi: massagetlar, saklar ulaming joylashuvi. Xorazmliklar,

baqtriyaliklar, So’g’dliklaming turmush tarzi, mashg’ulotlari: dehqonchilik, chorvachilik,

hunarmandchilik, kulolsozlik, to’qimachilik, metallsozlik,zargarlik. Ulaming diniy

e ’tiqodlari. Ilk shaharlar: Qiziltepa, Daratepa, 0 ’zunqir, Afrosiyob, Ko’ktepa, Yerqo’rg’on,

Ko’zaliqir. Shaharlardagi binolar. Birinchi magistral suorish inshootlari va qo’rg’onlar.

Miloddan a w alg i I ming yillik o ’rtalarida 0 ’rta Osiyo xalqlari madaniyati.

4-moduL 0 ‘zbekiston hududida miloddan avvalgi VI - IV asrlarda mustaqillik uchun olib

borilgan kiirash

8-mavzu. Ahamoniylarning 0 ’rta Osiyoga bostirib kirishi va hukmronligi

Ahamoniylar davlatining tashkil topishidagi tarixiy shart sharoitlar. Eron ahamoniylari

hukmdorining Vatanimiz hududlariga bosqinchilik yurishlari. To’maris va uning o’g’li

Sparangiz boshchiligidagi kurash. Ularga qarshi kurash. Marg’iyonada Frada qo’zg’oloni.

0 ’rta Osiyoda ahamoniylar hukmronligining o ’matilishi. Boshqaruv va soliq tizimi.

Xorazmning axamoniylar ta’siridan qutilib mustaqil davlatga aylanishi.

9-m avzu. A leksandr M akendonskiyning O lrta Osiyoga istilochilik y u rish la ri

Mil. av. 329 yiida M akedoniyalik Iskandarning 0 ’rta Osiyoga yurishlari. 0 ’rta Osiyo

xalqlarining yunon - makedoniyalik bosqinchilariga qarshi qahramonona kurashlari.

Spitamen qzoloni. Iskandarning Hindistonga yurishi. Iskandar vafotidan so’ng

saJtanatining parchalan i b ketishi.

5-moduL 0 ‘rta Osiyo hududidagi Qadimgi davlatlar

14HnfMHf«t».-Sa4avkiylar davlati. Y unon-B aqtriya davlati

Salavkiyiar davlatining vujudga kelishi. Hududi va aholisining etnik tarkibi. 0 ’rta

Qsiyo saiavkiylar davlati tarkibida. Salavkiylar davlatida boshqarish tizimi. Sharqiy

viloyatlaming salavkiylar davlati iqtisodiyotida tutgan o’mi. Salavka, Antiox I. Salavkiylar

va ko'chmanchi aholi. Salavkaning Hindistonga yurishlari, mag’lubiyati va oqibatlari,

Antiox I ning-pul siyosati. Sharqiy viloyatning mustaqillikka intilishi.

Yunon - Baqlriya davlatining tashkil topishi. Uning hududlari, aholisining etnik

tarkibi, tabiati v a iqlimi. Baqtriya yozma manbalarda "1000 shaharli o ’lka". Shahar

m&’morchiligi. Dehqonchilik, hunarmandchilikning taraqqiyoti. Kulolsozlik, zargarlik.

EHin va mahalliy madaniy an’analaming o ’zaro ta’siri. Davlatning ichki va tashqi

siyosati. T o v a r- po’l munosabatlari.

Yunon - Baqtriya davlatining inqirozga yuz tutishi. Yunon -Baqtriya madaniyati:

yozuv, adabiyot, san’at, diniy e’tiqodlar.

11-m avzu. Qadimgi Xorazmdavlati

Qadimgi Xorazm davlati to ’g ’risida tarixiy yozma manbalar. Massagetlar

Xorazmliklaming ajdodlari. Qoyqirilgan qal’a. Qadimgi Xorazm davlatining poytaxti. Yozuv

madaniyati, pul muomalasi, amaliy tasviriy va me’morchilik san’atining rivojlanishi.

12-m avzu. Q ang’,Davan davlatlari

Q ang’ davlatining tashkil topishi, uning hududlari, aholisi etnik tarkibi. Q ang’

davlatining siyosiy, iqtisodiy va madaniy xayoti.Qang’ davlati taraqqiyotida "Buyuk ipak

y o ’li" ning tutgan o ’mi. Qanxa federasiyasi. Xitoy elchisi va sayyoxi Chjan Syanning

Qang’ davlati haqida bergan m a’lumotlari.

Qadimgi Farg’ona (Davan) podsholigining tashkil topishi, uning chegaraviy hududlari.

Aholisi va etnik tarkibi. Fafg’ona aholisining turmush tarzi, kasb - hunari, tili va

madaniyati. Davan podsholigi haqida Xitoy manbalari. Farg’ona va Xitoy o ’rtasidagi

urushlar. Farg’onaning mashhur otlari. Davan - 70 shaharli o’lka. Marhamat, Eski Ahsi,

Kason. Shahar m e’morchiligi. Savdo, dehqonchilik, bog’dorchilik va uzumchilikning

taraqqiyoti. Diniy qarashlar.

13-m avzu. Kushon davlati

Yuechji qabilalarining Baqtriyaga kelib joylashuvi. Yue - echji qabilalarining 5

hokimlik: Shuanmi, Guyshuan, Xise, Xyumi, Dumi -o’rtasida taqsimlanish. Guyshuan

(Kushan) hokimi Kadfizning Kushon podsholigiga asos solishi. Kushon podsholigining

Afg’oniston, g’arbiy Pokiston, Hindiston hisobiga kengayshi. Kadfiz islohotiari. Kanishka

davrida Kushon — Baqtriya tilining davlat tili sifatida qabul qilinishi. Diniy va boshqa

Navro’z marosimi. Eftalitlar xatuslohotlar. Shaharlar qurilishi. Yirik sun’iy sug’orish

inshoatlarining barpo qilinishi. Dehqonchilik, hunarmandchilik. shahar me’morchiligi,

haykaltorashlik san’ati. Tovar - pul munosabatlari. Ichki va tashqi savdo. Diniy e’tiqodlar.

0 ’rta Osiyoda buddaviylik dinining tarqalishi. Kushonlar san ati: devordagi rasmlar,

monumental haykaltaroshlik, haykalchalar. Qo’shni mamlakatlar bilan savdo va madaniy

aloqalar. Jahon madaniyati taraqqiyotida Kushon davri madaniyatining tutgan o’mi.

Kushon podsholigi inqrozi, uning sabablari.

14-mavzu. Buyuk ipak yo ’Ii

Mavzuning tarixshunosligi. Ipakning dastlabki vatani. Afsonalar va tarixiy haqiqat.

Ipak yo’li va uning paydo bo’lishi. Uning tarmoqlari, yo’nalishlari. Ipak yo’lining 0 ’rta

Osiyo xalqlari hayotidagi o’mi. Ipak ylining Sharq va G'arbni savdo - iqtisodiy, siyosiy,

madaniy, diniy jihatdan bog’lashi. Buyuk ipak yoMining xalqlar o’rtasida tinchlik,

'dstlik, hamkoriik o ’matishdagi roli.

’

6-modul. 0 ‘ rta Osiyo Eftaliylar davlati va Turk xoqonligi hukmronligi davrida.

15-mavzu. Eftalitlar davlati.

Mavzuning tarixshunosligi. Xioniylar, Kidariylar, Afrig’iylar, Eftalitlar. Eftalitlaming

0 ’rta Osiyoga yurishi. 0 ’rta Osiyoda Eftalitlar davlatining tashkil topishi. Eftalitlar davlati

hududlari, aholisining etnik tarkibi. Ijtimoiy - iqtisodiy hayotdagi o’zgarishlar. Yerga egalik

munosabatlarining

shakllanishi.

Mazdak qo’zg’oIoni.

Yangi

sun’iy

sug’orish

inshoatlarining barpo qilinishi. "Dehqon" qarorgohlari, ular atrofida yangi shaharlaming

paydo bo’lishi. Dehqonchilik va hunarmandchilik. Ichki vatashqi savdo. Pul munosabatlari.

Me’morchiIik, tasviriy san’at. Jartepa, Bolaliktepa rasmlari. Diniy e’tiqodIar,an’ana!ar.

16-mavzu. 0 ‘rta Osiyo xalqlari Turk xaqonligi tarkibida (VI - VIII asr boshlari).

Mavzuning tarixshunosligi. Turk xaqonligining tashkil topishi. Turklaming g’arbga

yurishlari. Sosoniylar bilan Turklar ittifoqi. Eftalitlar va turklaming to'qnashuvi. Eftalitlar

mag’lubiyati. 0 ’rta Osiyoning Turk xaqonligi tasarrufiga o’tishi. Turk - Eron

munosabatlarining keskinlashuvi. Vizantiya bilan diplomatik munosabatlar. Turk

xaqonligining hududlari, aholisi etnik tarkibi. Mamlakatni boshqarish usuli. Xaqon - davlat

boshlig’i. Lavozimlar, mustaqil hokimliklar. Turk xaqonligining g’arbiy va sharqiy

qismlarga blinib ketishi. Obruy qo’zg’oloni va uning bostirilishi. Budunlar, qora

budunlar, beklar, hunarmandlar. savdogarlar. Ahoiining asosiy mashg’uloti: dehqonchilik,

chorvachilik, hunarmandchilik. Ichki va tashqi savdo. Karvon savdosi. "Buyuk ipak

yo’lida" yangi yo’llar va yangi imkoniyatlar. Shaharlar. Qishloqlarda “ko’shk”, “qasr”,

“qo’rg’on”, “qo’rg’oncha”laming qad ko’tarishi. Me’morchilik, tasviriy san’at.Xorazm,

So’g ’d, Toxariston yozuvlari. Turk, Enasoy-Urxun yozuvlari. Oltoy yodnomasi va

kultakin bitiklari. Diniy qarashlar; Zardushtiylik, budda, nasora, moniy va qam

(shomonlik). Turk xaqonligining inqirozgayuztutishi.

7-modul. O‘zbekiston hududida Arab xalifaligi hukmronligi davri.

17-mavzu. Arablarning 0 ’rta Osiyoga bostirib kirishi.

Arab halifaligining tashkil topishi va Movarounnahr yerlarining arab bosqinchilari

tomonidan istilo qilinishi. Arabistonyarim orolidaArab halifaligining tashkil topishi.

Arablaming qo’shni hududlarga tajovuzkorlik yurishlari.O’rta Osiyoning arablar tomonidan

istilo qilinishining ikki davri.

18-mavzu. 0 ‘rta Osiyoda arablarning mustamlakachilik siyosati va unga qarshi

kurash.

Arab yozuvi, arab tilining davlat maqomini olishi, Boshqaruv. Soliqlar: "'Jizya",

"Xiroj", "Zakot" va boshqalar. Islomning majburan mahalliy aholiga qabul qildirilishi.

Moddiy boyliklaming halifalik markaziga tashib kqilinishi. Aholining iqtisodiy-ijtimoiy

ahveM*n»g- ^^^m onlaebuvi. So’g’ddagi 720-722 yillardagi Gurak va Divashtichlar

boshchiligidagi q o ’zg’olon!ar. Ko’zg’olonning bostirilishi, 723 - 728 yillardagi Farg’ona,

Sho&h, Nasaf, X uttolon, So’g’dda ko’tarilgan ko’zg’olonlar. 736-737 yillarda Toxariston va

So’g ’dda ko’tarilgan q o ’z g ’olonlar. Arab mustamlakachilarining mahalliy aholi bilan

yaqinlashishi. H alifalikning ijtimoiy va siyosiy hayotidagi keskin o ’zgarishlar. Sulolaviy

kurashning boshlanishi. Ummaviylarga qarshi Abu Muslim boshchiligidagi k o ’zg’olon va

uning ahamiyati. M ahalliy xalq axvolining og’irlashuvi.Muqanna boshchiligidagi "Oq

kiyimlilar" qo’zg ’oloni. Q o’zg ’olonning yengilishi sabablari va oqibatlari.

ft-medul. IX - X ll asrlarda o’bek davlatchiligi: siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayot

t‘>mavzu. 0 ’rta Osiyoda mustaqil davlatlarning tashkil topishi. Tohiriylar va

Safforiylar davlati.

