Kombinatsion mantiqiy sxemalarni ham-emas, yoki-emas mantiqiy elementlari yordamida loyihalashtirishni o’rganish

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI

"Kompyuter injiniring" fakulteti

"Raqamli qurilmalarni loyihalashga kirish” fanidan

LABORATORIYA
ISH-№3

Mavzu: Kombinatsion HAM-EMAS, YOKI-EMAS mantiqiy elementlarini o‘rganish va loyihalashtirish

Bajardi: KI-20-02-guruh talabasi

Qahhorov Obidjon

Qabul qildi: Qurbonov.A.R


SAMARQAND – 2022
3-LABORATORIYA ISHI
Mavzu: Kombinatsion HAM-EMAS, YOKI-EMAS mantiqiy elementlarini o‘rganish va loyihalashtirish
Ishdan maqsad: Kombinatsion mantiqiy sxemalarni HAM-EMAS, YOKI-EMAS mantiqiy elementlari yordamida loyihalashtirishni o’rganish.
Turli amallarni bajaradigan elementtlar IMSlar ko‘rinishida ko‘plab ishlab chiqariladi. Mantiqiy IMSlar seriyalarga birlashadilar. Har bir seriya asosida ma’lum bir mantiqiy amalni bajaruvchi elektr sxemadan tashkil topgan negiz element yotadi, masalan HAM-EMAS mantiqiy amali (Sheffer elementi) yoki YOKI-EMAS mantiqiy amali (Pirs elementi). Raqamli integral mikrosxemalar yaratishda turli murakkab mantiqiy amallarni bajaradigan sxemalarni yasashda faqat bitta HAM-EMAS, yoki YOKI-EMAS mantiqiy elementidan foydalanish talab qilinishi bilan ham ajralib turadi.
HAM-EMAS mantiqiy amali Sheffer elementi asosida mantiqiy amallarni bajaradi.
HAM-EMAS mantiqiy amalining chinlik jadvalining ko‘rinishi quyidagicha:

SHeffer elementiga asosan ikkita o‘zgaruvchining konyuksiyasining inkori sifatida hisoblanadi. X1/X2= - ko‘rinishida yoziladi
SHeffer shtrixi asosida quyidagi amallarni o‘rinlidir.

Berilgan mulohazalar yordamida quyidagi sxematik bog‘lanishlarga ega bo‘lamiz.

HAM-EMAS mantiqiy amali yordamida yaratilgan 7400 raqamli integral mikrosxemasi yaratilgan. Ushbu IMS 60-70 yilllarda minikompyuter va minefreymlarda ishlatilgan.
YOKI-EMAS mantiqiy amali
YOKI-EMAS mantiqiy amali “YOKI” elemnti va bitta inkor invertori dan tashkil topgan. Kiruvchi x va y signallaridan xosil bo‘lgan chiqish signalini quyidagi ko‘rinishda yozish mumkin: . Bu erda amali x va y o‘zgaruvchilarning mantqiy qo‘shishdagi inkor amalidir. YOKI-Emas mantiqiy amalining sxematik ko‘rinishi quyidagicha tasvirlanadi:

YOKI-Emas mantiqiy amalining chinlik jadvali.

X	Y
0	0	1
0	1	0
1	0	0
1	1	0

Quyida berilgan mantiqiy masalani YOKI-EMAS bazis amali bo‘yicha mantiqiy sxemasini tuzing.

Berilgan masalani oldin chinlik jadvalini tuzib olamiz.

CHinlik jadvalidan chiquv natijalardan bir qiymatga ega bo‘lgan mulohazalarni olib ularni mantiqiy funksiyasini tuzamiz.

Xosil bo‘lgan oxirgi natijadan foydalanib uning mantiqiy sxemasini tuzamiz:

YOKI-EMAS mantiqiy amali yordamida tuzilgan mantiqiy sxema.

1-qadam

2-qadam

3-qadam

4-qadam

5-qadam

6-qadam

7-qadam

8-qadam

9-qadam

10-qadam

11-qadam

12-qadam