Kirish bolalarga vatanga muhabbat hissi o’z uyiga, bog’chasiga, tarbiyachiga muhabbatni o’rgatish

MAKTABGACHA TARBIYA YOSHDAGI BOLALARNI VATANGA MUHABBAT HISSIDA TARBIYALASH

REJA:

1. 
   KIRISH
   
2. 
   Bolalarga vatanga muhabbat hissi o’z uyiga, bog’chasiga, tarbiyachiga muhabbatni o’rgatish.
   
3. 
   Katta maktabgacha yoshdagi bolalarni axloqiy va vatanparvarlik tarbiyasi.
   

Kirish
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyiyev “ Insonparvarlik, ezgulik va bunyodkorlik –
ma’naviy goyamizning poydevoridir” asarida “Agar jamiyat hayotining tanasi iqtisodiyot bo’lsa, uning joni va ruhi - ma’naviyatdir. Biz yangi O’zbekistonni barpo etishda ana shu ikkita mustahkam ustunga, ya’ni, bozor tamoyillariga asoslangan kuchli iqtisodiyotga hamda ajdodlarimizning boy merosi, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga asoslangan kuchli ma’naviyatga tayanamiz”.deya ta’kidladilar.
Darhaqiqat,vatanga muhabbat –eng chuqur ijtimoiy hislardan biridir. Bizning
davlatimizda Vatanga muhabbat hissi baynalmilalchilik hissi bilan uyg’unlashib ketadi. Vatanga muhabbat hissi maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda kattalar tomonidan bolalarning ruhiy taraqqiyotini va ular tafakkurining aniq va obrazliligini e’tiborga olgan holda ma’lum izchillik bilan tarbiyalab boriladi. Shuning uchun bu yoshdagi bolalarda vatanga muhabbat hissini ularga yaqin va tanish bo’lgan aniq faktlar, yorqin misollar orqali tarbiyalab boriladi. Tarbiyachilar bolalarda o’z oilasiga, uyiga, bolalar bog’chasiga va bolalarni o’rab turgan tevarak –atrofga mehr –muhabbatni va ularga sodiq bo’lishni tarbiyalayotib, eng muhim ijtimoiy his bo’lgan vatanga muhabbatni tarbiyalab boradi.

