Kichik maktab yoshi davri bolalarda xotira

Kichik maktab yoshi davri bolalarda xotira

Reja:

• Kichik maktab yoshi davrida bolaning xotirasi.
• Bola xotirasining psixofiziologik rivojlanishi va uning uziga xosligi. Bola xotirasiga ta’limining ta’siri.
• Bolada kurgazmali-obrazli xotira rivojlanishining sabablari. Bolada suz mantik xotirasi rivojlanishi.

Xotira. Kichik maktab yoshidagi o’quvchilarda xotira ta’limining ta’siri bilan ikki yo’nalishda rivojlanadi. So’z mantiq xotirasining va mahnosiga tushunib esda olib qolishning rolg’g’i va uning salmog’i kuchayadi, tartibga solish imkoniyatlariga bo’ladi. Birinchi signal sistemasining faoliyatining nisbatan ustunligi tufayli kichik maktab yoshidagi o’quvchilarda so’z mantiq xotirasi deb atalgan xotiraga qaraganda ko’rgazmali-obrazli xotira ko’proq rivojlangan bo’ladi. Kichik maktab yoshidagi o’quvchilar qoida va tushuntirishlarga qaraganda konkret ma’lumotlarni, voqeliklarni, qiyofalarni narsalarni va faktlarni yaxshi tez esda olib qoladigan va xotiralarida mustahkam saqlaydilar.

• Xotira. Kichik maktab yoshidagi o’quvchilarda xotira ta’limining ta’siri bilan ikki yo’nalishda rivojlanadi. So’z mantiq xotirasining va mahnosiga tushunib esda olib qolishning rolg’g’i va uning salmog’i kuchayadi, tartibga solish imkoniyatlariga bo’ladi. Birinchi signal sistemasining faoliyatining nisbatan ustunligi tufayli kichik maktab yoshidagi o’quvchilarda so’z mantiq xotirasi deb atalgan xotiraga qaraganda ko’rgazmali-obrazli xotira ko’proq rivojlangan bo’ladi. Kichik maktab yoshidagi o’quvchilar qoida va tushuntirishlarga qaraganda konkret ma’lumotlarni, voqeliklarni, qiyofalarni narsalarni va faktlarni yaxshi tez esda olib qoladigan va xotiralarida mustahkam saqlaydilar.

Bolalarda xotiraning rivojlanishi bola hayotining dastlabki 3 yilida aniq yutuqlarga erishganligi sababli namoyon bo'ladi deklarativ xotira, rivojlanish jarayonida bolaning xotirasi Ushbu rivojlanish o'smirlik davrida davom etayotgan katta o'zgarishlar bilan davom etmoqda qisqa muddatli xotira, ishlaydigan xotira, uzoq muddatli xotira va avtobiografik xotira.

Xotiradagi yosh farqlari bilim poydevorining yoshga bog'liq o'sishi bilan bog'liq. Bolalar bilgan narsalar ular nimani kodlashiga, bu ma'lumotni saqlashda qanday tashkil etilishiga va qanday qilib olinishiga ta'sir qiladi. Kodlanadigan ma'lumot haqidagi ma'lumot qanchalik katta bo'lsa, ma'lumot shunchalik yaxshi esda qoladi. Kattaroq bolalar yosh bolalarga qaraganda ko'proq bilimga ega bo'lganligi sababli, katta yoshdagi bolalar xotira vazifalarining ko'pchiligida yosh bolalarga qaraganda yaxshiroq ishlashadi. Materialning tanishligi va mazmuni yoshga qarab tenglashtirilganda, xotira samaradorligining rivojlanishdagi farqlari endi omil bo'lmadi.

• Xotiradagi yosh farqlari bilim poydevorining yoshga bog'liq o'sishi bilan bog'liq. Bolalar bilgan narsalar ular nimani kodlashiga, bu ma'lumotni saqlashda qanday tashkil etilishiga va qanday qilib olinishiga ta'sir qiladi. Kodlanadigan ma'lumot haqidagi ma'lumot qanchalik katta bo'lsa, ma'lumot shunchalik yaxshi esda qoladi. Kattaroq bolalar yosh bolalarga qaraganda ko'proq bilimga ega bo'lganligi sababli, katta yoshdagi bolalar xotira vazifalarining ko'pchiligida yosh bolalarga qaraganda yaxshiroq ishlashadi. Materialning tanishligi va mazmuni yoshga qarab tenglashtirilganda, xotira samaradorligining rivojlanishdagi farqlari endi omil bo'lmadi.

Bolalarning xotira strategiyasidan foydalanish va metamemika qobiliyatlarini rivojlantirish, shuningdek, yoshi, ayniqsa, bolalik yillarida xotiraning yoshga bog'liq o'zgarishlarida muhim rol o'ynaydi. Bilim, xotiraga qidiruvga ta'sir qilish orqali ta'sir qiladi, faollashuvni xotiradagi tegishli narsalar orasida tarqalishini osonlashtiradi va strategiyalardan foydalanishni osonlashtiradi. Bilim, shuningdek, xotirada saqlanishini kuchaytirishi mumkin bo'lgan ma'lumotlarning yaxshilanishini ta'minlaydi.

• Bolalarning xotira strategiyasidan foydalanish va metamemika qobiliyatlarini rivojlantirish, shuningdek, yoshi, ayniqsa, bolalik yillarida xotiraning yoshga bog'liq o'zgarishlarida muhim rol o'ynaydi. Bilim, xotiraga qidiruvga ta'sir qilish orqali ta'sir qiladi, faollashuvni xotiradagi tegishli narsalar orasida tarqalishini osonlashtiradi va strategiyalardan foydalanishni osonlashtiradi. Bilim, shuningdek, xotirada saqlanishini kuchaytirishi mumkin bo'lgan ma'lumotlarning yaxshilanishini ta'minlaydi.