Kompyuterli matematik tizimlar

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI
Matematika fakulteti
Informatika kafedrasi o`qituvchisi
Qahhorov Ravshanjon Tursunovichning
5130200 – Amaliy matematika yo`nalishi
3-kurs kunduzgi ta’lim talabalariga
“ KOMPYUTERLI MATEMATIK TIZIMLAR ”
fanidan
“Polinomlar ustida matematik amallar bajarish. (4soat) ”mavzusidagi
amaliy mashg`ulot uchun


dars mashg`uloti ishlanmasi

Namangan -2023

Mavzu: Polinomlar ustida matematik amallar bajarish. (4soat)


Mashg’ulotning maqsadi: Polinom tushunchasini tavsiflash. Polinomlar ustida matematik amallar bajarish bo’yich ko’nikma va malakalar orttirish.
Mashg’ulotning jihozi: Ko’rgazmali material: kompyuterning MathCad dasturi.
Mashg’ulot o’tish vositasi: Kompyuterlar bilan jihozlangan kompyuter sinfi.
Mashg’ulotning borishi:

1. 
   Guruhning va xonaning darsga tayyorligini tekshirish.
   
2. 
   Yo’qlama qilish.
   
3. 
   Avvalgi mashg’ulotlarda o’tilganlarni takrorlash bo’yicha suhbat o’tkazish: o’tilgan mavzuni qisqacha takrorlash.
   

Reja:

1. 
   Polinom tushunchasi
   
2. 
   Polinomlar koeffitsientlarini toppish
   
3. 
   Polinomlar ustida matematik amallar bajarish bo’yicha misollar ko’rish
   

Ushbu v₀+v₁x+…+v_n-1x^n-1+v_nxⁿ ko’rinishdagi ifodaga polinom deb ataymiz. Polinom grekcha polys – ko’p va nomos – a’zo degan so’zlaridan olingan bo’lib , son va o’zgaruvchilar va ularni qo’shish(+) hamda ayirish(-) amallari orqali bog’langan ifodasidan iborat.

v₀+v₁x+…+v_n-1x^n-1+v_nxⁿ ni ildizlarini topish uchun root dan ko’ra polyroots funktsiyasidan foydalanish qulaydir. polyroots funktsiyasi root dan farqli o’laroq boshlang’ich yaqinlashish talab qilmaydi va tog’rida-to’g’ri polinomni hamma haqiqiy va kompleks ildizlarini chiqarib beradi.
Ushbu polyroots(v) n-darajali polinomni ildizlarini chiqarib beradi.

1-misol.

polinomni ildizlarini toping.

1) Kursorni o'zgaruvchi x ga olib kelib Symbolics -> Polynomial koefficients ni tanlaymiz.

2) Xosil bolgan vektorni ko'chirib v ga o'zlashtiramiz.



3) polyroots funktsiyasi argumentiga v ni beramiz.

2-misol.

polinomni ildizlarini toping.

1) Kursorni o'zgaruvchi x ga olib kelib Symbolics -> Polynomial koefficients ni tanlaymiz.

2) Xosil bolgan vektorni ko'chirib v ga o'zlashtiramiz.



3) polyroots funktsiyasi argumentiga v ni beramiz.

3-misol. coeffs funktsiyasidan foydalanib quyidagi polinomlarni koeffitsientlarini toping va ildizlarini toping. Polinomni kiritgandan so’ng, coeffs,x ni kiritish uchun Ctrl+Shift+. ni bosiladi, funktsiyani kiritib Enter bosiladi

4-misol. coeffs funktsiyasidan foydalanib quyidagi polinomlarni koeffitsientlarini toping.

Topshiriq. «Решение задач в пакете MathCAD»( mathcad_Prak.pdf) kitobidan 2-topshiriq.