Kichik yoshdagi bolalar tevarak –atrofdagi voqea, hodisalarning faqat tashqi

belgilarini anglab oladilar. Ular Hayit, Navro’z bayramini hamma kishilar shodiyonalik, bilan kutib olishalirni ko’radilar, bundan juda zavqlanadilar, ammo buning saboblari, natijalari bilan qiziqmaydilar. Ammo bu yoshdagi bolalar tevarak –atrofdagi kishilar mehnati, ularning bolalarga ko’rsatayotgan g’amxo’rliklari bilan kattalar tanishtirib borsalar, aniq misollar orqali tushuntirsalar, ayni muddao bo’ladi.
O’rta guruh bolalari ijtimoiy hayot voqealari bo’lgan kattalarning qishloq
xo’jaligidagi, fabrikadagi, zavoddagi mehnatini, ular ko’pchilik manfaatini ko’zlab ishlayotganligi, shahar va qishloqlarni obod qilayotganligi, maishiy va uy –joy binolarini qurayotganligini tushunadigan bo’lib qoladilar.
Katta va tayyorlov guruhi bolalari esa bizning jumhiriyatimizda har xil millat vakillari birga yashaydi degan haqiqatni ham tushunib oladilar.
Kichik guruhda vatanga muhabbat hissi o’z uyiga, bog’chasiga, tarbiyachiga
muhabbatni tarbiyalashdan boshlanadi. Bolalar ota –onalari va pedagoglar ularga qanday g’amxo’rlik qilayotganini ko’radilar va his etadilar, natijada bolalarda ularga bo’lgan muhabbat yanada ortadi, ularning g’amxo’rligi va himoyasiga ishonch hosil qiladilar.
O’rta guruhda bolalar endi kengroq doiradagi kishilar bilan munosabatda bo’la boshlaydilar. Ular ota –onalari va tarbiyachilardan o’z shahri, qishlog’i to’g’risida ko’p narsani bilib oladilar.
Vazifa kishilarga bo’lgan muhabbat va mehribonlik tuyg’ularini ancha
anglangan va ta’sirchan qilishdan iboratdir. Shu maqsadda tarbiyachi suhbatlardan, badiiy adabiyotlardan foydalanadi, rasmlar ko’rsatadi, ekskursiyalar uyushtiradi.
Bolaning o’ziga xos xususiyatini e’tiborga olish, uning axloqiy tasavvurlari
bilan konkret xatti –harakati o’rtasida qarama –qarshilik bo’lishi mumkinligini nazarda tutib, kishilarga nisbatan chinakam muhabbatni tarbiyalash uchun ularga yordam berish istagini (dasturxon yozib, stol tuzash, idish –tovoqlarni yuvishga yordam berish va shunga o’xshashlar) uyg’otishga alohida e’tibor berish kerak.
Katta va tayyorlov guruhi bolalariga uyda onalariga, buvilariga va otalariga
yordam berish topshiriladi. Butun guruh bolalari bilan ular oilada kattalarga qanday yordam berganliklari to’g’risida suhbatlashiladi.
Onaga hurmat va muhabbatni tarbiyalashda 8 mart bayramini uyushtirish
yaxshi yordam beradi. Bu kuni bolalar va tarbiyachilar she’rlar o’qiydilar, ashulalar ijro tishadi, onalari haqida hikoya qilib berishadi.
Bayramga tayyorgarlik davrida onalari, ularning mehnati, oiladagi
g’amxo’rligi haqida suhbat o’tkaziladi. “Onaga sovg’a” rasmi ko’riladi, ona va buvilarga sovg’alar tayyorlanadi.
Tarbiyachi ota –onalarga muhabbatni tarbiyalashda badiiy adabiyotdan ham keng foydalanadi.
Katta va tayyorlov guruhidagi bolalar bilan olib boriladigan suhbatlarda ona mehnat qilib, faqat o’z oilasigagina emas, jamiyat uchun ham foyda keltirish ta’kidlanadi. Maktab temir yo’l stansiyasi, tikuvchilik ustaxonasi, pochta, kutubxonaga ekskursiyalar uyushtiriladi.
Ekskursiyalarda onalarning qanday ishlayotganlari ko’rsatiladi. Ekskursiyadan keyin “Onalar qanday ishlaydilar” degan mavzuda suhbat o’tkaziladi.
Oilaga, bog’chaga, yaqin kishilarga mehr –muhabbat hissi asta –sekin
kengayib, bolalarning tug’ilgan shahri, qishlog’i, jonajon tabiatga bo’lgan mehri bilan qo’shilib ketadi va murakkablashib boradi.
Tarbiyachi bolalarga jonajon shahar, qishloqdagi eng chiroyli ko’chalarni,
maydonlarni, binolarni, bog’larni ko’rsatadi. Ko’chalar, maydonlar, hiyobonlarning nomi shahar yoki qishloqning tarjiman holini, halqning o’tmishini anglatishini tushuntiradi. Bu nomlar buyuk olimlar, sarkardalar, yozuvchilar, xalq e’zolagan boshqa kishilar sharafiga qo’yilganini tushuntiradi.
Pedagog kichik guruhdan boshlab bolalarda jonajon o’lka tabiatiga muhabbat
