М. И. Г. буюк рус композитори, Пушкин сингари у рус классик мусикасига миллийлик рухини олиб кирган. 1804й


Download 25.84 Kb.
Sana04.10.2023
Hajmi25.84 Kb.
#1691497
Bog'liq
Михаил Иванович Глинка


Михаил Иванович Глинка
(1804-1857)
М.И.Г. буюк рус композитори, Пушкин сингари у рус классик мусикасига миллийлик рухини олиб кирган.
1804й. 20майда смоленск губерниясининг новоспаск кишлогида таваллуд топган. Ёшлигидан рус халки, кристианлар хаёти ва мусикаси билан жуда кизикади. У саой кошидаги оркест мусикасини тинглаб катта болади. 11ёшидан бошлаб аввал ф-но сонг скрипка чалишни органади. Бир вактнинг узида чет тиллари (инглиз,француз,немис), адабийот, тарих. География ва бошка фанлани катта кизикиш билан урганади.
1812й. уруш сабали оиласи билан Россиянинг бошка шахарлаига кочиб отишади.
1817й. Петербург шахрига кучиб утишади ва Михаил пансионга окишга киради.
1822й. пансионни тамомлаб расмий давлат ходими лавозимида би оз муддат ишлайди. Пансионда окиб юрган пайтларида ф-но,скрипка, мус.наз. каби фанларидан Петебургнинг энг яхши педагогларидан дарс олади.
1825й. соглигини тиклаш максадида Кавказга йул олади. У ерда «Руслан ва людмилла» опеаси учун айим мусикий маълумотларни туплайди.
1825-1834йиллар. Глинка ижодининг эрта даври шу йилларни уз ичига олади. Айнан шу даврда унинг «Не искущай меня» романсини йозади. Шу билан бирга ушбу даврда Глинка 3йил давомида Италияда яшайди ва у ернинг маданияти, санъати билан биргаликда катор мусика жанрларини урганади. Бу еда унинг «Венецианская ночь», «победитель» романсларини, ф-но ва торли чолгулар учун секстет, патетик трио ва бошка асарла йозади.
1834-1844йиллар. Глинка ижодининг чуккиси. Италиядан кайткандан сонг Жуковский томонидан тавсия килинган «Иван Сусанин» сюжетига опера ёзиш билан шугулланади.
1836й 27 ноябрь «Иван Сусанин» опеасининг илк премьераси петербургнинг катта сахнасида намойиш этилади, ва 2-операси «Руслан ва Людмилла» устида иш бошлайди.
1842й. 27ноябрь «Руслан ва Людмилла» операсиниг пемьераси болиб отади .
1844й. Парижга йул олади ва у ерда француз маданияти билан танишади
1846й. худди шу максадда Испанияга йул олади. Бу ерда «камаринская» симфоник фантазиясини, «Арагон хотаси» увертюрасини, «мадриднинг ёз кечаларидан хотираси»ни 2-испан увертюрасини йозади.
1848й. Петербург, Варшава,Паиж, Берлин каби шахарларда булган вактларида унинг олдига йош мусика танкидчилари Серов, Стасов кейинчалик уларга йош муикачи ва композитор Балакирев кушилади.
1856й. Берлинга йул олади, у ерда куп овозли куйла богланишининг янги ечимларини излайди.
1857й. январь ойида каттик шамоллайди ва 3февраль куни вафот этади.Унинг хокини синглиси Петербурга олибкелади ва Александр Невский кабристонига кайта дафн этади.

Опера «Иван Сусанин»


1613й булиб утган вокеалар асосида йозилган опера. Биринчи рус операси хисобланади. 1835й йозилган, 1836й сахналаштиилган. 4 кисмдан иборат, увертюра билан бошланади.
Бош кахамонлар:Иван Сусанин(басс) дехкон, Антонида(кларатура сопрано) кизи, Ваня(конт альто) угли, Сабинин(тенор) Антониданинг каллиги, рус лашкарлари, поляк элчилари, дехконлар- хор.
1-кисм. Интродукция - эркаклар хори (куч,кудрат), айоллар хори (нафосат,латофат). Халк мусиксаси. Антонида арияси – коватина(лирик рус кошиги) ва рондо(жонли йоркин кошик). Сусанин речетативи рус халки куйига асосланган. Эшкакчилар хори «хорошо у нас река». Сабинин ва халк сахнаси «аскарлар» коишида. «Илхак килма якиним» триоси Сусанин, Антонида ва Сабинин. Бу кисмда рус кишлоги манзаралари ва оддий дехкон образлаига этибо берилган.
2-кисм. 1-кисмнинг акси болиб, бу ерда поляк бойлари хайотини косатибберади. Поляк кироли саройидааги базм. Бу кисмда ракс номерлари болиб улар: краковяк- поляк ракси синкопалашган итм ондога якин, вальс- 6/8 2хиссали синкопали мазуркага якин, Полонез- рыцарьлар раксига якин фанфарали, мазурка-3хиссали аккорд киличла жангини эслатади.
3-кисм. Шартли равишда 2кисмга болинган.
1.Ваня кошиги рус халк кошигига якин, сунг Сусанин ва Антанида партияси кошилади.
2.Поляклар келиши. Йоркин контраст (ми бемоль мажор), полонез мавзуси янграйди. Сусаниннинг интонацияси сокин характерни саклабколади. Антонида романси, коватина ва рондо интонайиясига асосланган. Финал катта халк сахнаси, оркестда мавзу янграйди, Сабинин халкни чорламокда.
4-кисм. 3та катта сахнадан иборат.
1. Девор остидаги сахна, Ваня монологи, речетативи, унча катта булмаган арияси. Сусанин поляклар билан урмондаги сахнаси, домматик, кульминацион нукта. Поляклар хори билан бошланади. Хор мазурка ритмига таянади.
2. Сусанин арияси речетатив билан бойитилган, оркестрда пастка бошловчи мелодик фразалар янграйди. Ушбу ария новаторлиги 3кисмли шаклда йозилган: 1-к. марказлашкан харакат. 2-к. куйнинг сурати тезланиши. 3-к. еприза, 1кисм такрори.
3.Сусанин монологи, фарзандлари билан видолашади, мусикада харбир образ интонацияси янграйди. Куйун сахнаси оркестрда тасвирланади фугато шаклида. Финал ики мавзу тукнашуви кузатилади, улардан бири душман, икинчиси кахрамонлик Сусанин образи. Ушбу эпизод Сусанин сузлари билан якунланади.
Эпилог. 3кисмдан иборат

  1. «Слався» хор;

  2. Хор, Ваня, Антонида ва Сабинин триоси сахнаси;

  3. «Слався» хорининг янгича талкини.



Download 25.84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling