Маъруза- 26. Муфталар

Маъруза- 26. Муфталар

Режа

Умумий маълумотлар. Муфталарни тавсифланиши.

Доимий бириктириладиган (ДБ) муфталар.

Бошқариладиган муфталар.

Ўз-ўзини бошқарадиган (автоматик) муфталар.

Таянч сўзлар: Муфта; втулкали, фланецли, қаттиқ, эластик, тишли, пружинали, бармоқли муфталар; Сақлагичли (автоматик), илашиш, фрикцион муфталар.

Муфталар деб, вал, ўқ, стержен, труба ва шу каби деталларнинг учларини бир-бирига улаш учун хизмат қиладиган воситаларга айтилади. Муфталар механик, электромагнитли, гидравлик ёки пневматик бўлиши мумкин. Машина деталларида фақат валларнинг учини ёки валларга ўрнатилган деталларни бир-бири билан улайдиган ва буровчи моментни узатадиган механик муфталарни ўрганилади. Механик муфталар вазифаси ва тузилишига кўра қуйидаги гурухларга бўлинади (26.1-расм):

• Муфталар деб, вал, ўқ, стержен, труба ва шу каби деталларнинг учларини бир-бирига улаш учун хизмат қиладиган воситаларга айтилади. Муфталар механик, электромагнитли, гидравлик ёки пневматик бўлиши мумкин. Машина деталларида фақат валларнинг учини ёки валларга ўрнатилган деталларни бир-бири билан улайдиган ва буровчи моментни узатадиган механик муфталарни ўрганилади. Механик муфталар вазифаси ва тузилишига кўра қуйидаги гурухларга бўлинади (26.1-расм):

• 26.1-расм. Муфталарни тавсифланиши.

1) доимий бириктириладиган муфталар қўлланилганда машинанинг ишини тўхтатмай туриб, валларни бир–биридан ажратиб бўлмайди.

• 1) доимий бириктириладиган муфталар қўлланилганда машинанинг ишини тўхтатмай туриб, валларни бир–биридан ажратиб бўлмайди.
• 2) бошқариладиган муфталар валларни машина ишлаб турганда ўзаро бирлаштириш ёки бир-биридан ажратиш учун хизмат қилади.
• 3) ўз-ўзини бошқарувчи (автоматик) муфталар машинанинг ишлаш жараёнида талаб қилинган шароит таъминламаганда валларни автоматик равишда бир-биридан ажратади ва талаб қилинган шароит яратилиши билан автоматик равишда яна улайди.
• Ҳар бир гурухга кирган муфталар ўз навбатида турларга бўлинади.
• 2. Доимий бириктирилган муфталар қўзғалмас ва қўзғалувчан бўлиши мумкин. Қўзғалмас муфталар валларни бир-бирига нисбатан силжишга йўл қўймайдиган қилиб бириктиради. Қўзғалувчан муфталар эса валларни турли йўналишда маълум даражада силжишга имкон берадиган қилиб бириктиради.