o’yg’otishi, uning go’zalligini his etish paytirish istagini uyg’otib borishi lozim. Buning uchun u bolalar bilan bog’larga, polizga, issiqxonalarga, paxta dalasiga, gulzorga, daryoga, pillaxonalarga, tovuqxona, fermalarga sayr –ekskursiyalar uyushtiradi.
Tarbiyachi “Vatan”, “Bizning shahar”, “O’zbekistonning poytaxti –Toshkent”, “Qishlog’imizning eng yaxshi kishilari”, “shahrimizning eng yaxshi kishilari” va shunga o’xshash mavzular bo’yicha kitob va rasmlar tanlaydi, turli albomlar, papkalar tayyorlab, bolalar bilan olib boradigan ta’lim –tarbiyaviy ishida foydalanadi.
Har bir davrda yuz beradigan voqea –hodisalar bolalarga bevosita va bovosita ta’sir etadi. Bunday voqea –hodisalar to’g’risida tarbiyachining bolalarga mohirona hikoya qilib berishi vatanparvarlikni tarbiyalashda muhim vosita bo’lib xizmat qiladi.
Bolani axloqiy va vatanparvarlik tarbiyasi murakkab pedagogik jarayondir. U axloqiy tuyg'ularning rivojlanishiga asoslanadi. Vatan tuyg‘usi... Bu bolada oilaga, eng yaqin insonlar – onaga, otaga, buviga, boboga bo‘lgan munosabatdan boshlanadi. Bu uni uyi va yaqin atrofi bilan bog'laydigan ildizlardir.
Vatan tuyg‘usi go‘dakning ko‘z o‘ngida nima ko‘rayotganiga, u nimaga hayratga tushganiga va qalbida qanday munosabat uyg‘otayotganiga qoyil qolishdan boshlanadi... Garchi u hali ko‘p taassurotlarni chuqur anglab yetmagan bo‘lsa-da, lekin o‘tib ketgan. bolaning idroki, ular vatanparvar shaxsni shakllantirishda katta rol o'ynaydi.
Har bir xalqning o‘ziga xos ertaklari bo‘lib, ularning barchasi asosiy axloqiy qadriyatlar: mehr-oqibat, do‘stlik, o‘zaro yordam, mehnatsevarlikni avloddan-avlodga yetkazadi. "Bu rus xalq pedagogikasining birinchi va yorqin urinishlari", deb yozgan K.D. Ushinskiy, - va menimcha, hech kim bu ishda xalqning pedagogik dahosi bilan raqobatlasha olmadi. K.D. Ushinskiy ta'kidlaganidek, "... ta'lim, agar u kuchsiz bo'lishni istamasa, ommabop bo'lishi kerak". U folklor asarlarida xalqning milliy o‘ziga xosligini, ona vatanga muhabbatni tarbiyalash uchun boy materialni ko‘rib, rus pedagogik adabiyotiga “xalq pedagogikasi” atamasini kiritdi.
Demak, xalq og‘zaki ijodiyoti ijodi o‘z xalqining an’analariga mehr-muhabbatni shakllantiribgina qolmay, balki shaxsni vatanparvarlik ruhida kamol toptirishga ham xizmat qiladi. Bolalarda o'z ona yurtiga qiziqish va muhabbatni tarbiyalashda yaqin atrof-muhit katta ahamiyatga ega. Asta-sekin bola bog'cha, uning ko'chasi, shahri, keyin esa mamlakat, uning poytaxti va ramzlari bilan tanishadi. Bolalar bog'chasida vatanparvarlik tarbiyasi - bu hayotiy tajribani avloddan avlodga o'tkazish, shaxsni Vatan farovonligi, uning manfaatlarini himoya qilish uchun ijodiy mehnatga maqsadli tayyorlash bilan bog'liq murakkab ijtimoiy-psixologik faoliyat.
Maktabgacha ta’lim muassasasida vatanparvarlik tarbiyasining mazmun-mohiyati bola qalbiga ona tabiatiga, ona uyiga va oilasiga, yaqinlari va do‘stlari mehnati bilan yaratilgan mamlakat tarixi va madaniyatiga muhabbat urug‘larini ekish va tarbiyalashdan iborat. , vatandoshlar deb atalganlar.
Afsuski, uslubiy adabiyotlarda bolalarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning muayyan jihatlarigina aniq faoliyat yo‘nalishlarida yoritilgan bo‘lib, bu masalaning to‘liqligini aks ettiruvchi izchil tizim mavjud emas. Ko'rinib turibdiki, bu tabiiy hol, chunki vatanparvarlik tuyg'usi mazmunan ko'p qirrali. Bu o‘z ona yurtiga muhabbat, o‘z xalqi bilan faxrlanish, tashqi dunyodan ajralmaslik hissi, o‘z yurti boyligini asrab-avaylash va ko‘paytirishga intilishdir.
Fuqaro bo'lish, vatanparvar bo'lish, albatta, internatsionalist bo'lishdir. Shunday ekan, o‘z Vataniga muhabbat, o‘z yurtidan g‘urur tuyg‘usini tarbiyalash boshqa xalqlar madaniyatiga, teri rangi va dinidan qat’i nazar, har bir shaxsga individual tarzda xayrixoh munosabatni shakllantirish bilan uyg‘unlashishi kerak.