Tohiriylar davlatining paydo bo’lishi,Davlat boshqaruvi. Soliq siyosati. Xalq axvolining

og’iriashuvi. Foziylar harakati. (IX asr 60 yillari) Safforiylar davlatining tashkil topishi.

Mavzu tarixshunosligi.

20-mavzu. Somoniylar davlati.

M ovarounnahrda mustamlakachilik zulmiga jiddiy ta ’sir ko’rsatgan Rofe ibn Lays

boshchiligidagi 806 yil qo’zg’oloni. Movarounnahrda somoniylaming siyosiy hayotga kirib

kelishi:Nasr Somoniyning Movarounnahmi barcha viloyatlarini birlashtirish uchun ko’rgan

tadbirlari. Ismoilning Buxoroga noib etib tayinlanishi. Uning mustaqil siyosat yuritishi.

Ismoil Somoniy - yirik davlat arbobi. Uning davlatni boshqarish va harbiy sohadagi

islohotlari. Ismoil Somoniyning ko chmanchilar ustiga qarshi yurishlari. Somoniylar

davlatining markaziy va viloyat boshqarmalalari. Somoniylar davlatida ijtimoiy-siyosiy va

iqtisodiy hayot. Qishloq ho’jaligi, yer egaligi, hunarmandchilik, konchilikning rivojlanishi.

Ichki va tashqi savdo. Pul muomalasi. Ichki ziddiyatlar taxt uchun o ’zaro kurashlar.

Somoniylar davlatining zaiflashuvi va inqirozi.

21-mavzu. Qoraxoniylar davlati, G ’aznaviylar davlati, Saljuqiylar davlati.

Mavzuning tarixshunosligi. Yettisuv va Qoshg’arda Qoraxoiiiylar davlatining tashkil

topishidagi tarixiy shart-sharoitlar. Qarluqlar, jigilar (chigil), yag’molar, tuxsi va

arg’ullaming ijtimoiy va iqtisodiy hayoti. X asrda bu qabilalam ing troq

dehqonchilikkatishi. Yettisuv va Qashg’ar qabilalarining Abdulkarim (955-956 yillarda

vafot

etgan)

ismi

bilan

mashxur

blgan

Satuk

tom onidan

birlashtirilishi.

Qoraxoniylaming Movarounnahrga hujumi. Xorazm davlati. Qoraxoniylar va g ’aznaviylar

o’rtasidagi munosabatlar. Qoraxoniylar hukmronligi davrida Movarounnahrdagi ijtimoiy-

iqtisodiy va siyosiy hayot. Markazlashtirilgan davlat tizimining yemirilishi. Udel tizimi

asosida mamlakatni boshqaruv. Soliqlar, dehqonchilik, chorvachilik, hunarmandchilik,

savdo. Qoraxoniylar davlatining ikki mustaqil davlatga ajralishi. Qoraxoniylar va

Saljuqiylar o’rtasida munosabatlar.  aznada mustaqil hokimlik matish uchun harakat.

AIptakin-G'azna hukmdori. (962 i.) Sobuqtakin hukmronligi (977-997 i). Maxmud

G 'aznaviy (998-1030 i.) g’aznaviylar davlatining asoschisi. Maxmudning Qoraxoniylar

bilan munosabati. Maxmud G'aznaviy va Saljuqiylar. g’azovot shiori ostida shimoliy

Hindistonga yurishlar.Sulton Ma’sud hukmronligi. G'aznaviylar va Saljuqiylar o’rtasidagi

munosabatlaming keskinlashuvi. Dandanakon (1040 i.) yonidagi jang. Sulton Ma’sud

qo’shinining yengilishi aznaviylar davlatining inqirozi. Saljuqiylar harakatining vujudga

kelishi. Saljuqiylar va g’aznaviylar munosabatlari.

Download 0.7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3