Маъруза №23 Н. Е. Жуковскийнинг тортиш кучи усули


Download 0.61 Mb.
Sana13.05.2023
Hajmi0.61 Mb.
#1456190
Bog'liq
Маъруза № 23 2022-2023 2021 qabul

Маъруза № 23

Н.Е.Жуковскийнинг тортиш кучи усули.

Режа:

  • Н.Е.Жуковскийнинг тортиш кучи усули.

Турбореактив двигателли самолётларнинг ўрнатилган харакатларини қараганда унинг учиш-техник тавсифларини аниқлаш учун Н.Е.Жуковский ишлаб чиққан тортиш кучи усулидан фойдаланиш қулайдир.

Турбореактив двигателли самолётларнинг ўрнатилган харакатларини қараганда унинг учиш-техник тавсифларини аниқлаш учун Н.Е.Жуковский ишлаб чиққан тортиш кучи усулидан фойдаланиш қулайдир.

Жуковскийнинг тортиш кучи усули керакли (потребный) ва имконий (распологаемый) тортиш кучларини таққослашга асосланган.

Керакли тортиш кучи Рпбу берилган тезлик билан маълум баландликда ўрнатилган горизонтал парвоз қилиш учун керак бўлган тортиш кучидир.

  • Керакли тортиш кучи Рпбу берилган тезлик билан маълум баландликда ўрнатилган горизонтал парвоз қилиш учун керак бўлган тортиш кучидир.
  • Имконий тортиш кучи Ррбу берилган тезликда берилган баландликдаги самолётнинг барча двигателларининг мумкин бўлган максимал тортиш кучларининг йиғиндисидир.
  • Керакли ва имконий тортиш кучларини таққослашни, керакли ва имконий тортиш кучларининг диаграммасида амалга ошириш қулайдир.

1-расм. Керакли ва имконий тортиш кучлари диаграммаси

1-расм. Керакли ва имконий тортиш кучлари диаграммаси

1-нуқта. Ўрнатилган горизонтал парвоз учун мумкин бўлган максимал тезликга Vmax тўғри келувчи, керакли ва имконий тортиш кучлари эгри чизиқларининг кесишиш нуқтасидир.

  • 1-нуқта. Ўрнатилган горизонтал парвоз учун мумкин бўлган максимал тезликга Vmax тўғри келувчи, керакли ва имконий тортиш кучлари эгри чизиқларининг кесишиш нуқтасидир.
  • 2-нуқта. Vmax дан кичик бўлган V2 тезликдаги ўрнатилган горизонтал парвоз. Бундай ҳолатда двигател тортиш кучи камайтирилади ва кўтариш кучи коэффициенти сya оширилади ().
  • 3-нуқта. Координата бошидан Рп=f(V) эгри чизиғига ўтказилган уринмадир. Бу нуқтада Рп /V нисбати минимал бўлади. Бунда максимал учиш узоқлигини таъминлаш мумкин.

4-нуқта. Керакли тортиш кучи Рп минималдир. Ўрнатилган горизонтал парвоз шарти:

  • 4-нуқта. Керакли тортиш кучи Рп минималдир. Ўрнатилган горизонтал парвоз шарти:
  • (12)

    Агар Рп - минимал бўлса, К - максимал бўлади.

    Минимал керакли тортиш кучига тўғри келувчи тезликни энг мақбул (наивыгоднейший) тезлик дейилади ва қуйидагича аниқланади:

    (13)

Тезликни Vнв дан пасайтиришда ўрнатилган горизонтал парвозни таъминлаш учун ҳужум бурчагини ошириш билан бирга двигател тортиш кучини ҳам ошириш керак, чунки бу ерда индуктив қаршилик ошиб кетади.

Тезликни Vнв дан пасайтиришда ўрнатилган горизонтал парвозни таъминлаш учун ҳужум бурчагини ошириш билан бирга двигател тортиш кучини ҳам ошириш керак, чунки бу ерда индуктив қаршилик ошиб кетади.

  • 6-нуқта. Ўрнатилган горизонтал парвоз учун минимал тезлик Vmin қийматига тўғри келади.
  • Тезликнинг бундай қийматида сyamax бўлади, кр бўлади. Хавфсизлик нуқтаи назаридан бундай тезликда учиш мумкин эмас. Шунинг учун амалиётда минимал рухсат этилган тезлик

    сифатида Vmin дан каттароқ бўлган тезлик олинади (5-нуқта). Кўтариш кучи коэффициенти эса қуйидагича олинади: сдоп =0,8…0,85  сymax .

Минимал рухсат этилган тезлик қуйидагича аниқланади :

Минимал рухсат этилган тезлик қуйидагича аниқланади :

(14)

Диаграмма орқали берилган баландликда ва унга мос келувчи баландлик олишдаги вертикал тезлиги Vнаб орқали максимал тез кўтарилиш Vy max ни аниқлаш осондир.

Баландлик олишдаги ҳаракат тенгламасидан (5):

(15)

ёки

(16)

(16) формулани инобатга олиб, тез кўтарилиш формуласини (Vy = Vнаб  sin ) қайта ёзамиз:

(16) формулани инобатга олиб, тез кўтарилиш формуласини (Vy = Vнаб  sin ) қайта ёзамиз:

(17)

(17) формуладан кўриниб турибдики, тез кўтарилиш тортиш кучлари фарқига боғлиқдир (Рр -Рп).

(Рр -Рп) фарқи максимал бўлганда Vy максимал бўлади.

Шунақа пайт келадики, бунда Рр ва Рп ларнинг эгри чизиқлари фақат битта нуқтада кесишади (бунда Vy max=0). Баландликка кўтарилиш бўлмайди, ўрнатилган горизонтал парвоз эса фақат тезликда мумкиндир.

Шунақа пайт келадики, бунда Рр ва Рп ларнинг эгри чизиқлари фақат битта нуқтада кесишади (бунда Vy max=0). Баландликка кўтарилиш бўлмайди, ўрнатилган горизонтал парвоз эса фақат тезликда мумкиндир.

Бундай баландлик самолётнинг назарий шифти (потолок) дейилади. Назарий парвоз шифтига эришиш амалда мумкин эмас, чунки баландликка кўтарилиш вақти бу шароитда чексизликка интилади.

Шунинг учун амалий шифт тушунчаси киритилган. Бу шундай парвоз баландлигики, бунда максимал тез кўтарилиш қуйидаги берилган қийматлардан кичик бўлмайди: товушдан паст учувчи самолётлар учун Vy max  3…5 м/с.

2-расм. Керакли ва имконий тортиш кучининг баландлик бўйича ўзгариши

2-расм. Керакли ва имконий тортиш кучининг баландлик бўйича ўзгариши


Download 0.61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling