Кесиш асбобларини тайёрлашда ишлатиладиган асбобсозлик материаллари


Download 16.66 Kb.
Sana18.10.2023
Hajmi16.66 Kb.
#1708531
Bog'liq
асбобларини тайёрлашда ишлатиладиган асбобсозлик материаллари~


Aim.uz

Кесиш асбобларини тайёрлашда ишлатиладиган асбобсозлик материаллари.
Асбобсозлик материалларига куйидаги талаблар куйилади.
а) юкори каттиклик б) юкори механик мустахкамлик в) юкори иссикликка чидамлилик.
Асбобсозлик материалининг иссикка чидамлилиги деганимизда, материални юкори хароратга киздирганимизда кесиш жараёнини амалга ошира оладиган каттикликни сакланишига айтилади. Шуни таъкидлаш керакки, булиниб турадиган кесиш жараёнида харорат доимо узгариб туради. Бу холда эса асбобсозлик материали хароратни циклик узгаришига бардош бериши керак.
г) юкори ёйилишга чидамлилик
д) юкори иссиклик утказувчанлик
е) нархи
Асбобсозлик материаллари куйидаги группаларга булинади:

  1. Углеродли асбобсозлик материаллари

  2. Легирланган

  3. Юкори легирланган

  4. Каттик котишмалар

  5. Минерал сополлар

  6. Олмослар

  7. Борни кубик нитриди

Углеродли ва легирланган асбобсозлик материаллари.
XX асрга кадар кесувчи асбоблар куп углеродли яъни таркибида 0,8 дан 1,2 гача углерод булган пулатлардан тайёрланади. Углерод асбобсозлик пулатларидан ясалган кесувчи асбоблар тобланиб, сунгра бушатилгандан кейин жуда каттик булиб колади.
Углеродли асбобсозлик пулатларидан унча катта булмаган кесиш тезликларида кичикрок кесимли киринди йуниб ишлайдиган асбоблар тайёрланади.
Углеродли асбобсозлик пулатлари «У» харфи билан белгиланади.
Легирланган асбобсозлик пулатлари, углеродли асбобсоз пулатлардан таркибида легирловчи элементлар хром, вольфрам, ванадий, марганец ва бошкалар борлиги билан фарк килади. Легирланган асбобсозлик пулатларидан ясалган кесувчи асбоблар тобланиб, сунгра паст хароратда бушатилгандан кейин уларнинг каттиклиги Роквелл буйича 61...64 ни ташкил этади ва кесиш жараёнида харорат 300-3500С га етганда хам узининг кесиш хоссаларини саклаб колади.


Тезкесар асбобсозлик пулатлари.
Тезкесар пулат дастлаб 1900 йилда олинган эди. Тезкесар пулат таркибида 19% гача вольфрам 4-5% хром ва 2-3% ванадий булади. Тезкесар пулатдан ясалган асбоб тобланиб сунгра бушатилгандан кейин унинг каттиклиги Роквел буйича 62-65 га етади ва 500-6000 хароратгача тургунлигини саклаб колади. Куйидаги маркали тезкесар пулатлар ишлатилади: P9, P18, P9Ф4, Р9К10, Р10К5Ф2 ва Р18К5Ф2. «Р» харфидан кейинги ракамлар вольфрамни уртача микдорини «Ф» харфидан кейинги ракамлар ванадийнинг урта микдорини «К» харфидан кейинги ракамлар эса кобальтнинг уртача микдорини билдиради.
Тезкесар пулатларни иккита гурухга булиш мумкин: Нормал унумдорлик ва Юкори унумдорлик. Биринчи гурухдаги тезкесар пулатлар таркибида вольфрам карбиди нисбатан камрок ва киммат булган легирловчи моддалар (ванадий, тантал, рений ва хоказо ) кушилмайди. Шу сабабли буларни кизитишга чидамлиги тахминан 500 - 6000С атрофида, мисол маркалари Р6М3, Р6М5, ... . Юкори унумдорлик тезкесар пулатлар таркибида вольфрам карбиди, кобалт, ванадий, тантал ва бошка кимматбахо легирловчи моддалар кушилиши мумкин. Шу сабабли бу пулатларни кизитишга чидамлиги, ейилишга бардошлиги, механикавий хусусиятлари ортиб боради ва натижада тургунлиги 1,5 - 2 баробар купаяди. Масалан олдин келтирилган Р18К5Ф2 тезкесар пулат кизитишга чидамлиги 7000С.
Металлокерамик каттик котишмалар
Каттик котишмалар 1927 йилда пайдо булди. Уларнинг каттиклиги оташбардошлиги, ейилишга чидамлилиги ва пухталиги юкори.
МДХ да ишлаб чикариш хозирги металлокерамик каттик котишмалар таркибига вольфрам карбиди WC титан карбиди TiC
Металлокерамик каттик котишмалар уч группага булинади.
1. Бир карбидли - вольфрам - кобольтли каттик котишмалар, бу каттик котишмалар чуянни, рангдор металларни ва металлэмас материалларни кесишда ишлатилади.
2. Икки карбидли - титан - вольфрам кобальтли каттик котишмалар, бу каттик котишмалардан хар хил маркали пулатларни кесиб ишлашда фойдаланилади.
3. Уч карбидли - титан - тантал - вольфрам кобальтли каттик котишмалар, булар универсал котишмалар булиб, каттик ва ковушкок металларни кесишда ишлатилади.
Металлокерамик каттик котишмалар кесиш зонасидаги харорат 900-10000С га етганда хам узининг кесиш хоссасини саклайди.
Металлокерамик каттик котишмалар хар хил шакл ва улчамдаги кичик-кичик пластинкалар тарзида тайёрланади.
Минераллокерамик материаллар
Минералокерамика асосида алюминий оксиди Al2O3 ётади. Al оксидининг каттиклиги 2-3 марта юкори иссикка чидамлилиги (12000С) ва ейилишга чидамлилиги билан каттик котишмалардан фарк килади.
Унинг В3 ВОК-60 ВОК-63 маркалари мисол булиши мумкин.
Олмослар
Ер катламининг жуда чукур катламларида юкори босим остида магма таркибидаги углероднинг 2000-25000 хароратда кристалланишидан хосил булади.
Энг каттик олмосни атом панжараси октоэдрдан кейин кубдан иборатдир. 1960 йилда синтетик олмос олиш йулга куйилди. Олмослар каттик ва мурт материалларни, ойна ва керамикага ишлов беришда кулланилади.
Юкори каттикликдаги материаллар.
Кубик нитрид бор-янги юкори каттикликдаги материаллардир. У икки кимёвий элементларнинг бор 43,6% ва 56,4% графитнинг бирлигини натижасида содир булади. Кубик нитрит бор КНБ - жуда каттик, иссикликка чидамли ва кимёвий баркарор материалдир.
Кубик нитрид бор - эльбор марка билан ишлаб чикилади.
Download 16.66 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling