Mavzu: Konchilik sanoatida ishlatiladigan oʻzgarmas tok elektr mashinalari

Mavzu: Konchilik sanoatida ishlatiladigan oʻzgarmas tok elektr mashinalari
Mexanik enenrgiyani elektr enegiyasiga yoki elektr energiyasini mexanik
energiyaga aylantirib berish uchun ishlatiladigan qurilma–elektr mashinalari
deyiladi. Birinchi holda u generatorlar deb, ikkinchi holda esa dvigatellar deb
ataladi.
O`zgarmas tok mashinalari elektrlashtirilgan temir yo`llarda, elektroliz qilish qurilmalarida, shaxtalarning ko` tarma liftlarida, prokat stanlarida ishlatiladi.
Shuningdek, tezlikni keng chegarada rostlab turish zarur bo`lgan qurilmalarda
ishlatiladi.
O`zgarmas tok mashinalarini o`zgaruvchan tok mashinalaridan oldin
yaratilgan: O`zgarmas tok mashinalari qaytuvchanlik hossasiga ega bo`lib, u ham dvigatel sifatida ham generator sifatida ishlay oladi.
Bir mashinaning o`zi generator rejimida birlamchi dvigatelning mexanik energiyasini–elektr energiyasiga,
dvigatel rejimida esa elektr energiyasini mexanik energiyaga aylantiradi: 1838 yili
akademik Boris Yakobq o`zgarmas tok mashinasini yaratdi va amalda ishlatib
ko`rsatdi.
O`zgarmas tok mashinalarini taraqqiy eta borishi bilan ularni ishlab chiqarish kamayib bordi: Bunga aso-siy sabab ularning konstruktsiyasini murakkabligidir: Shunga qaramay o`zgarmas tokni elektr energiyasidan foydalanishning ma`lum soxalarida o`zgaruvchan toklar bilan almash tirib bo`lmasligi.
Stator yirik mashinalar uchun po`latdan,
kichik mashinalar uchun cho`yandan quyib yasaladi va unga qutblarning o`zaklari
o`rnatiladi. Bosh qutblar statinaning ichki sirtiga o`rnatilgan bo`lib, unga uyg’otish
chulg’amlari o`ral-gan bo`ladi. Bosh qutb mashinaning asosiy magnit maydonini
hosil qiladi.
Yakor tsilindrsi mon magnit o`zak bo`lib mahsus o`qqa o`rnatilgan
bo`ladi. U qalinligi 0,35…0,5 mm li mahsus elektrotexnik po`lat plastinkalar
to`plamidan tayyorlanadi. Uyurma toklarni kam hosil bo`lishiga nisbatan va quvvat
isrofini kamaytirish maqsadida plastinkalar bir–biridan lak bilan izolyatsiya qilinadi.
Aylanuvchan yakorning chulg’amlarida o`zgaruvchan EYuK hosil qilinib, kollektor
va cho`tkalar yordamida generatordan o`zgarmas tok olinadi. U alo-hida–alohida
seksiya qilinib mahsus pazlarga joylashtiriladi.

Etiboringiz uchun raxmat!