Laboratoriya ishi №5 azotli o`G`itlar ishlab chiqarish va o`G`it tarkibidagi azotning miqdorini formal`degid usulida aniqlash Ishdan maqsad

Laboratoriya ishi №5
AZOTLI O`G`ITLAR IShLAB ChIQARISh VA O`G`IT TARKIBIDAGI AZOTNING MIQDORINI FORMAL`DEGID USULIDA ANIQLASh


Ishdan maqsad: Azotli o`g`itlardagi azotning miqdorini formal`degid usulida hamda haydash yo`li bilan tahlil qilish usullarini o`rganish. Azotli o`g`itlardagi azotning miqdorini formal`degid usulida aniqlash.
Nazariy ma`lumotlar
Azotli mineral o`g`itlariga karbamid va tarkibida azoti ammoniy, nitrat, nitrit, amid ko`rinishida bog`langan mineral tuzlar kiradi. Qattiq azotli o`g`itlarni tahlil qilish ularning namligini, kislotaligini (ammoniy sul`fatda) va azot miqdorini aniqlash kabilarni o`z ichiga oladi. Ammoniy tuzlaridagi bog`langan azotni formal`degid usulida aniqlash eng keng tarqalgan usuldir. Bu usul sul`fat, xlorid, nitrat tuzlarining ammoniy ko`rinishida bog`langan azotni hamda karbamiddagi azotni, umumiy azotni (ammoniy va nitrat ko`rinishidagi) aniqlashda, ya`ni nitrat azotni aktiv metallar ishtirokida ishqorli sharoitda ammiak ko`rinishigacha qaytarib aniqlashda keladi. Chunki hosil bo`lgan ammiakni reaktsiya aralashmasidan haydab chiqarib sul`fat kislotasining aniq titrlangan eritmasida yuttirib aniqlanadi.
Mazkur ishdagi ammoniy ko`rinishdagi azotni formal`degid usulida tahlil qilish ammoniy selitrasidagi umumiy azotni, agarda uning tarkibida boshqa turdagi ammoniy tuzlari bo`lmasa, aniqlashga ham yaroqlidir. Formal`degid usulining mohiyati shundan iboratki, ya`ni suyultirilgan ammoniy tuzlari formal`degid bilan geksametilentetramin hosil qiladi va ekvivalent miqdorida shu tuzlarning kislotalari hosil bo`ladi.

2(NH₄)₂SO₄+6HCOH= C₆H₁₂N₄+H₂SO₄+6H₂O

4NH₄Cl+6HCOH= C₆H₁₂N₄+4HCl+6H₂O

4NH₄NO₃+6HCOH= C₆H₁₂N₄+4HNO₃+6H₂O

Hosil bo`lgan kislota fenolftalein ishtirokida o`yuvchi natriy eritmasi bilan titrlanadi. Tahlil natijasi to`g`ri chiqishi uchun o`g`itlar eritmasi va formal`degid avvaldan neytrallanadi. Karbamidni tahlil qilishda dastlab uni sul`fat kislotasi yordamida kuydagi reaktsiya bo`yicha:

CO(NH₂)₂+H₂SO₄+H₂O=(NH₄)₂SO₄+CO₂

Hosil bo`lgan ammiakli azotni esa formal`degid usuli bilan aniqlanadi.