M. Ermolova portreti

---

qurishning asoslari hisoblanadi. V.Serovning “M.Ermolova portreti”- pozani 
qoyilmaqom ifodalash namunasidir. 
3. Portretning obrazli traktovkasi o`rab turuvchi muhit, vaziyat, fon aniqlovchi 
ahamiyat kasb etadi. Masalan, Ermolova unga yaqin bo`lgan teatr foyesidagi devor 
va ko`zgu fonida tasvirlangan. Fon tomoshabin e’tiborini tortib chalg’itish kerak 
emas. Repin qattiq turib, o`z shogirdlariga maslahat berar ediki, xususiy, mayda 
narsalarni qurbon qilishni ham bilish kerak, shafqatsiz ularni xolstdan chiqarib 
yuborish kerak, aynan ular portretning badiiy haqqoniyligi g’alabasi uchun xizmat 
qiladi. 
M.Nesterovning ta’kidlashicha esa, «muvaffaqiyatli fon - yarim yakun degani, 
uni tasvirlanuvchining yuzi, xarakteri, harakati Bilan fanning organik bog’liqligi 
alohida zarur. Boshqacha aytganda fon tasvirlovchining hayotini ifodalaydi. 
4. Portretning o`lcham va formati ham tasvirlanuvchining badiiy ifoda vazifasi 
uchun bo`ysunishi kerak. Repin har bir portretga mos insonning asosiy belgilari 
talab etgan formatini izlardi. Format tanlash tasvirlanuvchining pozasiga ham 
bog’liq.
1
Portretni natural o`lchamdan katta tasvirlash tavsiya etilmaydi, har qanday 
kartina albatta biroz uzoq masofadan ko`riladi. Perspektiv qisqarishlar bilan o`sha 
masofada tasvir o`zining, agarki u natural o`lchamda yoki biroz kichikroq 
tasvirlangan bo`lsa tabiiy o`lchamida ko`rinadi. 
Portret san’atida o`xshashlik bo`lishi shart. Natura bilan u o`xshamasa portret 
xisoblanmaydi. Portret - eng avvalo xujjat. Lekin bu xujjatlilik fotosuratning 
tasodifiy xujjatliligidan farqli o`laroq, insonning eng harakterli belgilarinigina 
beradi. Portretdagi o`xshashlik tashqi belgilarini va odam xarakterining ko`zga 
tashlanuvchi sifatlarini umumlashtirish natijasida kelib chiqadi. 
1
BMI. Jo'rayeva N. Ilmiy rahbar O’. Abdullayev. 2013 yil