Lazerlarning amaliyotda qo’llanishi Bajardi:163-20Lto Sariev Aybek Lazer-kogorent nurlanish chiqaruvchi elektr-optic qurilmadir. Lazerlar turli xil turlarga bo‘linadi. Uning turlari quyidagicha: - Qattiq jismli lazerlar
- Gaz lazelari
- Ionli lazerlar
- Yarimo’tkazgichli lazerlar
- Kimyoviy lazerlar
- Yoqut lazerlar
Qattiq jismli lazerlar - Faol muhiti kristall yoki shisha bo’lgan lazerlar qattiq jismli lazerlar deb ataladi. Bunday lazerlar faol muhitining asosini qatiq jismga kirtilgan aralashmaning ionlari tashkil etadi, yani xrom, nikel, kobalt, neodim va boshqa ionlar qo’laniladi.
- Qattiq jismli lazerlarda yuqori energetik sathni zarralar bilan to’ldirish yuqorida turgan bir nechta sathlardagi zarralarni nurlanishsiz tushishi orqali amalga oshadi. Yuqori sathga chiqarilgan zarrachalarni yashash vaqtlari kichik bo’lganligi sababli ular yuqori ishchi lazer sathiga tushib bu yerda to’planadi va quyi lazer sathia nisbatan invers bo’ladi.
Yarimo’tkazgchli lazerlar - Bu turdagi lazerlarni invers balandlik hosil qilishini va kogorent nurlanish olishini energetik sathlar hamda energetik sohalar asosida tushuntirish mumkin. Yarimo’takgichli lazerlar uchun p-n o‘tish sohasida elektron va kovaklar bir vaqtda ishtirok etish katta ahamiyatga ega hisoblanadi.
Yarimo’tkazgchli lazerlar - Yarimo’tkazgichli lazerlar yasashda foydalaniladigan turli kimoviy tuzilshli geteroo’tshda ishlatiladigan yarimo’tkazichlarning kristall panjaralari davri bir xil bo’lishi lozim.
- Geterostrukturali yarimo’kazgichli lazerlar geterolazerlar ham deyiladi.
- Geterolazerlar ikkita getero-otishlar orqali ishlaydi, ulardan biri elektronlariga ijektsyalovchi ( p-n ) o’tish bo’lsa, ikkinchisi faol muhitdan diffuz oqib o’tishni chegaralovchi ( p-p ) o’tishdan iborat. Faol zona har ikkalasi orasida joylashgan bo’ladi.
Yarimo’takgichli lazerlardan foydalanish - O’tgan asrning 80-yilarida yarimo’tkazgichli lazerlar faqat optic saqlashda va bazi bir ilovalarda ishlatildi. O’sha paytda optic saqlash yarimo’tkazichli lazer sanoatdagi birinchi yirik dastur bo’lib hisoblanar edi. Optik saqlash bu yani DVD va CD, VCD disklar hisoblanadi. Keyinchalik yarimo’tkazgichli lazerlar aloqa tarmog’iga ham kirib keldi.
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.
Do'stlaringiz bilan baham: |