Albatta, bolada turli millat vakillariga nisbatan insonparvarlik munosabati, birinchi navbatda, ota-onalar va o'qituvchilarning ta'siri ostida, ya'ni. uning yonida bo'lgan kattalar. Bu, ayniqsa, bugungi kunda, katta yoshdagi aholining bir qismi o'rtasida ushbu muammolar bo'yicha qarama-qarshiliklar yuzaga kelganda to'g'ri keladi.
Shuning uchun bolalar bog'chasida bolaning boshqa millat vakillariga bo'lgan qiziqishini qo'llab-quvvatlash va yo'naltirish, bu xalq qayerda yashashi, tabiatning o'ziga xosligi va iqlim sharoiti, ularning turmush tarzi, mehnat tabiati va boshqalar haqida gapirib berish ayniqsa muhimdir. bog'liq.
Maktabgacha tarbiya davrining oxiriga kelib, bola bilishi kerak: mamlakatimizda turli millat vakillari yashaydi; har bir xalqning o‘z tili, urf-odat va an’analari, san’ati va me’morchiligi bor; har bir xalq iste’dodli va hunarmandlarga, sozandalarga, rassomlarga va hokazolarga boy.
Shunday qilib, axloqiy va vatanparvarlik tarbiyasi muammolarini hal qilishda har bir o'qituvchi o'z ishini mahalliy sharoit va bolalarning xususiyatlariga muvofiq, quyidagi tamoyillarni hisobga olgan holda qurishi kerak: - "ijobiy markazlashuv" (ma'lum yoshdagi bola uchun eng dolzarb bo'lgan bilimlarni tanlash); Pedagogik jarayonning uzluksizligi va uzluksizligi; Har bir bolaga differentsial yondashuv, uning psixologik xususiyatlari, qobiliyatlari va qiziqishlarini maksimal darajada hisobga olish; Har xil faoliyat turlarining oqilona kombinatsiyasi, intellektual, hissiy va vosita yuklarining yoshga mos muvozanati; Faoliyat yondashuvi; Bolalar faoliyatiga asoslangan ta'limning rivojlanish tabiati. Bolalarga barcha ma'lumotlarni muvaffaqiyatli etkazish uchun bolalarda vatanparvarlik tuyg'ularini shakllantirish bo'yicha asosiy pedagogik vazifalar belgilandi: Bolalarni qarindoshlari va do'stlariga, do'stlari va tengdoshlariga, ularga g'amxo'rlik qilayotganlarga hamdardlik, e'tiborli bo'lishga o'rgatish; U
lug 'Vatan urushi yillarida xalqimizning jangovar an'analari bilan tanishtirish, yorqin taassurotlar, aniq tarixiy faktlar asosida himoyachilarga hurmatni tarbiyalash; Bolalarning fan va koinot haqidagi bilimlarini boyitish; Bolalarga rus armiyasi haqida bilim berish, jasur, kuchli bo'lish istagini rivojlantirish; Bola qalbiga oilasiga, uyiga, bog‘chasiga mehr va mehr urug‘ini ekish va tarbiyalash uchun go‘dak o‘z uyingga ega bo‘lish ulug‘ ne’mat ekanligini, barcha yaxshi narsalar uydan va ona – qo‘riqchidan boshlanishini anglashi kerak. o'choqdan;
Odamlar (kattalar va bolalar) o'rtasidagi munosabatlar yaxshi niyat va o'zaro hurmat asosida qurilgan uyda va bolalar bog'chasida hissiy farovonlik muhitini yarating, u erda bola o'zini xushmuomalalik va himoyalangan his qiladi; Bolalarni ijtimoiy ahamiyatga ega vazifalarni bajarishga, oila, uy, bog'cha uchun xayrli ishlar qilishga undash; ona shahriga ma'naviy munosabatlarni shakllantirish, shahar tarixi, diqqatga sazovor joylari bilan tanishtirish;
Vatanga muhabbat, g'urur tuyg'ularini tarbiyalash, davlat ramzlari, Moskva tarixi bilan tanishtirish; Bilimlarni kengaytirish asosida mehnatkashlarga - g'allakorlarga, novvoylarga hurmat tuyg'usini tarbiyalash. - non, uni etishtirish va ishlab chiqarish jarayoni haqidagi bilimlarni umumlashtirish va tizimlashtirish;
O‘z yurtining fuqarosi va vatanparvarini tarbiyalash, guruhda bu tarbiya uchun qulay bo‘lgan mavzuni rivojlantiruvchi muhitni yaratish. Katta maktab yoshidagi bolalarni vatanparvarlik masalalari bilan tanishtirishning o'ziga xos xususiyatlari haqida gapirganda, bu jarayonda kitob muhim o'rin tutayotganini ta'kidlash kerak. Katta guruhda bolalarga adabiy asar qahramonlari harakatlarining motivlarini tushunish, ularga ongli munosabatni shakllantirish, ertak, hikoya tiliga, muallifning texnikasi va burilishlariga e'tibor berish, ko'nikmalarni mustahkamlash o'rgatiladi. kitobdan to'g'ri foydalanish. Bolalar kitoblar qanday yaratilganligi, dunyoni tushunish uchun qanchalik katta ahamiyatga ega ekanligi haqida oddiy g'oyalarni oladilar.

Xulosa
Ushbu tadqiqotning maqsad va vazifalariga muvofiq biz katta maktabgacha yoshdagi bolalarda axloqiy va vatanparvarlik tuyg'ularini tarbiyalashning nazariy jihatlarini o'rgandik. Ilmiy psixologik-pedagogik adabiyotlarni tahlil qilish asosida bolalarni axloqiy va vatanparvarlik ruhida tarbiyalash shaxsni axloqiy va vatanparvarlik ruhida shakllantirish jarayoni ekanligini aniqladik. Axloqiy va vatanparvarlik tarbiyasining maqsadi turli pedagogik vositalar yordamida bolalarda atrofdagi dunyoga qiziqish, Vatanga, uning qahramonlik o'tmishiga muhabbatni uyg'otishdir. Bolalarni axloqiy va vatanparvarlik ruhida tarbiyalash maktabgacha ta’limning asosiy yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, quyidagi vazifalarni o‘z ichiga oladi: bolada o‘z oilasiga, uyiga, bog‘chasiga, ko‘chasiga, shahriga mehr va mehrni singdirish; tabiatga ehtiyotkorona munosabatni shakllantirish, mehnatga hurmat, ularning holati to'g'risida g'oyalarni kengaytirish; mas'uliyat va mamlakat yutuqlaridan g'ururlanish, boshqa xalqlarga hurmat tuyg'usini rivojlantirish. Maktabgacha ta'lim muassasasida axloqiy va vatanparvarlik tarbiyasini samarali tashkil etishni ta'minlaydigan pedagogik shartlar quyidagilardir: maktabgacha ta'lim muassasasida ob'ektiv dunyoni "jonlantiruvchi" o'qituvchining etakchi roli; o'yinda va boshqa faoliyatda ob'ektiv dunyoni rivojlantirish jarayonida o'qituvchi tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan bolaning faol kognitiv pozitsiyasi; Rivojlanayotgan ob'ektiv muhit komponentining bolaning shaxsiyatiga qiymatga asoslangan ta'sirining kompleks rivojlanishini hisobga olgan holda maqsadli ravishda tashkil etilgan ob'ektiv dunyo.