Maqsadi: Emulsiyani olish, uning turini aniqlash; bir sirt faol agenti tomonidan teskari emulsiya olinadi; davom etayotgan jarayonlar haqida tushuntirish berish

13 - Lаbоrаtоriya ishi

Disperslash usuli bilan dispers sistema olish

Ishning maqsadi:

Emulsiyani olish, uning turini aniqlash; bir sirt faol agenti tomonidan teskari emulsiya olinadi; davom etayotgan jarayonlar haqida tushuntirish berish.

Reaktiv va asboblar:

Toluol yoki kselol, yog’, natriy oleat eritmasi, 2% kaltsiy xlorid eritmasi, 2-3 ml uglevodorod fazasi, kraxmal, distillangan suv, jelatin eritmasi, bo'r, USB mikroskop, elektr maydalagich, tajriba uchun stakanlar.
Ishni bajarilish tartibi va umumiy ma’lumotlar.

Istalgan turdagi emulsiyani olish uchun bir qator qoidalarga amal qilish kerak. Ularning biri fazalarni aralashtirish tartibiga tegishli. S/Y emulsiyasini tayyorlash uchun, yog'ning fazalari suvga, qisman qismlarga qo'shiladi va muayyan sharoitlarga qarab emulsifikatsiya qiluvchi moddalar suv yoki yog ' fazasida aralashtirishdan oldin eriydi

S/Y tizimlari emulsifikatsiyadagi yog' eritmasiga suv qo'shilganda to'g'ridan-to'g'ri hosil bo'ladi. Bu qoida faqat kichik miqdordagi tarqalgan fazalarni joriy qilish bilan qoniqadi. Aks holda, o'zgarishlar bekor qilinishi mumkin ya’ni dispers faza tarqaladigan vosita bo'ladi.

Birinchi tajriba: To'g'ridan-to'g'ri yog’/suv (Y/S) va teskari suv/yog’ (S/Y) emulsiyalarni olish

Ishning bajarilish tartibi. Tajriba stakaniga 2-3 ml toluol (kselol) yoki yog ' tushiring va yog'li erituvchi aktiv bo'yoq qo'shing. Bo'yoq mikroskop ostida ko'rib chiqilayotganda uglevodorod fazasini suv fazasidan ajratish uchun kerak bo'ladi. Keyin bir xil miqdorda suv qo'shing va quvurni bir necha marta chayqatib silkiting. Natijada paydo bo'lgan emulsiyaning beqaror va tez tarqalganligiga ishonch hosil qiling. Keyin, 2-3 ml natriy oleat eritmasi (С₁₇Н₃₃СООNa) kolbaga tomchilab qo'shiladi va yana silkitiladi. Y/S tipidagi nisbatan barqaror emulsiya olinadi. Buni tekshirish uchun bir tomchi emulsiya slaydga joylashtiriladi va mikroskopda tekshiriladi, tarqalgan fazaning o'rtacha zarracha hajmi aniqlanadi. Mikroskopik rasm chiziladi. Emulsiya tomchisi mumli sirtli shisha taglikka quyiladi. Tomchining shakli chiziladi. Nasosi bilan emulsiya turini aniqlang.

Keyin stakanga 2-3 ml 2% kaltsiy xlorid eritmasi va 2-3 ml uglevodorod fazasi qo'shiladi va yana qattiq qorishadi. Emulsiya tomchisi mikroskopda tekshiriladi va o'zgarishlar teskari tomonga o'zgarganligi aniqlanadi. Orqaga qaytarilgan emulsiyaning mikroskopik surati ham tortiladi, shaffof emulsiya shisha taglikka qo'llaniladi va emulsiya turi aniqlanadi.

Emulsiyaning fazasi teskari turdagi emulsiya stabilizatori bo'lgan sirt faol moddasining kiritilishi bilan teskari yo'naltiriladi. Shunday qilib, kaltsiy xlor Y/S emulsiyasiga qo'shilganda, natriy sovuni reaktsiya natijasida kaltsiy shakliga o'tadi

2С₁₇Н₃₃СООNa + CaCl₂ = (C₁₇Н₃₃СОО)₂Са + 2 NaCl

Tajriba natijalarining tahlili

Kaltsiy oleat suvga qaraganda yog’da juda yaxshi eriydi va bu holda S/Y ning teskari emulsiyasi hosil bo'ladi.

Ikkinchi tajriba: Kraxmal kukunini olish

Ishning bajarilish tartibi: 0,5 g kraxmal elektrmaydalagich ichida yaxshilab maydalab, chinni idishga olib borib, 10 ml distillangan suv bilan aralashtiriladi, so'ngra yana 90 ml suv qo'shiladi. Har doim aralashtirish bilan aralashmani qaynatib oling. Bu kraxmalning 0,5 foizini tashkil etadi.

Tajriba natijalarining tahlili

Kraxmalni elektrmaydalagichda maydalab xosil qilish uning unumini oshiradi.

Uchinchi tajriba: Bo’r suspenziyasi olish

Ishning bajarilish tartibi: 2 ta stakanga distirlangan suvdan yarmigacha quyib, ulardan biriga 1 ml 0,5% jelatin eritmasini qo'shing. Eritmani elektrmaydalagichga solib 2 g bo'r qo'shiladi va chayqatiladi. Jelatinli (suspenziya stabilizatori) bo'lgan tajriba trubkasida tebranishning barqaror suspenziyasi hosil bo'ladi.

Tajriba natijalarining tahlili

Bu tajribada jelatining o’rni katta, bunda barqaror suspenziya hosil bo’ladi.

Olingan natijalar asosida xulosa yozing.

Savol va topshiriqlar

1. 
   Laboratoriya ishining bayonini laboratoriya daftariga yozing va o’zlashtiring
   
2. 
   Laboratoriya ishini bajarish vaqtida kuzatiladigan hodisalarni daftarga yozing va izohlang
   
3. 
   Barcha reaksiyalarning tenglamalarini yozing
   
4. 
   Emulsiyalarni olish usullari
   
5. 
   Emulgatorlar qanday moddalar?
   
6. 
   Nima uchun emulsiyasiz emulsiya barqaror emas? Emulgatorlarga misollar keltiring.
   

7. Emulgatorlarni bajarish mexanizmi qanday?

8. Emulgatorlarning bosqichga aylanishi qanday?